PO 7-8051-0252/93 - Opłata skarbowa.

Ustawą z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 i Nr 27, poz. 128) dokonano zmiany przepisów o opłacie skarbowej.

Zgodnie z art. 42 tej ustawy, w ustawie z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 4, poz. 23 z późn. zm.) art. 3 ust. 1 pkt. 5 nadano brzmienie:

"5) następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży, dzierżawy, poddzierżawy, najmu i podnajmu zawierane przez podatników, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50) oraz inne tego rodzaju umowy, objęte zwolnieniem na podstawie art. 7 pkt 1 i 2, a także umowy sprzedaży zawierane przez podatników, o których mowa w art. 14 tej ustawy, w zakresie czynności zwolnionych od podatku,

b) umowy pożyczki zawierane pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn - do wysokości kwoty nie podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem".

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 8 stycznia 1993 r. sprzedaż, odpłatne świadczenie usług i inne czynności wymienione w art. 2 ust. 1-3 podlegają podatkowi od towarów i usług, jeżeli okoliczności wskazują, iż podatnik ma zamiar dokonywać ich w sposób częstotliwy, nawet jeżeli zostały wykonane jednorazowo, a także wówczas, gdy czynności polegają na jednorazowej sprzedaży rzeczy w tym celu nabytej, a więc mogą, ale nie muszą, być związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

Ustawodawca nie używa sformułowania "działalność gospodarcza", a zatem podatnikiem VAT może być również podmiot nie objęty ewidencją prowadzoną na podstawie ustawy o działalności gospodarczej i dokonywana przez niego sprzedaż, czynność podlega opodatkowaniu.

W świetle powołanych przepisów, począwszy od dnia 5 lipca br., tj. daty ich wejścia w życie, opłacie skarbowej nie podlegają umowy sprzedaży, dzierżawy i poddzierżawy, najmu i podnajmu, jeżeli strona sprzedająca, wydzierżawiająca i wynajmująca z tytułu zawartej umowy jest podatnikiem podatku od towarów i usług, tj. osobą, jednostką organizacyjną, zobowiązaną do uiszczenia podatku. Istotne jest przy tym, że ilekroć w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki, budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności określonych w art. 2, które wymienione są w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce państwowej, a o usługach - usługi wymienione w klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce państwowej, a także roboty budowlano - montażowe.

Z definicji powyższych wynika, że opodatkowaniu VAT nie podlegają umowy sprzedaży wszelkich nieruchomości gruntowych, w tym również pod budynkami i budowlami oraz praw majątkowych (wierzytelności, prawa wieczystego użytkowania, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu), w tych zatem przypadkach powstanie obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej. Jeżeli natomiast idzie o umowy dzierżawy (poddzierżawy) i umowy najmu (podnajmu), to uważa się je jako zawierane w okolicznościach wskazujących na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy, a zatem podlegające opodatkowaniu VAT, co praktycznie oznacza odstąpienie od pobrania opłaty skarbowej.

Nie podlegają opłacie skarbowej również zwolnione na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. czynności (umowy sprzedaży, dzierżawy i poddzierżawy, najmu i podnajmu oraz inne tego rodzaju umowy) dotyczące towarów wymienionych w zał. nr 1 do ustawy oraz świadczenie usług, wymienionych w zał. nr 2 do ustawy.

Należy przy tym wyjaśnić, że z obowiązku uiszczania opłaty skarbowej nie jest wyłączona odprzedaż, działalność, import i eksport , objęte zwolnieniem na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 3-4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. W związku z tym, umowy sprzedaży towarów używanych w rozumieniu art. 4 pkt 7 ustawy (np. samochodu), które nie stanowią bądź nie stanowiły składników majątku związanego z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, będą przedmiotem opłaty skarbowej.

Ponadto nie podlegają opłacie skarbowej umowy sprzedaży zawierane przez podatników:

- u których wartość sprzedaży towarów, w rozumieniu art. 2 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, a także wartość eksportu towarów lub usług nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym 600 mln zł,

- u których wartość sprzedaży towarów, w rozumieniu art. 2 ust. 1 i 3 cyt. ustawy, w tym także wartość eksportu towarów i usług, w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła 4 mld zł, a podatnik złożył w urzędzie skarbowym pisemne oświadczenie o wyborze zwolnienia od podatku,

- opłacających podatek dochodowy w formie zryczałtowanej, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz.U. Nr 27, poz. 111 z późn. zm.),

lecz tylko w zakresie czynności zwolnionych od podatku.

W sytuacjach zatem zgłoszenia urzędowi skarbowemu umowy sprzedaży, dzierżawy i poddzierżawy, najmu i podnajmu lub innego rodzaju umowy z wnioskiem o poświadczenie, iż umowa ta nie podlega opłacie skarbowej, niezbędne jest udokumentowanie przez osobę zgłaszającą zaistnienia w odniesieniu do tej umowy okoliczności uzasadniających wyłączenie obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej w świetle art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a ustawy o opłacie skarbowej. Może to być oświadczenie zbywcy o spełnieniu warunków uzasadniających wyłączenie obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej. Oświadczenia te powinny zostać udostępnione komórkom zajmującym się VAT.

Jeżeli umowa sporządzona jest w formie aktu notarialnego, a więc występuje notariusz jako płatnik, okoliczności uzasadniające odstąpienie od pobrania opłaty skarbowej powinny zostać powołane w treści tego aktu.