Opodatkowanie nie umorzonej wartości początkowej budynku

Pytanie:

Czy podlega opodatkowaniu nie umorzona wartość początkowa budynków wybudowanych na gruncie stanowiącym własność gminy z powodu zwrotu gminom nieruchomości, ze względu na nie wykorzystanie jej w działalności gospodarczej?

Odpowiedź:

Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego wynika, że podatnik zaprzestał wykorzystywać dla celów działalności gospodarczej grunty używane na podstawie umowy użyczenia, na których wybudował punkty skupu mleka.

Zgodnie z podatkową definicją środków trwałych (art. 16a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.), aby dane składniki majątkowe mogły zostać zaliczone do środków trwałych muszą stanowić własność lub współwłasność podatnika.

Przy rozstrzyganiu kwestii własności istotna jest obowiązująca w prawie polskim (art. 48 i 191 k.c.) zasada superficies solo cedit, zgodnie z którą, wszystko co zostaje z gruntem połączone, staje się częścią składową nieruchomości gruntowej.

Dla celów podatkowych zaliczenie jednak do środków trwałych podatnika tychże budynków jest możliwe na podstawie przepisów art. 16a ust. 2 cytowanej ustawy, zgodnie z którymi do środków trwałych podatnika zalicza się również budynki wybudowane na cudzym gruncie i to niezależnie od okresu ich używania.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 16c pkt 5 stanowi, że nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, które nie są używane wskutek zaprzestania działalności, w której te składniki majątkowe były używane. Zasada ta ma zastosowanie jedynie dla potrzeb podatkowych. Podatnicy prowadzący księgi rachunkowe, naliczają więc dla potrzeb księgowych odpisy amortyzacyjne, które nie stanowią kosztu uzyskania przychodu i zwiększają podstawę opodatkowania.

Zwrot przez podatnika nieodpłatnie przekazanych przez gminy do odpłatnego używania środków trwałych nie stanowi odpłatnego zbycia. W związku z czym nie powstanie z tego tytułu przychód do opodatkowania.

Nie będzie również stanowić kosztu uzyskania przychodu nie umorzona wartość środka trwałego na dzień dokonania zwrotu. Zwrot środków trwałych, u podstawy, którego leży utrata przydatności gospodarczej, nie daje prawa do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu, poniesionych z tego tytułu start (art. 23 ust. 1 pkt 6 cytowanej ustawy).

Umowa użyczenia jest zawsze bezpłatna. Zgodnie z art. 710 kodeksu cywilnego użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony na nieodpłatne użytkowanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Bezpłatne udostępnienie rzeczy ruchomych i nieruchomych osobom prowadzącym działalność gospodarczą co do zasady jest opodatkowane. Nieistotne są cele i przyczyny nieodpłatnego udostępnienia nieruchomości i cele oraz sposób, na jakie korzystający jej używa. Przepisy podatkowe traktują użyczającego i biorącego w nieodpłatne użytkowanie nieruchomości, tak jakby osiągał z tego przychód.

Przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1a, nie stosuje się do wydania towarów na podstawie umowy użyczenia.