NB-BPN-III-523-28/582/04 - Wykazywanie nakładów na wartości niematerialne i prawne.

W związku ze zgłaszanymi przez banki wątpliwościami, dotyczącymi sposobu traktowania nakładów na wartości niematerialne i prawne Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego przedstawia swoje stanowisko w powyższej kwestii.

Z informacji przekazywanych przez banki wynika, że nakłady na wartości niematerialne i prawne, w tym poniesione na rozwój oprogramowania, w okresie przed oddaniem ich do użytkowania, są wykazywane niejednolicie. Niektóre banki zaliczają je do wartości niematerialnych i prawnych, inne traktują jako środki trwałe w budowie lub zaliczają do rozliczeń międzyokresowych. W konsekwencji nie wszystkie banki uwzględniają nakłady na wartości niematerialne i prawne w pomniejszeniach funduszy własnych.

Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego stoi na stanowisku, że ponoszone przez banki nakłady na wartości niematerialne i prawne, w tym związane z zakupem oprogramowania (licencji) i ich rozwojem, do czasu ostatecznego oddania systemów informatycznych do eksploatacji, wykazywane w ramach konta 060 "Nakłady na wartości niematerialne i prawne" Wzorcowego Planu Kont Banków, zalicza się do wartości niematerialnych i prawnych. Poprawność stanowiska GINB potwierdziło jednoznacznie Ministerstwo Finansów uznając, że nakłady na wartości niematerialne i prawne stanowią składnik wartości niematerialnych i prawnych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

Ponadto nakłady ponoszone na zakup licencji oraz rozwój systemów informatycznych spełniają także wymogi definicyjne wartości niematerialnych i prawnych określone w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości 38 - Wartości niematerialne i prawne. Dodatkowo zgodnie z przepisami Dyrektywy 78/660/EEC dotyczącej rocznych sprawozdań finansowych niektórych typów spółek, do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się koszty badań i rozwoju, jeśli prawo kraju członkowskiego pozwala wykazywać je jako składnik aktywów. W Polsce nakłady na wartości niematerialne i prawne, po spełnieniu określonych warunków, mogą stanowić składnik aktywów.

Wartości niematerialne i prawne powstałe w rezultacie aktywowanych nakładów poniesionych na prace rozwojowe, stanowiące kategorię wartości niematerialnych i prawnych, są oddawane do użytkowania po zakończeniu prac rozwojowych i podjęciu decyzji o stosowaniu nowej technologii lub spisywane w ciężar kosztów w przypadku zaniechania tych prac bez efektów. Z punktu widzenia rachunku funduszy własnych w pierwszym przypadku nakłady te, jako składnik wartości niematerialnych i prawnych, pomniejszają w całości fundusze własne banków od momentu poniesienia pierwszych nakładów, poprzez oddanie wartości niematerialnych i prawnych do użytkowania, aż po całkowite ich umorzenie. W drugim przypadku konsekwencją będzie również pomniejszenie wyniku finansowego banku o kwotę spisanych nakładów, co znajdzie odzwierciedlenie w funduszach własnych banku. Abstrahując od kwestii klasyfikacji nakładów, podejście takie pozwala zachować równomierność kwot pomniejszeń funduszy własnych przez kolejne okresy sprawozdawcze. W przeciwnym razie następowałby gwałtowny spadek funduszy własnych banku w momencie oddania wartości niematerialnych i prawnych do użytkowania lub spisania ich w ciężar kosztów bez efektów.

Ponoszone przez banki nakłady na wartości niematerialne i prawne należy wykazywać w sprawozdawczości WEBIS przekazywanej do NBP na formularzu A0700 w wierszu Z1 - "Nakłady na wartości niematerialne i prawne".

Nakłady na wartości niematerialne i prawne jako element wartości niematerialnych i prawnych powinny pomniejszać fundusze własne banku ustalane dla potrzeb ostrożnościowych, zgodnie z art. 127 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. nr 72, poz. 665 z późn. zm.).

Przypominam jednocześnie, że zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.), który odnosi się również do amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych, rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu składnika aktywów trwałych do używania.

W związku z powyższym uprzejmie proszę o zweryfikowanie sporządzanych przez Państwa banki sprawozdań w celu wykazywania i traktowania nakładów na wartości niematerialne i prawne w sposób podany wyżej. Ewentualnych korekt sprawozdawczości w tym zakresie należy dokonać w sprawozdawczości przekazywanej do NBP najpóźniej za miesiąc grudzień 2004 r.