NB-BPN-II-021-5/01 - Regulacje ostrożnościowe - akty wykonawcze do nowelizacji ustawy - Prawo bankowe.

Uprzejmie informuję, że 12 grudnia 2001 r. Komisja Nadzoru Bankowego uchwaliła trzy regulacje ostrożnościowe, jako akty wykonawcze do nowelizacji ustawy - Prawo bankowe. Są to uchwały KNB w sprawie:

* określenia szczegółowych zasad ustalania wysokości funduszy własnych banków należących do bankowej grupy kapitałowej na potrzeby stosowania norm i granic określonych ustawą - Prawo bankowe, wysokości, szczegółowego zakresu i warunków pomniejszania funduszy podstawowych banku, innych pozycji bilansu banku zaliczanych do funduszy uzupełniających banku, wysokości i warunków ich zaliczania, innych pomniejszeń funduszy własnych banku, wysokości i warunków pomniejszania o nie funduszy własnych oraz uwzględniania powiązań banków z innymi podmiotami zależnymi lub działającymi w tym samym holdingu przy określaniu sposobu obliczana funduszy własnych,

* szczegółowych zasad i warunków uwzględniania wierzytelności oraz udzielonych zobowiązań pozabilansowych przy ustalaniu przestrzegania limitów koncentracji wierzytelności, określenia innych wierzytelności i udzielonych zobowiązań pozabilansowych, wobec których nie stosuje się przepisów dotyczących limitów koncentracji wierzytelności oraz uwzględniania powiązań banków z innymi podmiotami zależnymi lub działającymi w tym samym holdingu w rachunku koncentracji wierzytelności.

* zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka, w tym z tytułu przekroczenia limitu koncentracji wierzytelności, sposobu i szczegółowych zasad obliczania współczynnika wypłacalności banku, z uwzględnieniem powiązań banków z innymi podmiotami zależnymi lub działającymi w tym samym holdingu oraz określenia dodatkowych pozycji bilansu banku ujmowanych łącznie z funduszami własnymi w rachunkach adekwatności kapitałowej oraz zakresu i sposobu ich wyznaczania.

Powyższe regulacje, uzupełniając nowe rozwiązania ostrożnościowe przyjęte w znowelizowanej ustawie - Prawo bankowe, wprowadzają do polskiego systemu regulacyjnego zapowiadaną i oczekiwaną nową jakość. Generalnie polega ona na odejściu od pozycyjnego limitowania ryzyka w działalności banków na korzyść bardziej elastycznego podejścia opartego na stosowaniu wymogów kapitałowych. W ten sposób zamyka się jeden z etapów dostosowywania polskich regulacji ostrożnościowych do standardów międzynarodowych - w szczególności do dyrektywy 2000/12/EC w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe i firmy inwestycyjne oraz dyrektywy 93/6/EEC (z nowelizacjami) w sprawie adekwatności kapitałowej instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych.

Koncepcja wymogów kapitałowych w systemie regulacyjnym została już wcześniej zasygnalizowana sektorowi bankowemu poprzez uchwałę KNB 2/2000 w sprawie ryzyka walutowego. Z drugiej strony - wiele banków już stosuje do celów wewnętrznego zarządzania ryzykiem metody zgodne z międzynarodowymi standardami.

Intencją nadzoru bankowego jest, aby nowe rozwiązania nie spowodowały wzrostu łącznego wymogu kapitałowego w sektorze bankowym. Rozwiązania te uzyskały potwierdzenie w wyliczeniach dokonanych przez same banki na podstawie konsultowanych projektów uchwał. Omawiane regulacje mają doprowadzić do bardziej precyzyjnej alokacji kapitału na poszczególne obszary ryzyka podejmowanego przez banki oraz pobudzać je do stosowania dokładniejszych metod identyfikacji i pomiaru różnych rodzajów ryzyka. Należy podkreślić, że nadzór bankowy, oprócz aspektu ostrożnościowego, w swoich pracach regulacyjnych z uwagą odnosi się także to utrzymania konkurencyjności polskiego sektora bankowego.

Teksty omawianych uchwał zostaną opublikowane na stronie internetowej NBP pod adresem: www.nbp.pl w dziale "Publikacje - Publikacje Nadzoru Bankowego - Uchwały i zarządzenia Komisji Nadzoru Bankowego".

