PB I-3/4117/IN-60/USS/2005/PSz - Płatnik zaliczek na podatek dochodowy

Pytanie podatnika

Czy na Sądzie Okręgowym, dokonującym zwrotu kosztów poniesionych przez adwokata z tytułu zastępstwa procesowego świadczonego z urzędu, ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, a w konsekwencji, czy taka pomoc prawna ma charakter działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Czy też może jest to przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy?

Działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 9 sierpnia 2005 r. na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Skierniewicach Nr El/48/10/2005 wydane w dniu 29 lipca 2005 r., odmawia zmiany w/w postanowienia.

W dniu 16 maja 2005 r. wystąpiła Pani do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Skierniewicach z wnioskiem o dokonanie interpretacji w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego. Przedmiotem zapytania było ustalenie, czy na Sądzie Okręgowym dokonującym zwrotu kosztów poniesionych przez adwokata z tytułu zastępstwa procesowego świadczonego z urzędu ciążył obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, a w konsekwencji, czy taka pomoc prawna ma charakter działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) czy też jest to przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy.

Przedstawiając swoje stanowisko w zakresie interpretacji przepisów prawa podatkowego obowiązujących na gruncie przedstawionego stanu faktycznego twierdzi Pani, iż Sąd powinien wypłacić należne wynagrodzenie w oparciu o wystawione przez Panią faktury VAT, bez potrącania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Sąd nie powinien również wystawiać po zakończeniu roku podatkowego informacji o wypłaconych kwotach wynagrodzeń i pobranych zaliczkach - PIT-8B, co zobowiązuje Panią do uwzględnienia tych dochodów w zeznaniu rocznym.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Skierniewicach w postanowieniu z dnia 29 lipca 2005 r. Nr El/48/10/2005 nie podzielił przedstawionego we wniosku stanowiska.

Nie zgadzając się z interpretacją organu pierwszej instancji, w dniu 9 sierpnia br. zaskarżyła Pani wyżej wymienione postanowienie do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi. Podniosła Pani, iż dokonana interpretacja prawa podatkowego opiera się na błędnym założeniu faktycznym, że świadczenie pomocy prawnej z urzędu, w postaci zastępstwa procesowego, następuje na zlecenie sądu.

Po przeanalizowaniu przedłożonych dokumentów oraz obowiązujących przepisów prawa podatkowego, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi stwierdza, co następuje:

Stosownie do dyspozycji art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.), organ odwoławczy w drodze decyzji zmienia albo uchyla postanowienie wydane przez naczelnika urzędu skarbowego jeżeli uzna, że zażalenie podatnika zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym w 2005 r., za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9. Zgodnie z art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. Nr 16, poz. 124, z późn. zm.), adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym ma wyznaczoną siedzibę zawodową. W ocenie organu orzekającego w sprawie, nie budzi wątpliwości - kwestionowany przez Panią - fakt istnienia stosunku prawnego zlecenia, będącego podstawą świadczenia pomocy prawnej przez adwokata na rzecz osoby zwolnionej od kosztów sądowych.

Zgodnie z przedstawionym przez Panią twierdzeniem następstwa prawne wynikające z art. 118 kpc (nawiązanie stosunku pełnomocnictwa z chwilą ustanowienia adwokata z urzędu) wykluczają istnienie umowy zlecenia łączącej Sąd z adwokatem i tym samym nie ma podstaw do potraktowania przychodu uzyskanego przez adwokata jako uzyskanego z tytułu działalności wykonywanej osobiście i opodatkowanie takiego dochodu na podstawie art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, regulacje prawne obowiązujące na gruncie przepisów postępowania cywilnego nie mogą wpływać na powstanie zobowiązania podatkowego lub określenie formy opodatkowania otrzymanego świadczenia na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Przesądzające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy ma sposób nawiązania stosunku pełnomocnictwa pomiędzy adwokatem oraz stroną przez niego reprezentowaną. Albowiem do powstania tego stosunku prawnego nie doszłoby, gdyby Sąd nie zlecił Okręgowej Radzie Adwokackiej świadczenia pomocy prawnej, opłaconej ze środków Skarbu Państwa, na rzecz uprawnionej strony toczącego się postępowania. W imieniu zaś Okręgowej Rady Adwokackiej pomoc tę świadczy wskazany przez nią przedstawiciel korporacji. Sposób powstania więzi prawnej pomiędzy adwokatem i stroną, gdzie udział Sądu będącego jednostką organizacyjną Skarbu Państwa jest niezbędny, stanowi o działaniu pełnomocnika na zlecenie Sąd.

To bowiem Sąd analizuje przesłanki zawarte w art. 117 i 118 Kodeksu postępowania cywilnego stanowiąc o konieczności obecności profesjonalnego pełnomocnika dla prawidłowej ochrony interesu prawnego strony.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności organ orzekający w sprawie potwierdza stanowisko wyrażone w interpretacji Naczelnika Urzędu Skarbowego w Skierniewicach, zgodnie z którym zasadnym jest opodatkowanie uzyskanego dochodu w oparciu o cytowany uprzednio przepis art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czego konsekwencją jest spoczywający na Sądzie dokonującym wypłaty przedmiotowych kwot obowiązek płatnika, określony w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie zaś do art. 155 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadkach nie uregulowanych w odrębnych przepisach, do przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie zalicza się należnego podatku od towarów i usług oraz zwróconej różnicy podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego, przychodem w podatku dochodowym od osób fizycznych jest kwota wynagrodzenia pomniejszona o należny podatek VAT.