PDD/415-2/05 - Prowadzenie działalności gospodarczej przez małżonków po dokonaniu odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej.

Pytanie podatnika

Postępowanie w sytuacji dokonania odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej przez małżonków prowadzących działalność gospodarczą na imię obojga małżonków.

Postanowienie

Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Toruniu działając na podstawie art. 14a § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Dz. U. Nr 8, poz. 60) po rozpatrzeniu wniosku Państwa z dnia 15 lutego 2005 r. w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, w sytuacji dokonania odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej przez małżonków prowadzących działalność gospodarczą na imię obojga małżonków

postanawia

uznać jako nieprawidłowe stanowisko Państwa przedstawione w powyższym wniosku.

Uzasadnienie

W dniu 15 lutego 2005 r. złożyliście Państwo wniosek w sprawie udzielenia przez tutejszy organ podatkowy interpretacji przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), w sytuacji dokonania odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej przez małżonków prowadzących działalność na imię obojga małżonków.

W dniu 13 kwietnia 2005 r. tut. organ podatkowy działając na podstawie art. 169 § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Dz. U. Nr 8, poz. 60) zwrócił się do Państwa z prośbą o udzielenie jednoznacznych wyjaśnień na jaki dzień ma być udzielona przez tut. organ podatkowy informacja. Ponadto tut. organ podatkowy zwrócił się z prośbą o określenie jaka sytuacja występuje konkretnie w Państwa przypadku, czyli jak zarejestrowano działalność w urzędzie gminy, a jak zarejestrowano działalność w organie podatkowym, czy utworzyliście Państwo spółkę, czy prowadzicie działalność każde na własne nazwisko, jaką formę działalności przewidujecie Państwo na dzień 1 stycznia 2006 r.

W dniu 20 kwietnia 2005 r. złożyliście Państwo pismo uzupełniające do pisma z dnia 15 lutego 2005 r. (data wpływu).

Przedstawiono następujący stan faktyczny:

Od 1992 r. prowadzicie Państwo działalność gospodarczą na podstawie wspólnego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej zarejestrowaną pod jednym wspólnym numerem ewidencyjnym.

W maju 2004 r. przy okazji dokonania zmian we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej spowodowanych likwidacją punktu sprzedaży w..., przy ul.... Urząd Gminy zobligował Państwa do zarejestrowania przeniesienia na dwa odrębne zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej.

Ponadto wyjaśniacie Państwo, że w tut. organie podatkowym od dnia 1 października 1993 r. Pani... została zgłoszona jako współwłaściciel firmy i tak jest do dnia dzisiejszego (na dzień złożenia pisma uzupełniającego, tj. 20 kwietnia 2005 r.)

Na dzień 1 stycznia 2006 r. przewidujecie Państwo wykreślenie Pani... z rejestru ewidencji działalności gospodarczej oraz dopisanie do zaświadczenia nr 13760 jako osobę współpracującą.

Odnosząc się do przedstawionego przez Państwa stanowiska tutejszy organ podatkowy stwierdza co następuje:

Po uzyskaniu odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej i numerów REGON każdy z małżonków uzyskał status odrębnego przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807) przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. W związku z powyższym nie będzie już możliwości prowadzenia działalności gospodarczej na imię obojga małżonków.

Wobec powyższego, podatnicy prowadzący działalność na imię obojga małżonków mieli do wyboru trzy możliwe rozwiązania:

Małżonek, który otrzyma zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON oraz nowy wpis z organu prowadzącego rejestr lub ewidencję zobowiązany jest zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. Nr 142, poz. 702 z późn. zm.) dokonać aktualizacji danych na formularzu NIP-1 przeznaczonym dla osoby fizycznej prowadzącej samodzielnie działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1808) we wpisie drugiego małżonka uwzględnia się faktyczną datę rozpoczęcia działalności gospodarczej. W związku z powyższym małżonek, który uzyska nowe zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, obowiązany będzie zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług na formularzu VAT-R.

Wykreślenie z rejestru ewidencji działalności gospodarczej małżonka dopisanego do działalności - jako osoba współpracująca. W takiej sytuacji - w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych cały dochód zostanie opodatkowany przez małżonka prowadzącego działalność gospodarczą. Małżonek, który dokona wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej zobowiązany jest zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. Nr 142, poz. 702 z późn. zm.) dokonać aktualizacji danych na formularzu NIP-1.

Małżonek, który otrzyma zaświadczenie o wpisie do działalności gospodarczej z organu prowadzącego rejestr lub ewidencję może zawrzeć umowę spółki cywilnej lub spółki jawnej ze współmałżonkiem. Spowoduje to powstanie nowego podmiotu gospodarczego, który zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. Nr 142, poz. 702 z późn. zm.) musi dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego o nadanie numeru NIP na formularzu NIP-2. Tak więc powstanie nowy podmiot gospodarczy. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych dochód będzie podlegał opodatkowaniu w proporcji wynikającej z umowy spółki cywilnej zawartej przez współmałżonków.

