PBI-2/4150/IN-18/USŁ-W/06/MM - Prowadzenie działalności gospodarczej przez oboje małżonków

Pytanie podatnika

Czy małżonkowie posiadający odrębne wpisy do ewidencji działalności gospodarczej mogą wspólnie prowadzić działalność gospodarczą, prowadząc wspólną księgę przychodów i rozchodów i odprowadzając podatek od połowy uzyskanego dochodu?

Działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi zmienia postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź-Widzew z dnia 12.01.2006 r. Nr IX-005/478/Z/K/05.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, po przeanalizowaniu przedłożonych dokumentów oraz obowiązujących przepisów prawa podatkowego stwierdza, co następuje:

Stosownie do dyspozycji art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), organ odwoławczy w drodze decyzji zmienia albo uchyla postanowienie wydane przez naczelnika urzędu skarbowego, jeżeli postanowienie rażąco narusza prawo, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w tym także jeżeli niezgodność z prawem jest wynikiem zmiany przepisów.

W złożonym zapytaniu z dnia 21.12.2005 r. wnieśliście Państwo o interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przedmiocie sposobu rozliczania dochodów osiąganych z prowadzonego wspólnie przedsiębiorstwa. Przedmiotowe pytanie sformułowaliście Państwo następująco:

- Czy możemy nadal wspólnie prowadzić działalność gospodarczą jako odrębni przedsiębiorcy (posiadamy odrębne wpisy do ewidencji działalności gospodarczej) w sytuacji, gdy tylko podatnik (...) zarejestrowany jest jako podatnik podatku od towarów i usług. Prowadzimy wspólną księgę przychodów i rozchodów i każdy z nas jest odrębnym podatnikiem podatku dochodowego, który każdy z nas odprowadza od połowy uzyskanego dochodu.?

W Państwa opinii uzyskanie odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej nie wywołuje skutków dla wymiaru płaconych podatków, bowiem działalność była i jest prowadzona wspólnie. Nie ma zatem przeszkód prawnych do zmiany zasad wykonywania działalności gospodarczej.

Naczelnik Urzędu Skarbowego Łódź-Widzew wydał w dniu 12.01.2006 r. postanowienie Nr IX-005/478/Z/K/05, w którym stwierdził, że zmiany rejestracyjne wynikające z przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pozostają bez wpływu na zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem - w ocenie Naczelnika Urzędu Skarbowego - w sytuacji, gdy forma prawna prowadzonej działalności gospodarczej nie ulega zmianie (otrzymanie odrębnych wpisów do ewidencji działalności nie skutkuje zmianą formy prawnej działalności), podatnicy kontynuują przyjęty wcześniej sposób rozliczania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź-Widzew zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa i dlatego na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa zmienia go niniejszą decyzją.

W ocenie tutejszego organu podatkowego zarówno stanowisko wnioskodawcy jak i Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź-Widzew należy uznać za nieprawidłowe. Zgodnie z art. 68 ustawy z 2 lipca 2004 r. przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808) organ ewidencyjny w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy wzywa każdego z małżonków, którzy są wpisani do ewidencji działalności gospodarczej pod wspólnym numerem ewidencyjnym, do złożenia wniosku o zmianę wspólnego wpisu. W przypadku braku złożenia stosownego wniosku na organie ewidencyjnym spoczywa obowiązek wykreślenia wspólnego wpisu małżonków z ewidencji działalności gospodarczej w terminie do 31 grudnia 2005 r. Oznacza to, iż z końcem 2005 r. z ewidencji działalności gospodarczej została wyeliminowana działalność zarejestrowana na imię obojga małżonków, zwana "spółką małżeńską", jako forma prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Po zmianie wpisów w ewidencji działalności gospodarczej wynikającej z ww. przepisów małżonkowie mogą:

1. pozostawić tylko jednego z małżonków w ewidencji (drugi zrezygnuje z roli przedsiębiorcy i przyjmie status osoby współpracującej lub w ogóle zrezygnuje z działalności),

2. rozdzielić się i działać jako dwaj niezależni przedsiębiorcy wpisani osobno pod własnymi numerami w ewidencji działalności gospodarczej, bez łączenia się umową spółki cywilnej,

3. prowadzić działalność w spółce cywilnej.

Dla rozliczeń z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, realizacja obowiązku nałożonego przez ustawę o swobodzie gospodarczej polegającego na zmianie wpisu w ewidencji działalności gospodarczej, nie musi powodować zmiany sposobu rozliczenia. Jednakże zależeć to będzie od formy organizacyjnej działalności gospodarczej jaką wybiorą małżonkowie po zmianie wpisu.

Jeżeli podejmą Państwo decyzję o prowadzeniu działalności gospodarczej w dalszym ciągu wspólnie, oznacza to, że prawo ogranicza taką działalność do działalności w formie spółki cywilnej lub spółki jawnej, co z kolei wiąże się z zawarciem umowy spółki przez małżonków. Po zawarciu takiej umowy zdarzenia gospodarcze ewidencjonowane będą w jednej księdze, a przychody, koszty uzyskania przychodów, dochód bądź strata rozliczane przez każdego z małżonków proporcjonalnie do posiadanych udziałów wynikających z zawartej umowy. Zatem zmiana formy prowadzenia działalności prowadzonej na imię obojga małżonków na spółkę cywilną lub spółkę jawną nie spowoduje żadnych skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli natomiast nie dojdzie do zawarcia umowy spółki cywilnej lub spółki jawnej, to brak jest podstaw do proporcjonalnego opodatkowania uzyskiwanego dochodu ze źródła jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza przez każdego z małżonków. W tej sytuacji każdy z małżonków będzie miał status odrębnego przedsiębiorcy prowadzącego odrębną pozarolniczą działalność gospodarczą w oparciu o obowiązujące przepisy prawa, a w związku z tym - w świetle art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) o podatku dochodowym od osób fizycznych - księgi podatkowe dotyczące działalności gospodarczej poszczególnych małżonków powinny być prowadzone odrębnie.

Podsumowując, wspólne prowadzenie działalności gospodarczej przez małżonków możliwe będzie tylko w formie organizacyjnej, przewidzianej prawem cywilnym, tj. spółki cywilnej, lub przepisami kodeksu spółek handlowych, np. spółki jawnej.

W związku z powyższym interpretację Naczelnika Urzędu Skarbowego oraz Państwa stanowisko należy uznać za nieprawidłowe. Mając na uwadze powyższe, zasadnym jest zmiana postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź-Widzew z dnia 12.01.2006 r. Nr IX-005/478/Z/K/05 z uwagi na udzielenie Państwu błędnej interpretacji w zakresie stosowania przepisów prawa, dotyczących ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności orzeczono, jak w sentencji.