PO 3/722-336/N/98 - Stosowanie przepisów ustaw o podatku dochodowym do umów forfaitingowych zawieranych przez leasingodawców z bankami.

W związku z powstałymi wątpliwościami na tle stosowania przepisów ustaw o podatku dochodowym w odniesieniu do umów forfaitingowych zawieranych z bankami przez podatników prowadzących działalność w zakresie leasingu - na podstawie art. 14 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) wyjaśniam, co następuje:

Z analizy treści wspomnianych umów wynika, że usługi forfaitingu sprowadzają się do nabycia przez banki wierzytelności od leasingodawców przysługujących im od ich dłużników (leasingobiorców) z tytułu umów leasingowych, przy czym ryzyko spłacania przez leasingobiorców scedowanych na bank wierzytelności obciąża leasingodawcę. Mamy tu do czynienia z tzw. forfaitingiem niewłaściwym.

Istotną cechą forfaitingu niewłaściwego jest obciążanie ryzykiem wypłacalności dłużnika wyłącznie przedsiębiorcę (tu leasingodawcę).

Leasingodawca, cedując na rzecz banku swoje wierzytelności przysługujące mu od leasingobiorców, otrzymuje od banku - z wyprzedzeniem w stosunku do terminów wymagalności poszczególnych spłat czynszu leasingowego - ich wartość pomniejszoną o dyskonto. Ponadto za świadczone usługi uiszcza na rzecz banku stosowną prowizję.

W ramach umowy forfaitingu niewłaściwego leasingodawca składa zobowiązanie, że dłużnik zbywanych wierzytelności (leasingobiorca) spełni ciążące na nim świadczenie i przyjmuje na siebie odpowiedzialność gwarancyjną wobec banku za spełnienie wszelkich świadczeń przez dłużnika (leasingobiorcę). Jeżeli w dacie wymagalności (płatności) wierzytelności na rachunek banku nie wpłynie zapłata tytułem należnego świadczenia, leasingodawca ma obowiązek na żądanie banku niezwłocznie zaspokoić nabyte przez bank wierzytelności, często wraz z należnymi odsetkami za opóźnienie. Obowiązek taki może również wynikać bezpośrednio z zawartej umowy forfaitingu niewłaściwego - bez uprzedniego żądania ze strony banku.

Leasingodawca zobowiązany jest również zaspokoić nabyte przez bank pozostałe do zapłaty wierzytelności w przypadku rozwiązania umowy leasingu bądź jej wygaśnięcia przed terminem na jaki została zawarta.

Z powyższego wynika, że nie wygasa stosunek zobowiązaniowy z tytułu umowy leasingu między leasingodawcą a leasingobiorcą w związku z zawartą umową z bankiem o finansowanie tego przedsięwzięcia.

Istotne przy tym jest, iż leasingodawca w dacie wymagalności poszczególnych rat czynszu leasingowego wystawia na rzecz leasingobiorcy stosowne faktury.

Uwzględniając powyższe okoliczności można przyjąć, że umowy forfaitingu niewłaściwego zawierane przez leasingodawców z bankami, o których mowa wyżej, dla celów podatku dochodowego należy traktować analogicznie jak umowy pożyczki (kredytu), a więc będą tu miały zastosowanie do podatników podatku dochodowego od osób prawnych przepisy art. 12 ust. 4 pkt 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a i pkt 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.), a do podatników podatku dochodowego od osób fizycznych przepisy art. 14 ust. 3 pkt 1 oraz art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a i pkt 32 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.).

Jednocześnie czynsz leasingowy za używanie przedmiotu umowy leasingu płacony przez leasingobiorcę na rzecz banku, z którym zawarto umowę forfaitingu niewłaściwego, po wystawieniu faktury przez leasingodawcę, lub w dacie wymagalności zapłaty czynszu przez leasingobiorcę, stanowi u leasingodawcy przychód należny zgodnie z art. 12 ust. 3 lub art. 14 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym.

Natomiast dyskonto i prowizja na rzecz banku wpłacane przez leasingodawcę są u leasingodawcy kosztem uzyskania przychodu stosownie do postanowień art. 15 ust. 4 oraz art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a i pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych lub art. 22 ust. 5 i 6 oraz art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a i pkt 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.