PO 4/AK-722-654a/96 - Konieczność dokonania oceny skutków powiązań dostawców zagranicznych.

Ministerstwo Finansów informuje, że otrzymuje sygnały, iż polskie podmioty gospodarcze zajmujące się importem towarów, w celu zaniżenia ich wartości celnej (często w porozumieniu z dostawcami), a tym samym zaniżenia należności celnych i podatkowych, ale w sposób taki, aby równocześnie nie obniżać kosztów uzyskania przychodów w podatkach dochodowych, zawierają dodatkowo różnego rodzaju umowy z zagranicznymi kontrahentami, aby osiągnąć zamierzony efekt ekonomiczny. Z otrzymywanych sygnałów wynika, że polskie podmioty gospodarcze:

1) zawierają z dostawcami zagranicznymi, obok umów na import towarów, dodatkowe umowy przede wszystkim na świadczenie na ich rzecz usług o charakterze niematerialnym, takich jak np. świadczenie usług marketingowych, doradztwa ekonomicznego, sporządzania opinii handlowych itp. lub też

2) tworzą wspólnie z tymi kontrahentami w krajach trzecich (zwłaszcza w tzw. rajach podatkowych) wspólne przedsiębiorstwa lub spółki prawa handlowego.

Istota tych działań polega głównie na tym, że:

- w pierwszym przypadku poprzez zaniżenie na fakturach wartości importowanych towarów polski importer płaci niższe opłaty celne, a także podatki od towarów i usług i importowy. Jednocześnie przekazuje on na rzecz dostawcy zagranicznego należności wynikające ze wspomnianych umów o świadczenie usług niematerialnych (często pozornych), stanowiące najczęściej równowartość zaniżonej wartości importowanych towarów; "pozwala" to z jednej strony zaliczyć te wydatki - stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.) - do kosztów uzyskania przychodów, z drugiej zaś "legalnie" zapłacić brakujące kwoty dostawcy zagranicznemu;

- w drugim zaś przypadku utworzona w kraju trzecim spółka (lub wspólne przedsiębiorstwo) zawiera z polskim podmiotem różnego rodzaju umowy o świadczenie usług niematerialnych za granicą. Umowy te często nie zawierają żadnych konkretnych informacji o charakterze świadczonych usług, podobnie jak i faktury, który obciążany jest polski podmiot. Zapłata za tego typu faktury stanowi w istocie transfer dochodów na rzecz udziałowca zagranicznego kosztem polskiej spółki, a przede wszystkim polskiego budżetu państwa.

Informując o powyższym, Ministerstwo Finansów poleca, aby w toku prowadzonych kontroli, zwłaszcza u podatników, co do których zachodzi uzasadnione podejrzenie niezgłaszania do opodatkowania dochodów we właściwej wysokości, zwracana była baczna uwaga na tego typu powiązania. W przypadku stwierdzenia takich powiązań organy podatkowe powinny bezwzględnie dokonać oceny tych powiązań oraz skutków dla budżetu. Należy w szczególności zbadać, czy dana usługa była rzeczywiście świadczona, jaki jest związek między poniesionymi wydatkami związanymi z tą usługą a możliwością osiągnięcia przez podatnika wyższych przychodów oraz czy ceny płacone za te usługi (o ile rzeczywiście były świadczone) odpowiadają wartości tych usług, a także czy przy wypłacie należności odbiorcy zagranicznemu pobrany był podatek "u źródła", o ile umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie wyłączają poboru tego podatku.

Dopiero po tak przeprowadzonej analizie (ocenie) istnieje możliwość określenia, czy koszty (lub ich część) usług niematerialnych świadczone przez podmioty zagraniczne na rzecz polskich podmiotów gospodarczych mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych bądź art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub też, że nie zachodzą (lub zachodzą) związki, o których mowa w art. 11 albo art. 25 wspomnianych ustaw.