Składając podziękowania Bankom, Związkowi Banków Polskich, Audytorom oraz Polskiej Sekcji GARP za aktywne uczestnictwo w opracowaniu projektów uchwał, chciałbym przedstawić komentarz do najważniejszych uwag dyskutowanych z bankami na etapie projektowania poszczególnych regulacji, wyrażając nadzieję, że będą one pomocne na etapie praktycznego wdrażania nowych rozwiązań.

FUNDUSZE WŁASNE

Fundusze własne banków stanowią podstawową kategorię ostrożnościową. W związku z jej znaczeniem podstawowe zasady konstrukcji rachunku tej kategorii zostały umiejscowione w ustawie - Prawo bankowe (art. 127). Uchwała KNB uzupełnia jedynie te zapisy w kwestiach szczegółowych. Zasadniczo dotychczasowa metodologia wyznaczania funduszy własnych banków nie ulega zmianie. Rachunek ten został już dobrze utrwalony w polskiej praktyce bankowej. Wprowadzone niewielkie korekty mają na celu wyeliminowanie rozbieżności ze standardem międzynarodowym (dyrektywa 2000/12/EC).

1.Wykreślenie niektórych pozycji z rachunku funduszy własnych

W zakresie metodologii obliczania funduszy własnych banku w ujęciu indywidualnym, zmiany w stosunku do obowiązującej dotychczas uchwały KNB, wynikają wprost z nowelizacji ustawy - Prawo bankowe. Zgodnie z zapisem art. 127 ust. 3 pkt 3 znowelizowanej ustawy, KNB może określić inne składniki funduszy uzupełniających banków, przy czym istotne jest, aby składniki te mogły służyć jedynie pokrywaniu ewentualnych strat banku. Ponieważ niektóre z elementów funduszy uzupełniających w dotychczas obowiązującym rachunku nie spełniały tego warunku, musiały zostać pominięte. Dotyczy to:

* funduszu iwnestycjynego,

* funduszy przyswojonych,

* funduszy utworzonych na podstawie innych przepisów.

Należy przyznać, że wymienione pozycje odegrały rolę wsparcia kapitałowego w początkowym okresie budowania bazy kapitałowej polskiego sektora bankowego. Pełne dostosowanie rachunku kapitałowego do standardów unijnych wymaga zakończenia tego etapu i wyeliminowania wymienionych pozycji z rachunku. Można oczekiwać, że skutki tej zmiany zostaną w znacznym stopniu złagodzone efektami rozszerzenia listy wyłączeń z normy koncentracji wierzytelności w drugiej z wymienionych uchwał KNB.

Z rachunku funduszy własnych wyeliminowano również rezerwę na ryzyko i wydatki nie związane z podstawową działalnością banku. W świetle analizy prawnej, ustawa - Prawo bankowe w wersji z 1997 r., w przeciwieństwie do wcześniejszej wersji, nie daje możliwości jednoznacznego określenia zakresu działalności podstawowej banku. Nie jest również możliwe tworzenie rezerwy na ryzyko i wydatki nie związane z działalnością podstawową banku. Świadczy o tym choćby fakt, że żaden bank aktualnie nie posiada takiej rezerwy.

2.Zakres stosowania zgód KNB

Uchwała KNB w sprawie funduszy własnych ustala zakres stosowania wyłączeń określonych w § 2 ust. 2 i § 4 ust. 4 - pozostawiając w gestii KNB jedynie możliwość określania wysokości i okresu ich stosowania. Ograniczenie stosowania wyłączenia jedynie dla celów limitów koncentracji wierzytelności i koncentracji kapitałowej wynika z założenia, że wszelkie inne wskaźniki ostrożnościowe (na przykład współczynnik wypłacalności) powinny przedstawiać rzeczywistą sytuację banku. W szczególności konstrukcja tych wskaźników powinna umożliwiać porównania międzybankowe. KNB powinna natomiast mieć możliwość "rozluźnienia", w ściśle określonych sytuacjach, limitów ograniczających zakres prowadzonej działalności.

