PO 4/N-722-44/94 - Braki wynikłe z niedopełnienia przepisów prawa przy powstaniu spółki z udziałem zagranicznym a zwolnienie od podatku dochodowego.

Ministerstwo Finansów otrzymuje informacje na temat różnic w interpretacji przez urzędy skarbowe stanowiska dotyczącego uprawnień do okresowego zwolnienia od podatku dochodowego spółek z udziałem zagranicznym utworzonych na podstawie ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. (Dz. U. Nr 41, poz. 325 z późn. zm.), które to stanowisko zostało wyrażone w piśmie z dnia 23 października 1991 r. (PO 4/GK-722-460/91) i uzupełnione pismem z dnia 7 grudnia 1993 r. (PO 4/N-722-571/93).

W związku z powyższym, mając ponadto na uwadze fakt, iż intencją ustawodawstwa o spółkach z udziałem zagranicznym było i pozostaje nadal zachęcenie obcego kapitału do inwestowania w Polsce, Ministerstwo Finansów przypomina: obowiązująca ustawa z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym (Dz. U. Nr 60, poz. 253 z późn. zm.) nakazuje stosować do podmiotów gospodarczych, powstałych na podstawie ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych, przepisy kodeksu handlowego (por. art. 1 ust. 3 w związku z art. 35 cytowanej ustawy). Kodeks handlowy w art. 173 (w odniesieniu do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością) i art. 337 (w odniesieniu do spółek akcyjnych) przewiduje procedurę usuwania braków wynikłych z niedopełnienia przepisów prawa przy powstaniu (rejestracji) spółki. Dzieje się to z reguły na wezwanie sądu rejestrowego, dając wspólnikom możliwość wyeliminowania uchybień. Jest przy tym oczywiste, że jeżeli prawo dopuszcza takie "uzdrowienie" spółki z nakazu sądu, to jest to możliwe i zasadne tym bardziej, gdy nastąpiło dobrowolnie, z własnej inicjatywy wspólników (zarządu), doprowadzając do usunięcia braków.

Taką interpretację art. 1 ust. 3 obowiązującej ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym nakazuje sytuacja prawna. Na przykład jest bardzo trudne w praktyce do spełnienia przewidziane przez kodeks handlowy wpłacenie wkładów do kapitału założycielskiego spółki przed jej zarejestrowaniem, nie posiada ona bowiem regonu, konta bankowego itd. Teoretycznie możliwe wcześniejsze dokonanie wpłaty na bankowe konto depozytowe lub sądowe, poprzez fakt jego nieoprocentowania oraz wysokie koszty, stawiało spółki w niekorzystnej sytuacji, a wielomiesięczne niekiedy oczekiwanie na rejestrację w sądzie narażało je już na początku na poważne straty.

Taką interpretację uzasadniają także trudne do wyliczenia czynniki subiektywne (niedostateczna znajomość polskiego prawa przez cudzoziemców, niedostateczna pomoc prawna lub wręcz jej brak na skutek bariery językowej, zmienność przepisów i ich występowanie w wielu aktach prawnych) i obiektywne (np. przepisy bankowe w niektórych krajach uniemożliwiają transfer waluty za granicę przed uzyskaniem przez tworzony tam podmiot osobowości prawnej).

Wyżej wymienione przykłady, a także wiele innych, z którymi na co dzień spotykają się organy podatkowe, a które wyliczyć trudno, wymagają podziału na nieistotne i zasadnicze.

Rezultatem takiego rozróżnienia jest przyjęcie zasady, że w przypadku braku nieistotnego spółka nie traci uprawnień do czasowego zwolnienia z podatku dochodowego pod warunkiem usunięcia tego braku z własnej inicjatywy lub na wezwanie sądu. Odnosi się to przykładowo do tych sytuacji, w których transfer do Polski przez udziałowca zagranicznego waluty stanowiącej wkład do kapitału założycielskiego spółki miał miejsce przez uzyskaniem przez nią osobowości prawnej, a nawet przed sporządzeniem umowy spółki, lecz został wniesiony w niewłaściwej formie (np. w walucie obcej do czasu otwarcia konta bankowego). Za brak nieistotny należy też uznać wniesienie przez udziałowca zagranicznego (bądź przez zarząd) wkładu do kapitału zakładowego (lub akcyjnego) z opóźnieniem, pod warunkiem, że nastąpiło to przed rozpoczęciem przez spółkę faktycznej działalności gospodarczej.

Za braki zasadnicze uważa się uchybienia przepisom prawnym, które pozostając w rażącej sprzeczności z wymienionymi na wstępie intencjami ustawodawcy przekreślają cele stawiane inwestycjom zagranicznym (ożywienie gospodarki poprzez napływ do Polski kapitału zagranicznego, nowych technologii itd.). Jako przykład można tu podać rozpoczęcie przez spółkę działalności gospodarczej (wystawienie pierwszej faktury) przed wniesieniem w należytej formie kapitału zakładowego. To uchybienie bezwzględnie powinno skutkować pozbawieniem spółki prawa do ulg podatkowych; tolerowanie bowiem takiego stanu rzeczy miałoby niekorzystne dla Skarbu Państwa konsekwencje (np. wspólnik zagraniczny mógłby pokryć udziały z wcześniej wytransferowanego zysku).

Powyższe uzupełnienie do stanowiska Ministra Finansów, wyrażonego w przedmiotowej sprawie w cytowanych na wstępie pismach do izb skarbowych z 23 października 1991 r. oraz z 7 grudnia 1993 r., powinno stanowić dla organów skarbowych ułatwienie w ocenie nieprawidłowości stwierdzanych w działalności niektórych spółek z udziałem kapitału zagranicznego oraz we właściwej ich interpretacji.

Wszelkie trudne do przewidzenia sytuacje i wątpliwości z jakimi mogą się spotkać organy skarbowe, powinny być kierowane, zgodnie z pismem Ministerstwa Finansów z 23 października 1991 r., do sądów gospodarczych właściwych w sprawach rejestrowych, a w dalszej kolejności do Ministra Przekształceń Własnościowych.