W świetle art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. z 1999 r. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.) - obowiązującej w dniu dokonania przez Państwo odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej- przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. Zasady wpisu do rejestru określają odrębne przepisy.

W art. 7 ust. 2 powołanej ustawy ustawodawca wskazał, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, zaś w art. 7b wskazał, że wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dokonuje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, zwany dalej "organem ewidencyjnym". Ustawodawca określił ponadto jakie elementy winno zawierać zgłoszenie o dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej oraz tryb doręczenia zaświadczenia o wpisie przedsiębiorcy.

W kontekście powołanych wyżej przepisów należy również przywołać definicję przedsiębiorcy uregulowaną w art. 2 cytowanej ustawy Prawo działalności gospodarczej, zgodnie z którą przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą.

W świetle powołanych wyżej przepisów należy stwierdzić, iż po dokonaniu odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej, każdy z małżonków uzyskał status odrębnego przedsiębiorcy. Zatem w przypadku braku między nimi umowy spółki cywilnej (lub spółki prawa handlowego) każdy z małżonków ma prawo do prowadzenia odrębnej pozarolniczej działalności gospodarczej w oparciu o obowiązujące przepisy prawa.

W związku z powyższym wspólne prowadzenie działalności gospodarczej przez małżonków - po dokonaniu odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej - możliwe jest tylko w formie organizacyjnej przewidzianej prawem cywilnym (tj. spółki cywilnej) lub przepisami kodeksu spółek handlowych, np. spółki jawnej.

W przypadku, gdy nie została zawarta umowa spółki, będziecie Państwo traktowani jako dwie odrębne firmy, a z tym wiąże się prowadzenie odrębnej księgi przychodów i rozchodów.

W świetle wyżej wymienionych przepisów prawa, stanowisko Państwa stwierdzające, iż za 2004 rok mogliście dokonać wspólnego rozliczenia wykazując przychody, koszty i dochody po 50% - należy uznać za niezgodne z prawem.

W przypadku zmiany działalności, z działalności prowadzonej przez małżonków na imię obojga - na działalność wykonywaną samodzielnie przez każdego z nich, następuje likwidacja wspólnego przedsięwzięcia małżonków, która dla celów podatku dochodowego nie spowoduje likwidacji działalności jako źródła przychodów w znaczeniu art. 24 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Zatem po dokonaniu aktualizacji wpisów w ewidencji działalności gospodarczej osób współpracujących, działających do tej pory pod jednym numerem na jednego ze współmałżonków zgodnie z treścią art. 9 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681) podatnicy mają obowiązek aktualizowania danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym przez dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego do właściwego naczelnika urzędu skarbowego określonego w art. 4 cyt. ustawy (NIP-1), załączając nowe zaświadczenie o wpisie do ewidencji i dwa zaświadczenia o numerach identyfikacyjnych REGON.

Podatnicy wymienieni w art. 6 ust. 1 cyt. ustawy mają obowiązek aktualizowania danych w terminie 14 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych.

Obowiązek założenia spółki cywilnej lub jawnej, ewentualnie zarejestrowanie działalności na każdego z Państwa, winno nastąpić po uzyskaniu odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej.

W świetle wyżej wymienionych przepisów prawa, stanowisko Państwa stwierdzające, iż na dzień 1 stycznia 2006 r. przewidujecie Państwo wykreślenie Pani... z rejestru ewidencji działalności gospodarczej oraz dopisanie jej do zaświadczenia nr 13760 jako osobę współpracującą - należy uznać za niezgodne z prawem, gdyż przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807) nie przewidują podwójnych wpisów na zaświadczeniu o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej.

W związku z powyższym postanowiono jak w sentencji.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwo w rozpatrywanym wniosku oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia opisanych we wniosku zdarzeń.

Zgodnie z art. 14b § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej niniejsza interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika i inkasenta, jest wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej właściwych dla wnioskodawcy.

Na niniejsze postanowienie, zgodnie z art. 14a § 4 Ordynacji podatkowej, stronie służy zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy za pośrednictwem Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Toruniu.

Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia otrzymania postanowienia (art. 236 § 1 Ordynacji podatkowej). Zażalenie powinno zawierać zarzuty przeciw postanowieniu, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem zażalenia oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.

W zakresie pytań dotyczących rozliczenia podatku od towarów i usług odpowiedź zostanie udzielona odrębnym postanowieniem.