PB4/AK-060-9093-273/02 - Wydatki na zbadanie kondycji finansowej emitenta akcji.

"(...) Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i odpowiednio art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są wszystkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów. Wyjątek stanowią koszty wyraźnie wskazane w tych ustawach jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Przepisy te wskazują, że do kosztów uzyskania przychodów podatnicy mogą zaliczyć wydatki pozostające w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami, tj. wydatki dzięki którym osiągnęli lub mogli osiągnąć przychód, a więc wydatki uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia.

Jednocześnie, nie we wszystkich przypadkach związek między poniesieniem danego wydatku, a osiąganymi przez podatnika przychodami jest bezpośredni. Uzasadnieniem dla poniesienia niektórych wydatków może być dążenie do uniknięcia ryzyka wystąpienia ewentualnych strat związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym np. w wyniku nietrafnych decyzji gospodarczych. Przykładem tego rodzaju kosztów są m.in. wydatki związane z doradztwem inwestycyjnym.

Wydatki te, mimo że bezpośrednio w związku z ich poniesieniem podatnik nie może oczekiwać zwiększenia swoich przychodów, mogą być uznane za poniesione w celu osiągania przychodów (służące zabezpieczeniu źródeł przychodów). Warunkiem jest jednak wykazanie przez podatnika, że mimo nieuzyskania przychodu w następstwie poniesienia tych wydatków, były one - obiektywnie rzecz ujmując - racjonalne co do zasady i co do wielkości.

W przypadku więc, kiedy przed dokonaniem inwestycji w akcje lub udziały, lub przed inną inwestycją w papiery wartościowe, podatnik powierza zbadanie kondycji finansowej emitenta tych papierów wyspecjalizowanej firmie, poniesione przez podatnika wydatki związane z tego rodzaju usługą, choć nie stanowią wydatku na nabycie tych papierów wartościowych, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, pod warunkiem jednak wykazania przez podatnika celowości poniesienia takiego wydatku. Należy bowiem podkreślić, iż także Naczelny Sąd Administracyjny zwracał uwagę na to, że wprawdzie "kwalifikacja danych kosztów do kosztów uzyskania przychodów należy do podatnika, jednakże organy podatkowe w ramach posiadanych uprawnień mogą oceniać czy czynności podatnika w tym zakresie nie naruszają prawa. Wynika z tego, że organy podatkowe są upoważnione do przeprowadzenia postępowania, którego celem jest weryfikacja działań podatnika kwalifikujących koszty uzyskania przychodów" (wyrok z dnia 23 września 1998 r., sygn. akt I SA/Gd 1991/96). W związku z tym organy podatkowe mogą, a nawet powinny, żądać wyjaśnień i dokumentów potwierdzających zarówno sam fakt poniesienia konkretnego wydatku i jego związek z przychodem, a także uzasadniających jego wysokość.