PB4/BA-802-2543/270/99

Odpowiadając na pismo (...) Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia.

Jak wynika z pisma, spółka zamierza skupić na rynku część swoich akcji, które następnie umowy i obniży kapitał akcyjny. Operacja ta zostanie sfinansowana z części kapitału akcyjnego odpowiadającego wartości nominalnej akcji, z zysku z funduszu umorzeniowego oraz z kapitału akcyjnego odpowiadającego wartości akcji, z zysku z lat ubiegłych nie podzielonego pomiędzy akcjonariuszy i alokowanego do funduszu umorzeniowego oraz z kapitału zapasowego. Wątpliwości spółki budzi określenie, czy dochód osiągnięty przez akcjonariuszy ze sprzedaży akcji należy traktować jako dochód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, czy też jako dochód ze sprzedaży akcji. Oceniając powyższy stan faktyczny zauważa się, o co następuje: Zgodnie z art. 363 § 1 kh akcja może być umorzona jedynie wtedy, gdy statut to przewiduje. Do umorzenia akcji może dojść bądź w sposób bezpośredni w wyniku podjęcia uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy o umorzeniu akcji, bądź poprzez zakup akcji przez spółkę w celu ich umorzenia (art. 365 § 1 kh) oraz podjęcia w terminie późniejszym uchwały w sprawie umorzenia skupionych akcji (tzw. buy-back). Jak podnosi prof. dr hab. S. Sołtysiński w "Komentarzu do Kodeksu handlowego" (tom II, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 1996, s. 420) "umorzenie wywołuje podobne skutki ekonomiczne i prawne do nabycia akcji własnych przez spółkę. Jednakże nabycie własnych akcji przez spółkę akcyjną nie unicestwia ani praw udziałowych, ani dokumentu akcji, które mogą być następnie umorzone albo przeniesione na inną osobę (art. 365 § 4 kh)". Jeżeli do umorzenia akcji dochodzi w sposób bezpośredni w wyniku podjęcia przez akcjonariuszy uchwały o umorzeniu akcji, to dla akcjonariuszy, których akcje zostają umorzone, powstaje dochód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten stanowi bowiem, iż dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód z umorzenia udziałów lub akcji. Na mocy art. 12 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy do przychodu nie zalicza się umorzenia udziałów lub akcji w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia. Oznacza to, iż jeżeli akcjonariusz w wyniku umorzenia swoich akcji otrzyma kwotę przewyższającą jego wydatki na nabycie tych akcji, to tylko różnica jest opodatkowana podatkiem od dochodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych w wysokości 20% (art. 22 ust. 1 ustawy). W przypadku zaś nabycia przez spółkę własnych akcji w celu ich umorzenia akcjonariusze zbywający otrzymują dochód z tytułu zawarcia umowy sprzedaży akcji. W związku z tym przychód z tytułu sprzedaży akcji spółki podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych w oparciu o art. 7 ust. 1 ustawy. Kosztem uzyskania przychodu będą, stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 8 i 8a ustawy, wydatki na objęcie lub nabycie udziałów lub akcji bądź wydatki na nabycie lub wytworzenie albo ulepszenie składników majątku stanowiących wkład niepieniężny pomniejszone o odpisy amortyzacyjne dokonane przed wniesieniem wkładu, zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Analogiczne zasady opodatkowania dochodu spółki ze sprzedaży jej własnych akcji odnoszą się do osób fizycznych będących akcjonariuszami w spółce (art. 10 ust. 1 pkt 7 i art. 23 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).