PD-III/005/25/03 - Wydatki z tytułu realizacji umowy cywilnoprawnej zawartej między spółką a jej wspólnikiem.

"(...) Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Artykuł 16 ust. 1 pkt 38 i 38a wyżej wymienionej ustawy stanowi: "Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) lub członków spółdzielni nie będących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów, z tym że wydatki ponoszone na rzecz członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych spółdzielni zajmujących się produkcją rolną są kosztem uzyskania przychodów w części dotyczącej działalności objętej obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku dochodowego (...) wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji".

Z zacytowanych wyżej przepisów wynika, że:

1) wydatki na rzecz udziałowców (akcjonariuszy), którzy są pracownikami spółki są kosztem uzyskania przychodów;

2) do kosztów uzyskania przychodów zaliczane są wynagrodzenia wypłacane z tytułu pełnionych funkcji osobom wchodzącym w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych;

3) wydatki związane z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) nie są kosztem uzyskania przychodów.

Oznacza to, że w przypadku wykonywania pracy przez udziałowca (akcjonariusza) na rzecz spółki na podstawie umowy cywilnoprawnej, wydatki z tym związane są kosztem uzyskania przychodów, gdyż nie są to jednostronne świadczenia.

Przepisy art. 16 ust. 1 pkt 38 i 38a nie znajdują zastosowania w przypadkach dwustronnie zobowiązujących umów cywilnoprawnych zawieranych między spółką i jej udziałowcem, zgodnie z którymi spółka dokonuje zapłaty tejże osobie za wykonane przez nią świadczenia na jej rzecz.

Zwrotu: "wydatki ponoszone na rzecz udziałowców..." nie można bowiem utożsamiać z zapłatą za konkretne świadczenie dokonywane na rzecz spółki przez jej udziałowca, który w takim przypadku nie występuje w charakterze udziałowca, jako "osoba trzecia" (w stosunku do spółki).

Uwzględniając fakt, iż udziałowcy pozostają ze spółką w związkach kapitałowych oraz posiadają uprawnienia wynikające z faktu posiadania udziałów, mogą układać swoje stosunki z tą spółką na warunkach odbiegających od warunków jakie ustaliłyby podmioty wzajemnie niezależne i w wyniku tego spółka może nie wykazywać należnych dochodów.

Zatem transakcje między takimi podmiotami, a spółką winny stanowić przedmiot szczególnej uwagi organów podatkowych, uwzględniając przepisy art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W związku z powyższym, jeżeli udziałowiec wykonuje pracę na rzecz spółki w oparciu o umowę cywilnoprawną nie dotkniętą wadami (np. nie będącą umową pozorną), zapłata za uzyskane w wyniku tej pracy świadczenia na rzecz spółki będzie dla niej kosztem uzyskania przychodów w granicach i na zasadach określonych w art. 15 ust. 1 i art. 11 ustawy".