PB 2/MK-033-0135-676/01 - Zwrot kwoty nieodliczonej składki zdrowotnej

(...) W myśl art. 31 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne podatek dochodowy w formie karty podatkowej, wynikający z decyzji, podatnik obniża o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym, zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, o ile nie została odliczona od podatku dochodowego.

Natomiast zgodnie z art. 31 ust. 5 tej ustawy podatnicy płacą podatek dochodowy w formie karty podatkowej, pomniejszony o zapłaconą składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, bez wezwania, w terminie do 7 dnia miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień - w terminie do dnia 28 grudnia roku podatkowego, na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Obniżka podatku stanowi ulgę w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.). Z treści powołanego wyżej art. 31 ust. 1 nie można więc wywodzić obowiązku podatnika. Należy mieć zatem na uwadze, że możliwość obniżenia karty podatkowej o zapłaconą składkę na ubezpieczenie zdrowotne jest przywilejem podatnika. Oznacza to, że podatnik opodatkowany w formie karty podatkowej nie jest zobligowany do obniżania - w trakcie roku podatkowego - podatku o zapłacone składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Tym bardziej złożenie 31 stycznia następnego roku deklaracji PIT-16A (zawierającej w tym przypadku kwotę zapłaconej i faktycznie nie odliczonej składki) nie może być uznawane za tożsame z żądaniem zwrotu tej części podatku, która odpowiada kwocie zapłaconych, a nie odliczonych składek.

Należy pamiętać, że celem nałożenia obowiązku składania deklaracji PIT-16A jest umożliwienie weryfikacji przez organ podatkowy wykonania decyzji ustalającej wysokość podatku poprzez zbadanie, czy różnica pomiędzy dokonywanymi w trakcie roku wpłatami a wysokością ustalonego podatku uzasadniona jest wykorzystaniem powyższej ulgi. Dotyczy to więc sytuacji, gdy podatnik odliczał w trakcie roku zapłacone składki. Brak natomiast przesłanek do uznania deklaracji PIT-16A za dokument określający wysokość nadpłaty i stanowiący podstawę do jej zwrotu. Dokonywanie zwrotu kwoty nieodliczonych składek bezpośrednio na podstawie informacji PIT-16A stwarza znaczne ryzyko doprowadzenia do sytuacji, gdy podatnik jednocześnie otrzyma ten zwrot i odliczy składkę od podatku dochodowego. Z tego też względu deklaracja PIT-16A nie może stanowić podstawy odpisu zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Podsumowując, stwierdzić należy, że zwrot kwoty nie odliczonych składek, jeżeli podatnik o niego wystąpi, składając deklarację PIT-16A, powinien nastąpić na podstawie decyzji określającej wysokość nadpłaty, wydanej na podstawie art. 73 § 1 Ordynacji podatkowej. Przed wydaniem decyzji należy zbadać, czy składki zostały zapłacone, czy i w jakiej wysokości zostały odliczone od karty podatkowej, a także czy kwota składek nie jest odliczana od podatku dochodowego.