PB5/MC-066-469-1891/04 - Opodatkowanie podatkiem od osób fizycznych odszkodowań z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę.

Odpowiadając na pismo z dnia 3 listopada 2004 r. w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowań z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę, wypłacanych na podstawie ugody sądowej, Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje:

Stosownie do postanowień art. 52 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,

2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,

3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Zgodnie z art. 56 § 1 - kodeksu pracy, pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowanie. Wysokość odszkodowania określa art. 58 kodeksu pracy. Zgodnie z jego brzmieniem, odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeżeli rozwiązano umowę o pracę, zawartą na czas określony albo na czas wykonania określonej pracy, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, od którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące.

Przechodząc na grunt ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), należy zauważyć, iż nie wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym począwszy od 2003 r., wolne od podatku dochodowego są odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu, tj. m.in. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód (lit. g). Z kolei, w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku są inne odszkodowania (czyli m.in. inne niż te, których zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw), otrzymane na podstawie wyroku - a począwszy od 2004 r. również na podstawie ugody sądowej - do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Mając powyższe na uwadze, należy zauważyć, iż skoro wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 56 § 1 w związku z art. 52 § 1 kodeksu pracy, wynika wprost z przepisów rangi ustawowej, to tego rodzaju odszkodowanie stanowi świadczenie, o którym mowa w zdaniu wstępnym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie, nie ma do niego zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy.

Jednocześnie z uwagi na fakt, iż z zakresu zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyłączone zostały odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód - o czym stanowi lit. g tego przepisu - tym samym odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 § 1 w związku z art. 52 § 1 kodeksu pracy, otrzymane na podstawie umowy lub ugody sądowej, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.