PF-I-41180/INT/2/SzS/06 - Działalność gospodarcza prowadzona przez małżonków - zasady opodatkowania.

Pytanie podatnika

Dotyczy prowadzenia wspólnej działalności przez małżonków - po zmianie wspólnego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, na dwa odrębne wpisy - bez zawiązywania spółki cywilnej, gdyż zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa.

Decyzja

Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.- Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) zmienia "z urzędu" postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 13 października 2005 r. Nr PD/415-34/05 w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie prowadzenia wspólnej działalności przez małżonków - po zmianie wspólnego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, na dwa odrębne wpisy - bez zawiązywania spółki cywilnej, gdyż zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa.

Uzasadnienie

Pismem z dnia 14 lipca 2005 r. zwrócili się Państwo do Naczelnika Urzędu Skarbowego o wydanie pisemnej interpretacji w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego. Ze stanu faktycznego przedstawionego w w/w piśmie wynika, że na dzień złożenia wniosku prowadzili Państwo pozarolniczą działalność gospodarczą w formie tzw. "spółki małżeńskiej" na podstawie wspólnego wpisu małżonków do ewidencji działalności gospodarczej, opodatkowaną na zasadach ogólnych według liniowej stawki podatku wynoszącej 19%. Dla celów podatku od towarów i usług posługiwano się numerem NIP jednego z małżonków (męża). W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych każdy z małżonków składał odrębne deklaracje (PIT-5L) wykazując po 50 % przychodów, kosztów i dochodów wynikających z dokumentacji prowadzonej dla wspólnej działalności gospodarczej. Według Państwa, przekształcenie wspólnego wpisu małżonków na dwa odrębne wpisy, mimo nie zawiązania spółki cywilnej, nie spowoduje zmiany dotychczasowych zasad rozliczania się w podatku dochodowym.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w postanowieniu z dnia 13 października 2005 r. Nr PD/415-34/05 w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania prowadzonej wspólnie działalności przez małżonków - po zmianie wspólnego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej na dwa odrębne wpisy - bez zawiązywania spółki cywilnej zgodził się ze stanowiskiem Państwa, że przekształcenie dotychczasowego wpisu w ewidencji działalności gospodarczej, pozostanie bez wpływu na dotychczasowy sposób rozliczania w podatku dochodowym.

Dokonując weryfikacji ww. postanowienia z dnia 13 października 2005 r. Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, iż zostało ono wydane z rażącym naruszeniem przepisów art. 7 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa i art. 24a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.) przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest, osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Z uregulowań zawartych w art. 68 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808 ze zm.) wynika, że małżonkowie, którzy dotychczas byli wpisani pod wspólnym numerem ewidencyjnym, zostali zobligowani do złożenia do końca 2005 r. wniosku o zmianę wspólnego wpisu w ewidencji działalności gospodarczej na dwa odrębne wpisy. W związku z tym z końcem 2005 r. z ewidencji działalności gospodarczej wyeliminowana została działalność zarejestrowana na imię obojga małżonków, zwana " spółką małżeńską", jako forma prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Realizacja obowiązku nałożonego przez ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, polegającego na zmianie wpisu w ewidencji działalności gospodarczej, nie musi powodować zmiany sposobu rozliczania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednak zależeć to będzie od formy organizacyjnej działalności gospodarczej, jaką wybiorą małżonkowie po zmianie wpisu. Małżonkowie posiadający odrębne wpisy do ewidencji działalności gospodarczej, mogą prowadzić działalność gospodarczą w jednej z form organizacyjnych:

1) pozostawić tylko jednego z małżonków w ewidencji, który będzie prowadził działalność we własnym imieniu i na własny rachunek,

2) rozdzielić się i działać jako dwaj niezależni przedsiębiorcy wpisani osobno pod własnymi numerami w ewidencji działalności gospodarczej, bez łączenia się umową spółki cywilnej,

3) prowadzić działalność w formie spółki osobowej (np. spółki cywilnej) lub kapitałowej.