3.Obliczanie skonsolidowanych funduszy własnych

Uchwała KNB w sprawie funduszy własnych wprowadza obowiązek obliczania skonsolidowanych funduszy własnych przez podlegające nadzorowi skonsolidowanemu banki posiadające podmioty zależne (w tym także podobne struktury działające w ramach holdingów). Obowiązek ten wynika z wprowadzenia do polskiego prawa instytucji nadzoru skonsolidowanego, zgodnie z wymogami prawa Unii Europejskiej (art. 35-37 dyrektywy 2000/12/EC).

Rozwiązanie przyjęte w uchwale KNB w sprawie funduszy własnych banków wymaga obliczania skonsolidowanych funduszy własnych zgodnie ze skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym (identyczną metodologię przyjęto dla bankowych grup kapitałowych). Zasady konstruowania skonsolidowanego sprawozdania finansowego określa szczegółowo ustawa o rachunkowości. Natomiast metodologia obliczania funduszy własnych skonsolidowanej grupy na podstawie jej skonsolidowanego sprawozdania finansowego jest analogiczna jak dla indywidualnego banku.

LIMIT KONCENTRACJI WIERZYTELNOŚCI

1.Uwzględnianie nominału wierzytelności w miarach koncentracji

W uchwale dotyczącej koncentracji wierzytelności jednoznacznie wskazano na obowiązek ujmowania wierzytelności w normie koncentracji w kategoriach nominalnych. Wierzytelności nabyte z dyskontem nadal reprezentują roszczenie w wysokości nominału i w takiej wysokości obciążone są ryzykiem kredytowym (upadłość kontrahenta zagraża odzyskaniu pełnej kwoty nominału). Jednocześnie ujmowanie wierzytelności według nominału w rachunku koncentracji ma w zamiarze zapobiegać arbitrażowi polegającemu na wzajemnej sprzedaży wierzytelności z dyskontem w celu sztucznego obniżenia koncentracji. Ponadto wynika ono wprost z wymogów dyrektywy 2000/12/EC.

2.Częstotliwość wyceny zabezpieczenia hipotecznego

Dyrektywa 2000/12/EC wymaga w zakresie normy koncentracji wierzytelności dokonywania przez banki corocznej wyceny zabezpieczenia hipotecznego. Zapis uchwały w sprawie koncentracji wierzytelności i udzielonych zobowiązań pozabilansowych umożliwia wyłączenie z limitu koncentracji tych wierzytelności, które zabezpieczone są hipoteką do wysokości 50 procent wartości zabezpieczenia hipotecznego ustanowionego na rzecz banku, określanej na podstawie wyceny bankowo-hipotecznej lub "innej wyceny sporządzonej co najmniej raz w roku". Zapis ten umożliwia coroczną aktualizację wartości zabezpieczenia hipotecznego poprzez zastosowanie także innej wyceny niż wycena bankowo-hipoteczna.

3.Pomniejszanie koncentracji o wierzytelności zabezpieczone papierami wartościowymi

Dopuszczenie szerokiej gamy papierów wartościowych jako zabezpieczenia uprawniającego do wyłączania zabezpieczonej nimi wierzytelności spod limitu koncentracji wierzytelności i udzielonych zobowiązań pozabilansowych jest wynikiem transponowania do polskiego systemu regulacyjnego wymogów obowiązujących w Unii Europejskiej.

Możliwości zabezpieczania wierzytelności papierami wartościowymi zróżnicowano, przyjmując zróżnicowany margines bezpieczeństwa dla poszczególnych rodzajów papierów wartościowych. Należy zauważyć, że margines ten nie wynika z jakości papierów, ale z potrzeby uwzględnienia różnic zmienności ich cen rynkowych.

4.Przeliczanie wierzytelności walutowych

Wierzytelności i zobowiązania pozabilansowe wyrażone w walutach obcych lub indeksowane do kursów walut obcych ujmowane są w normie koncentracji wierzytelności po przeliczeniu na złote według kursu średniego NBP z dnia kontrolowania limitu. Oznacza to dla banków obowiązek uwzględniania obserwowanych trendów i zmienności kursów walutowych w momencie powstania wierzytelności, w sposób zapewniający przestrzeganie normy koncentracji także po podpisaniu umowy. W ten sposób ujednolica się podejście do omawianego rodzaju wierzytelności w kontekście różnych norm ostrożnościwoych (na przykład zasada taka obowiązywała w zakresie współczynnika wypłacalności).

