PD-P/005W-142/03 - Odszkodowanie z tytułu zniszczenia towaru w czasie transportu a koszt uzyskania przychodu.

Pytanie podatnika

1) czy odszkodowanie zapłacone z tytułu zniszczenia w czasie transportu powierzonego towaru może stanowić koszt uzyskania przychodu?

2) czy wydatki poniesione w związku z dochodzeniem odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej, a związane z opłatą sądową oraz z usługami kancelarii prawnej stanowią koszty uzyskania przychodu?

3) w jakim momencie należy odnieść powyższe wydatki w koszty uzyskania przychodu?

Odpowiedź

Spółka, której przedmiotem działalności są usługi spedycyjno-transportowe, otrzymała od kontrahenta zagranicznego (francuskiej firmy spedycyjnej) zlecenie wykonania usługi przewozowej towaru z Francji do Polski. Do realizacji powyższego zlecenia, wynajęła polską firmę przewozową. Podczas wykonywania usługi przewozowej, na terytorium Belgii miał miejsce wypadek, w wyniku którego uległy uszkodzeniu ładunek oraz dokumenty przewozowe. Kontrahent zagraniczny obciążył Spółkę fakturą za zniszczenie towaru.

Podatnik był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej oraz posiadał ubezpieczenie ładunku w transporcie międzynarodowym (cargo).

Ponieważ firma ubezpieczeniowa odmówiła wypłaty odszkodowania, Spółka wniosła sprawę do Sądu ponosząc koszty opłaty sądowej oraz koszty związane z usługami świadczonymi przez kancelarię prawną.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Aby zatem dany wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, pomiędzy jego poniesieniem a uzyskaniem przychodu musi zachodzić określony związek przyczynowo-skutkowy, tj. poniesienie wydatku musi mieć wpływ na możliwość powstania lub zwiększenia przychodu. Jednocześnie wydatek taki nie może być wyłączony z kosztów podatkowych w oparciu o przepisy art. 16 ust. 1 w/w ustawy.

Stosownie natomiast do przepisu art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

W świetle w/w przepisów, wobec przedstawionego stanu faktycznego istotne jest ustalenie czy usługę przewozu należy uznać za niewykonaną, czy za wykonaną wadliwie.

Stosownie do norm art. 774 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Cechą konstytutywną umowy przewozu jest zatem przewiezienie osób lub rzeczy, za pomocą odpowiedniego środka transportu, do miejsca przeznaczenia. Usługi przewoźnika nie obejmują więc samego tylko działania, ale jego rezultat.

W przedmiotowej sprawie nie doszło do wykonania umowy, gdyż zaistniała trwała przeszkoda w dokonaniu przewozu (w trakcie wykonywania usługi uszkodzono towar i dokumenty przewozowe), która uniemożliwiła dostarczenie przesyłki do miejsca przeznaczenia. Mając na uwadze fakt, iż zlecona Spółce usługa przewozowa nie została wykonana, w niniejszej sprawie nie ma zastosowania przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 w/w ustawy podatkowej.

A zatem, wydatek związany z odszkodowaniem z tytułu niewykonania umowy przewozu, może stanowić koszt uzyskania przychodu, w dacie jego poniesienia, jeśli zostały spełnione przesłanki wymienione w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. jego poniesienie miało wpływ na możliwość powstania lub zwiększenia przychodu.

Odnośnie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z dochodzeniem odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej, a związanych z opłatą sądową oraz z usługami kancelarii prawnej, zauważyć należy iż u wierzyciela wymienione koszty procesowe są w całości kosztem uzyskania przychodu, co wynika z treści art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wskazane wydatki Podatnik może zaliczyć do kosztów w dacie ich poniesienia.

Otrzymane przez Spółkę sporne odszkodowanie będzie stanowić przychód zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w momencie otrzymania.