Wspólne prowadzenie działalności gospodarczej przez małżonków posiadających odrębne wpisy do ewidencji działalności jest możliwe tylko w formie organizacyjnej przewidzianej przepisami kodeksu cywilnego, tj. spółki cywilnej lub kodeksu spółek handlowych, np. spółki jawnej. Prowadzenia działalności gospodarczej, przez małżonków posiadających odrębne wpisy do ewidencji, nie można utożsamiać z prowadzeniem działalności w spółce.

Małżeństwo prowadzące wspólnie działalność gospodarczą, nie mające w związku z prowadzeniem tej działalności zawiązanej spółki cywilnej albo innej spółki osobowej, nie może być traktowane jako jednostka organizacyjna, nie mająca osobowości prawnej w rozumieniu art. 2 ustawy o zasadach ewidencji przedsiębiorców i identyfikacji podatników i płatników z dnia 13 października 1995 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681 ze zm.). Ustawy podatkowe nie ustanawiają bowiem podatnikami małżonków. Zgodnie z art. 7 ustawy Ordynacja podatkowa podatnikiem jest: osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Po zmianie wpisu działalności zarejestrowanej na imię obojga małżonków na dwa odrębne wpisy, każdy z małżonków otrzymał status przedsiębiorcy wykonującego we własnym imieniu i na własny rachunek działalność gospodarczą. W przypadku małżonków, którzy zdecydują się działać jako dwaj niezależni przedsiębiorcy wpisani osobno pod własnymi numerami w ewidencji działalności gospodarczej, bez zawiązywania spółki cywilnej, każdy z małżonków będzie traktowany jako odrębny przedsiębiorca - podatnik podatku dochodowego rozliczający działalność gospodarczą od całości uzyskanego przez siebie dochodu zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na którym będzie ciążył obowiązek prowadzenia odrębnej ewidencji rachunkowej, zgodnie z przepisami zawartymi w art. 24a tej ustawy. Dalsze rozliczanie dochodów nowo zarejestrowanego małżonka będzie zależne od formy opodatkowania jaką wybierze, przy czym może to być ta sama forma opodatkowania, co dotychczas (podatek liniowy 19%).

W przedstawionym stanie faktycznym, każdy z małżonków ma status odrębnego przedsiębiorcy prowadzącego odrębną pozarolniczą działalność gospodarczą, dlatego też na podstawie art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), który stanowi, że " osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe zgodnie z odrębnymi przepisami (...)", każdy z małżonków zobligowany jest do prowadzenia odrębnej podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Tym samym małżonkowie, którzy po przekształceniu wpisu w ewidencji działalności gospodarczej na dwa odrębne wpisy nie założą spółki obowiązani są opłacać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, wynikające z deklaracji podatkowej PIT-5L, odrębnie od całości dochodów uzyskiwanych z tytułu prowadzenia indywidualnie pozarolniczej działalności gospodarczej.

W tej sytuacji skoro stanowisko organu podatkowego I instancji, wyrażone we wskazanym w sentencji postanowieniu z dnia 13 października 2005 r. rażąco narusza wyżej powołane przepisy prawa materialnego, stosownie do art. 14a § 5 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) winno zostać zmienione z urzędu. Wskazać przy tym należy, iż rażące naruszenie prawa następuje wtedy, gdy treść rozstrzygnięcia pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z treścią przepisu prawa i gdy charakter takiego naruszenia powoduje, że owo rozstrzygnięcie nie może zostać w obrocie prawnym jako akt wydany przez organ praworządnego Państwa.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Pana w zapytaniu i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Na niniejszą decyzję przysługuje - stosownie do przepisu art. 221 Ordynacji podatkowej - prawo wniesienia odwołania do Dyrektora Izby Skarbowej, w terminie czternastu dni od dnia jej doręczenia. W myśl art. 222 Ordynacji podatkowej, odwołanie winno zawierać zarzuty przeciwko decyzji oraz określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem wniesionego odwołania.