PO 4/AK-802-636/97 - Zwolnienie od podatku dochodowego zagranicznych środków pomocowych.

W związku z licznymi pytaniami dotyczącymi podmiotów objętych przedmiotowym zwolnieniem od podatku dochodowego z tytułu dochodów pochodzących z międzypaństwowych instytucji finansowych lub ze środków przyznanych przez rządy państw obcych uprzejmie wyjaśniam:

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.) i odpowiednio art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 z późn. zm.), wolne od podatku są dochody pochodzące z międzypaństwowych instytucji finansowych lub ze środków przyznanych przez rządy obcych państw na podstawie umów zawartych z tymi instytucjami lub państwami przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, właściwego ministra lub agencje rządowe.

Celem tego przepisu jest zwolnienie od opodatkowania podatkiem dochodowym konkretnych kwot przekazywanych przez rządy państw obcych lub zagraniczne instytucje finansowe od momentu przekazania do momentu ich uzyskania przez podmiot polski. W zależności od tego, kto otrzymuje te środki, takim podmiotem może być albo beneficjent takiej pomocy (podmiot, któremu ma służyć ta pomoc), albo też bezpośredni wykonawca celu, jakiemu taka pomoc ma służyć (jeżeli zapłatę za wykonane świadczenie otrzymuje wykonawca z przyznanych środków bezpośrednio od podmiotu zagranicznego albo krajowego - uprawnionego do dysponowania tymi środkami). W tym drugim przypadku, wykładnia celowościowa i systemowa przemawia za przyjęciem stanowiska, w myśl którego u beneficjenta otrzymującego świadczenie od bezpośredniego wykonawcy nie występuje przychód z tytułu otrzymanych nieodpłatnych świadczeń ani też przychód w naturze.

Dochody zaś osób fizycznych i prawnych, które wykonują prace zlecone przez bądź to beneficjenta, bądź to bezpośredniego wykonawcę (na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło itp.), opłacane przez tego beneficjenta lub bezpośredniego wykonawcę, nie mogą korzystać na mocy tego przepisu z określonego w nim zwolnienia podatkowego, gdyż zapłata za te świadczenia pochodzi ze środków podmiotu polskiego (zleceniodawcy, pracodawcy itp.).

Należy przy tym dodać, że u podmiotów, które jedynie przechowują środki otrzymane z zagranicy w celu przekazania ich beneficjentom bądź bezpośrednim wykonawcom nie ustala się przychodów i dochodów z tytułu otrzymania tych środków.

W związku z tym, że dotychczasowe wyjaśnienia Ministerstwa Finansów w omawianym zakresie mogły spowodować nieprawidłowości w rozliczeniach podatników z urzędami skarbowymi, zalecam, aby na indywidualne wnioski tych podatników urzędy skarbowe wydawały decyzje na podstawie art. 31 ustawy o zobowiązaniach podatkowych o umorzeniu odsetek od zaległości podatkowych powstałych od dochodów uzyskanych z tytułu wykonywania prac na rzecz podmiotów korzystających ze zwolnienia określonego w art. 17 ust. 1 pkt 23 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dotyczy to tych podatników, którzy są obowiązani do dokonywania wpłat podatku dochodowego bezpośrednio do urzędu skarbowego, bez udziału płatnika.

Natomiast w przypadku, gdy do poboru zaliczek na podatek dochodowy od dochodów z tytułu wynagrodzeń za pracę, z umów zlecenia lub o dzieło zobowiązany był płatnik (zakład pracy, zleceniodawca), zalecam, aby na indywidualne wnioski tych płatników urzędy skarbowe - również na podstawie art. 31 ustawy o zobowiązaniach podatkowych - wydawały decyzje o umorzeniu zaległości podatkowych powstałych na skutek niepobrania i niewpłacenia w terminie zaliczki na podatek dochodowy od tych dochodów. W decyzjach tych urzędy skarbowe powinny również pouczyć płatnika o konieczności wykazania w informacji PIT-11 i PIT-8B przychodów, kosztów i dochodów, od których została umorzona zaległość podatkowa, z tym że kwotę umorzonej zaległości płatnik powinien wykazać w kolumnie "e" tych deklaracji jako pobrane zaliczki na podatek dochodowy.

Informacje, o których mowa, są niezbędne podatnikom, którzy muszą wykazać te dochody w zeznaniu rocznym. Jeżeli płatnik dokonuje rocznego obliczenia podatku, powinien te dane uwzględnić w tym obliczeniu i wykazać je w informacji PIT-40.

Powyższe zalecenia dotyczą tych zaległości w podatku dochodowym, które powstały przed dniem 1 stycznia 1998 r.