PB3-BM6-1528/8214-54/WK/03 - Koszty usług doradczych w procesie prywatyzacji

(…) odpowiadając na Pana pismo z dnia 10 lutego 2003 r. w sprawie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kosztów usług doradczych poniesionych przez prywatyzowane spółki z udziałem Skarbu Państwa, przedstawiam stanowisko Ministerstwa Finansów w interesującej Pana kwestii.

Z wyjaśnień zawartych w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 23 stycznia 2002 r. Nr PB3-1571/8214-193/WK/01 wynika, że poniesione w procesie prywatyzacji wydatki przez spółki i przedsiębiorstwa państwowe na opracowanie analiz oraz na pokrycie zadań związanych ze zbywaniem akcji Skarbu Państwa przez spółki stanowią koszty uzyskania przychodów.

Warunkiem jest jednak, aby obowiązek ponoszenia omawianych wydatków wynikał z treści umów zawartych pomiędzy spółką (przedsiębiorstwem państwowym) a Skarbem Państwa w trybie i na zasadach określonych przepisami:

- ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 118, poz. 561 z późn. zm.),

- rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 1997 r. w sprawie zakresu analizy spółki oraz przedsiębiorstwa państwowego… (Dz. U. Nr 64, poz. 408 z późn. zm.),

- rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 lipca 1997 r. w sprawie szczegółowego trybu zbywania akcji… (Dz. U. Nr 95, poz. 578 z późn. zm.).

Wyjaśnienia zawarte w piśmie Ministra Finansów z dnia 23 stycznia 2002 r. dotyczą zatem kwestii zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w procesie prywatyzacji, wynikających z zawartej umowy pomiędzy prywatyzowaną spółką a Skarbem Państwa w oparciu o przytoczone wyżej akty prawne.

Nie oznacza to jednak, że pozostałe koszty związane z procesem prywatyzacji, do poniesienia których spółka nie była wprost zobowiązana na podstawie tego rodzaju umowy, zostały przez ustawodawcę wykluczone z kosztów uzyskania przychodów. Uznanie, bądź nieuznanie, kosztów tego rodzaju za koszty uzyskania przychodów w rozumieniu podatkowym należy rozpatrywać w oparciu o generalną normę art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W myśl tego przepisu kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu uzyskania przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Kosztami uzyskania przychodów są koszty zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami. Kosztami tymi są również koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika związane z funkcjonowaniem firmy.

W kontekście tej ostatniej grupy kosztów powinny być rozpatrywane wydatki poniesione przez prywatyzowane spółki Skarbu Państwa na usługi doradcze w trakcie trwania całego procesu prywatyzacji zakończonego wprowadzeniem akcji spółki do publicznego obrotu.

Dokonując kwalifikacji tego rodzaju wydatków do kosztów uzyskania przychodów, konieczna jest jednak indywidualna ocena uwzględniająca konkretny stan faktyczny występujący u danego podatnika. Spółka w każdym przypadku wykazać musi celowość i racjonalność poniesionych kosztów usług doradczych. Wykazać konieczność skorzystania z tego rodzaju usług w związku z podjęciem określonych działań (wynikających np. z ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi) zapewniających prawidłowe funkcjonowanie podatnika jako spółki publicznej notowanej na giełdzie.

Ministerstwo Finansów pragnie jednak zauważyć, że mimo iż podatnik samodzielnie podejmuje decyzje o zaliczaniu danego kosztu (wydatku) do kosztów uzyskania przychodów, to jednak ocena ich zgodności z prawem podatkowym należy do organu podatkowego. Ma on prawo w trakcie kontroli ocenić celowość poniesionych kosztów (por. wyrok NSA z 7 kwietnia 2000 r. - sygn. I SA/Ka 1836/98).