PB5/RM-033-48-1731/2000 - Opodatkowanie przychodów uzyskanych z przeniesienia tytułu własności papierów wartościowych.

Mając na celu zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz urzędy kontroli skarbowej, w zakresie ustalania dochodów osób fizycznych w przypadku przeniesienia tytułu własności papierów wartościowych w drodze zamiany, na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. Nr 14, poz. 176 ze zm.) wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnymi źródłami przychodów są:

1) określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 - przychody ze sprzedaży lub zamiany:

a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz wynikającego z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym,

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d) innych rzeczy,

- jeżeli sprzedaż lub zamiana nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i została dokonana w przypadku sprzedaży lub zamiany nieruchomości i praw majątkowych określonych pod lit. a-c przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się wyłącznie do osób uzyskujących przychód.

2) określone w art. 17 - przychody z kapitałów pieniężnych,

3) określone w art. 18 - przychody z praw majątkowych.

W myśl art. 17 powołanej ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się między innymi należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego przeniesienia tytułu własności udziałów w spółkach, akcji oraz innych papierów wartościowych (art. 17 pkt 6). Zatem, zgodnie z wolą ustawodawcy, przychody uzyskane z zamiany tytułu własności papierów wartościowych są przychodami z kapitałów pieniężnych, o których mowa w art. 17 pkt 6 ustawy.

Natomiast zakres przychodów z zamiany rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) i art. 18 został określony w art. 19 ust. 1a ustawy. Przepis ten stanowi, iż przychodem z zamiany rzeczy i praw majątkowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 i art. 18 ustawy, jest nadwyżka między, określonymi w umowie zamiany wartościami zamienianych rzeczy i praw, uzyskana przez tę stronę umowy, która zamienia rzecz lub prawo majątkowe o wyższej wartości, pomniejszona o koszty zamiany.

Należy zauważyć, że literalne brzmienie art. 19 ust. 1a ustawy wyklucza możliwość zastosowania tego przepisu do innych przychodów, niż przychody z zamiany rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 i art. 18.

Również przepis art. 24 ust. 6 ustawy, określający szczególne zasady ustalania dochodu, dotyczy wyłącznie dochodu uzyskanego z zamiany rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) i art. 18.

W konsekwencji zarówno przepisy art. 19 ust. 1a, jak i art. 24 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie mogą mieć zastosowania do przychodów, o których mowa w art. 17 pkt 6. Zatem u każdej ze stron umowy zamiany papierów wartościowych ustala się przychód z tej zamiany. W stosunku do tych przychodów zastosowanie mają ogólne zasady ustalania dochodu określone w art. 9 ust. 2 ustawy. W myśl tego przepisu dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekroczą sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Przy ustalaniu kosztów uzyskania omawianego przychodu ma zastosowanie art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy.

W świetle powyższego wyjaśnienie, zawarte w pkt 3 pisma okólnego Ministerstwa Finansów z dnia 16 maja 1997 r. Nr PO 2/AS-0529-3086/97, należy uznać za nieaktualne.