PO 5/JZ-4764/01175/97 - Udział w spółdzielni.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu nadanym od 1 stycznia 1997 r. ustawą z 21 listopada 1996 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 137, poz. 638) - wolne od podatku są między innymi przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów w spółdzielni - w części stanowiącej koszt nabycia.

Jednocześnie art. 41 ust. 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu nadanym od 1 stycznia 1997 r. ustawą z 21 listopada 1996 r. - stanowi, iż w latach 1995 - 1997 spółdzielnie nie pobierają zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych w razie przeznaczenia swojego dochodu (tj. nadwyżki bilansowej, bądź w spółdzielniach rolniczych dochodu ogólnego) na powiększenie funduszu udziałowego. Spółdzielnie pobierają jednak ten podatek w razie zwrotu kwot przekazanych w tych latach z dochodu uzyskanego przez spółdzielnie przeznaczonego na powiększenie udziałów.

Zgodnie z art. 78 § 1 pkt 1 (a w spółdzielniach produkcji rolnej - art. 167 § 1 pkt 1 ustawy z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 z późn. zm.) fundusz udziałowy spółdzielni powstaje z następujących źródeł:

1) wpłat udziałów członkowskich,

2) odpisów na udziały członkowskie z podziału nadwyżki bilansowej (z podziału dochodu ogólnego w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i innych spółdzielniach produkcji rolnej),

3) z innych źródeł, określonych w odrębnych przepisach. W praktyce jedynym "innym" źródłem finansowania udziałów był fundusz zasobowy spółdzielni w granicach ściśle określonych przepisami ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o waloryzacji udziałów członkowskich w spółdzielniach i zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 83, poz. 373, z 1992 r. Nr 18, poz. 74 i Nr 80, poz. 406 oraz z 1994 r. Nr 90, poz. 419).

W świetle obowiązujących od 1 stycznia 1997 r., powołanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wypłaty udziałów utworzonych z funduszu zasobowego w wyniku waloryzacji udziałów członkowskich, dokonanej zgodnie z przepisami ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o waloryzacji udziałów członkowskich w spółdzielniach i zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 83, poz. 373 z późn. zm.) - nie podlegają opodatkowaniu w ich wysokości nominalnej z dnia dokonania tej waloryzacji przez spółdzielnię.

Udziały zwracane członkom na podstawie art. 26 ust. 1 i art. 21 prawa spółdzielczego nie podlegają natomiast opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w części pochodzącej:

- z wpłat dokonanych bezpośrednio przez członków (pochodzących z kwot potrącanych w listach płac z wynagrodzenia netto ze spółdzielczej umowy o pracę bądź wpłat gotówkowych członków do kasy spółdzielni) - w ich wysokości nominalnej z dnia wniesienia,

- z odpisów na udziały członkowskie dokonanych z podziału nadwyżki bilansowej spółdzielni, od których wcześniej został pobrany zryczałtowany 20% podatek dochodowy od osób fizycznych.

W związku z powyższym kwoty udziałów członkowskich zwracane przez spółdzielnię podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym 20% podatkiem dochodowym od osób fizycznych w części pochodzącej:

- z tych odpisów na udziały członkowskie z nadwyżki bilansowej, od których wcześniej nie został pobrany zryczałtowany podatek,

- ze zwiększenia nominalnej wysokości udziałów utworzonych z funduszu zasobowego w wyniku waloryzacji dokonanej zgodnie z przepisami ustawy z 30 sierpnia 1991 r.

Ponadto Ministerstwo Finansów wyjaśnia, iż w związku z nowym brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 50 oraz art. 41 ust. 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - zarządzenia Ministra Finansów: z 30 maja 1995 r. w sprawie częściowego zaniechania ustalania i poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (Monitor Polski Nr 27, poz. 326) oraz z 3 kwietnia 1996 r. w sprawie częściowego zaniechania ustalania i poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (Monitor Polski Nr 24, poz. 255) stały się od 1 stycznia 1997 r. bezprzedmiotowe. Stąd też zarządzenia te zostały uchylone z mocą od 1 stycznia 1997 r. (zarządzenie Ministra Finansów z 31 grudnia 1996 r., Monitor Polski z 1997 r. Nr 1, poz. 5).