PO 7-M-825-138/95 - Opłata skarbowa od podwyższenia kapitału zakładowego (akcyjnego) spółki prawa handlowego.

W myśl art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 4, poz. 23 z późn. zm.) zmiany umów wymienionych w ust. 1 pkt 2, w tym zmiany umowy spółki, podlegają opłacie skarbowej, jeżeli powodują podwyższenie podstawy obliczenia tej opłaty.

Zgodnie z powyższym przepisem oraz w związku z art. 10 ust. 1 pkt 11b ustawy dokonana w formie uchwały wspólników zmiana umowy spółki (art. 254 k.h. w przypadku spółki z o.o.) prowadząca do podwyższenia kapitału zakładowego, powoduje obowiązek uiszczania opłaty skarbowej, który powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej - w myśl art. 5 ust. 4. Kwestionowanie, iż momentem tym jest podjęcie uchwały, nie znajduje uzasadnienia, skoro zmiana umowy wymaga do swej ważności uchwały wspólników. Ponadto tok rozumowania przedstawiony w piśmie, iż powstanie obowiązku nie może nastąpić wcześniej niż zarejestrowanie zmiany umowy, prowadziłby np. do wniosku, iż obowiązek uiszczania opłaty skarbowej od sporządzonej w formie aktu notarialnego samej umowy spółki (art. 160 pkt 1 k.h.) również nie mógłby powstać z chwilą zawarcia umowy - lecz dopiero z chwilą zarejestrowania (art. 171 k.h. ) - posługując się przykładem spółki z o.o. Podobne wnioski można by wysnuć w stosunku do niektórych innych umów.

Nie można także zgodzić się z poglądem, iż podjęcie przedmiotowej uchwały nie stwarza obowiązku pobierania opłaty, gdyż prowadziłoby to w konsekwencji do wniosku, że żadne podwyższenie kapitału zakładowego nie podlegałoby opłacie skarbowej.

Warto nadto pamiętać, iż w myśl art. 13 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o opłacie skarbowej w przypadku nieważności czynności cywilnoprawnej pobrana opłata podlega zwrotowi.

Odnosząc się do kwestii poboru opłaty skarbowej przez notariusza w przedmiotowej sprawie należy stwierdzić, iż skoro uchwała prowadząca do zmiany umowy spółki pod rygorem nieważności powinna być zaprotokołowana przez notariusza (art. 254 § 2 k.h.), tym samym w myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy jest on zobowiązany do pobrania opłaty skarbowej.