PBB1/4117-0020/06/3 - Uprawdopodobnienie nieściągalności zaliczki.

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późniejszymi zmianami), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 11.03.2006 r., wniesionego przez podatnika na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Cieszynie stwierdzające, iż stanowisko podatnika, przedstawione we wniosku z dnia 13.01.2006 r. (uzupełnionym pismem z dnia 15.02.2006 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty zasądzonej przez Sąd jako zwrot zaliczki w momencie uznania jej za wierzytelność nieściągalną, jest nieprawidłowe - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach odmawia uchylenia zaskarżonego postanowienia.

Wnioskiem z dnia 13.01.2006 r. podatnik zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Cieszynie o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie dot. zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów - kwoty zasądzonej przez Sąd jako zwrot zaliczki w momencie uznania jej za wierzytelność nieściągalną. Wnioskodawca wyjaśnił, iż w 2002 r. zawarta została (w zwykłej formie pisemnej) przedwstępna umowa sprzedaży, która zobowiązywała osobę fizyczną do zbycia w terminie do końca 2003 r. wspólnikom spółki cywilnej (powstałej we wrześniu 2003 r.) nieruchomości, mającej służyć tejże spółce do prowadzenia działalności gospodarczej. W zakreślonym terminie druga strona umowy nie zawarła przyrzeczonej umowy sprzedaży. W związku z czym osoby fizyczne będące wspólnikami tejże spółki wystąpiły do sądu z powództwem o zwrot zaliczki uprzednio wypłaconej drugiej stronie tejże umowy. Wyrokiem z dnia 02.06.2005 r. zasądzono na rzecz powodów zwrot ww. zaliczki. Nieściągalność tej wierzytelności (zaliczki) została uprawdopodobniona postanowieniem Komornika o bezskuteczności egzekucji. Zdaniem podatnika zasądzoną przez sąd tytułem zwrotu przedmiotowej zaliczki kwotę pieniężną należy w całości zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów spółki w momencie uznania jej przez właściwy organ egzekucyjny za nieściągalną.

Wniosek powyższy został uzupełniony pismem m.in. podatnika z dnia 15.02.2006 r., w którym wskazano, iż prowadzona pozarolnicza działalność gospodarcza opodatkowana jest na zasadach ogólnych, a dokumentacja podatkowa tejże spółki prowadzona jest w formie ksiąg handlowych.

Postanowieniem Naczelnik Urzędu Skarbowego w Cieszynie uznał przedstawione przez podatnika stanowisko w sprawie będącej przedmiotem ww. wniosku za nieprawidłowe.

Na powyższe postanowienie pismem z dnia 11.03.2006 r. strona wniosła zażalenie, w którym zakwestionowała stanowisko zajęte przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Cieszynie jako rażąco naruszające art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W zażaleniu podatnik ponowił żądanie uznania, iż do kosztów uzyskania przychodów należy zaliczyć kwoty zasądzone przez sąd w momencie uznania ich za wierzytelność nieściągalną przez właściwy organ egzekucyjny.

Po rozpatrzeniu przedmiotowego zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza, iż złożone przez podatnika zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie, z innych jednakże powodów niż wyrażone zostały w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia organu pierwszej instancji:

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.2006 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późniejszymi zmianami) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. W myśl art. 23 ust. 1 pkt 20 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem takich wierzytelności nieściągalnych, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została uprawdopodobniona. Stosownie natomiast do treści art. 23 ust. 1 pkt 21 tejże ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 14 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 3. Przy czym, zgodnie z art. 14 ust. 1, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Zauważyć należy, iż przepis powyższy stanowi wyjątek od ogólnej definicji przychodów, określonej w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, w myśl którego przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z tej już tylko przyczyny bezpodstawny jest zarzut strony, iż zaskarżone postanowienie w sposób rażący narusza art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co więcej, przepis ten posługuje się kategorią przychodów otrzymanych lub postawionych do dyspozycji podatnika, podczas gdy, jak wynika z wniosku podatnika, zasądzona przez sąd jako zwrot zaliczki kwota pieniężna jest nieściągalna.

Mając na względzie treść cyt. powyżej przepisów, stwierdzić zatem należy, iż kosztem uzyskania przychodów są jedynie takie wierzytelności nieściągalne i odpisy aktualizujące wartość należności, które zostały uprzednio zarachowane jako przychody należne z pozarolniczej działalności gospodarczej i których nieściągalność została uprawdopodobniona w sposób określony w art. 23 ust. 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak wynika z wniosku podatnika, zasądzona wyrokiem sądowym kwota pieniężna stanowiła wyłącznie zwrot zaliczki, uiszczonej w związku z zawarciem przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości, do której to sprzedaży jednakże nie doszło. Dlatego też, otrzymana jako zwrot zaliczki kwota pieniężna nie stanowi przychodu ani w rozumieniu art. 11 ust. 1, ani art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sam bowiem zwrot zaliczki, a więc pierwotnie wypłaconej kwoty pieniężnej, nie stanowi dla podatnika przysporzenia majątkowego; jest więc obojętny podatkowo.

W konsekwencji, jeżeli zatem przysługująca podatnikowi wierzytelność z tytułu wpłaconej zaliczki nie mogła zostać uprzednio zarachowana, jako przychód z prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej, to nie może ona również stanowić kosztu uzyskania przychodów tejże działalności, nawet w razie uprawdopodobnienia jej nieściągalności w prawem wymagany sposób.

Mając powyższe na względzie, jak również fakt, iż wyrażona w sentencji zaskarżonego postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w Cieszynie z dnia ocena stanowiska wnioskodawcy, chociaż oparta na innych przesłankach - odpowiada prawu - orzeczono jak w sentencji.