NK 4-0114-1/98 - Ulgi i umorzenia podatkowe w Ordynacji Podatkowej

Na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 1997 r. Nr 137, poz. 926 i Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083), mając na względzie prawidłowe i pełne wykonanie dochodów budżetu państwa oraz interes Skarbu Państwa, a także interesy podatników opłacających prawidłowo i terminowo zobowiązania podatkowe, zwracam się do Pań i Panów o stosowanie poniższych zasad i kryteriów rozpatrywania wniosków indywidualnych podatników w sprawie ulg i umorzeń podatków przewidzianych w Ordynacji podatkowej, polegających na:

1) zaniechaniu w całości lub w części ustalenia zobowiązania podatkowego oraz poboru podatku (art. 22),

2) odroczeniu terminu płatności podatku oraz rozłożeniu na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę (art. 48),

3) umorzeniu w całości lub w części zaległości podatkowych lub odsetek za zwłokę (art. 67).

Dla skutecznego i terminowego poboru bieżących należności podatkowych niezbędne jest, aby decyzje w wyżej wymienionych sprawach były wydawane przez organy podatkowe w I instancji (urzędy skarbowe), jak też w trybie odwoławczym przez organy II instancji (izby skarbowe) w oparciu o przesłanki legalności, gospodarności i celowości, jedynie w szczególnie uzasadnionych i w sposób nie budzący wątpliwości udokumentowanych przypadkach.

Przy rozpatrywaniu wniosków podatników o zastosowanie ulg podatkowych, w tym umorzeń podatków, każdorazowo powinna być analizowana zasadność ich udzielenia. W tym celu należy zbadać stan materialny i rodzinny zobowiązanych osób fizycznych, szczególnie prowadzących działalność gospodarczą, a w przypadku osób prawnych, jednostek nie posiadających osobowości prawnej przeanalizować sytuację ekonomiczno-finansową firmy oraz wpływ, jaki będzie miała udzielona ulga na poprawę stanu ekonomicznego podmiotu ubiegającego się o ulgę podatkową.

Wydanie decyzji wymaga więc zebrania i oceny materiału dowodowego, w szczególności sprawozdań finansowych, a w przypadkach niezbędnych również przeprowadzenia kontroli podatkowej lub skarbowej w celu ustalenia, czy istnieje ważny interes podatnika lub interes publiczny, uzasadniający uwzględnienie wniosku, oraz jakie są przyczyny nieodprowadzenia podatku.

Niezbędna jest więc rzetelność i wnikliwość przy ocenie sytuacji i wyników ekonomicznych, a także działań podejmowanych i zamierzonych przez podmiot ubiegający się o ulgi w celu poprawy sytuacji finansowej.

W ramach tej oceny należy ustalić, czy trudności płatnicze mają charakter okresowy czy stały i pogłębiający się i czy ewentualna pomoc ze strony organu podatkowego gwarantuje odzyskanie płynności finansowej i umożliwia wywiązywanie się w przyszłości z bieżących i zaległych zobowiązań podatkowych.

Nie należy udzielać ulg podatnikom posiadającym zaległości wskutek nieregulowania terminowo zobowiązań podatkowych, nie podejmującym działań zmierzających do naprawy swej gospodarki finansowej, nie wykazującym chęci spłaty zaległych zobowiązań, przy braku perspektyw rozwojowych ukierunkowujących się na przetrwanie.

Ulga podatkowa nie może być traktowana jako forma bezpłatnego czy też nisko oprocentowanego kredytu.

Nie należy również dopuszczać do przenoszenia ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej na budżet państwa.

W związku z powyższym polecam dyrektorom izb skarbowych i naczelnikom urzędów skarbowych:

- objęcie osobistym nadzorem decyzji podejmowanych w sprawach ulg podatkowych i umorzeń podatków i zapewnienie ich pełnej zgodności z postanowieniami Ordynacji podatkowej;

- zlecenie monitorowania sytuacji największych dłużników, którym udzielono pomocy w spłacie zadłużeń;

- prowadzenie ewidencji wydanych decyzji, na podstawie których przyznano ulgi w spłacie podatków stosownie do postanowień art. 24a Prawa budżetowego, w brzmieniu nadanym art. 316 Ordynacji podatkowej, oraz przekazywanie Ministerstwu Finansów kwartalnych informacji w tym zakresie.

Podkreślam, że prawidłowość realizacji niniejszych zaleceń będzie stanowić jedno z głównych kryteriów oceny pracy kierownictw izb skarbowych.