Powyższa zasada ma również zastosowanie do wszystkich innych norm ostrożnościowych, w tym także do specyficznych norm ostrożnościowych obowiązujących banki hipoteczne.

W związku z tym uchyla się w tym zakresie dotychczasową interpretację Rekomendacji C z dn. 3.03.1997 r. dotyczącej zarządzania ryzykami związanymi z dużymi koncentracjami. Jednocześnie prosi się banki, które w związku z tą zmianą naruszają normy ostrożnościowe, o przekazanie stosownej informacji do GINB wraz z propozycją harmonogramu dokonania odpowiednich dostosowań w możliwie krótkim czasie (horyzont okresu dostosowawczego powinien zamykać się w okresie przed końcem 2002 r.).

ADEKWATNOŚĆ KAPITAŁOWA

1.Portfel handlowy i portfel bankowy

Niezwykle istotnym elementem nowego reżimu adekwatności kapitałowej jest dokonanie podziału działalności banku na działalność handlową i bankową, czyli portfel handlowy i portfel bankowy. Uchwała określa rodzaje transakcji, które należy zaliczyć do portfela handlowego (w uproszczeniu można stwierdzić, że portfel handlowy obejmuje transakcje o charakterze spekulacyjnym). Portfel bankowy nie został zdefiniowany wprost - obejmuje on transakcje nie zaliczone do portfela handlowego. Standardy międzynarodowe nie przewidują zasadniczej zgodności tej klasyfikacji z klasyfikacjami księgowymi. Będzie to zatem wymagać rozłączności tych klasyfikacji.

Należy zwrócić uwagę na obowiązek opracowania strategii w zakresie podziału działalności banku oraz wewnętrznej procedury klasyfikacji operacji do portfela handlowego i portfela bankowego, a także konieczność konsekwentnego stosowania przyjętych zasad. Definicja "krótkiego okresu czasu" dla celów stosowania kryterium klasyfikacji operacji może się różnić w zależności od rodzaju operacji. Powinna być jednak jednoznacznie określona w wewnętrznej procedurze banku i konsekwentnie stosowana.

Ze względu na istotę zagadnienia podziału działalności banku na portfele handlowy i bankowy, będzie ono przedmiotem szczegółowych badań w trakcie inspekcji.

2.Skala działalności handlowej

Uchwała wprowadza pojęcie skali działalności handlowej jako udziału portfela handlowego w działalności banku ogółem. Od wielkości skali działalności handlowej zależy, czy bank będzie poddany uproszczonemu reżimowi rachunku adekwatności kapitałowej (w zasadzie ograniczonemu do ryzyka kredytowego, walutowego i cen towarów), czy też reżimowi obejmującemu pełny zakres ryzyka prowadzonej działalności.

Do 30 marca 2002 r. wszystkie banki będą podlegać reżimowi uproszczonemu bez względu na wielkość skali działalności handlowej. Rozwiązanie to ma na celu umożliwienie bankom dostosowania się do nowych wymogów. Reżim uproszczony w zasadzie nie odbiega od dotychczasowego reżimu opartego na współczynniku wypłacalności (z rozszerzeniem o wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego) - dodatkowo występuje tu jedynie wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka cen towarów, który nie ma istotnego znaczenia w większości banków. Jednocześnie, zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami nadzoru bankowego, zastąpiono rezerwowy wymóg kapitałowy w wysokości 4 procent aktywów i zobowiązań pozabilansowych ważonych ryzykiem jego odpowiednikiem w wysokości 1 procenta aktywów i zobowiązań pozabilansowych ważonych ryzykiem.

Począwszy od 31 marca 2002 r. stosowany reżim zależy od wielkości skali działalności handlowej. Banki, których działalność handlowa jest znacząca, będą podlegać pełnemu reżimowi wymogów kapitałowych, zaś banki, których skala działalności handlowej nie jest znacząca - reżimowi uproszczonemu. Jednocześnie, ze względu na brak danych historycznych do obliczenia skali działalności oraz wolumenu portfela handlowego za okres ostatnich 250 dni roboczych, do końca 2002 r. dopuszczono stosowanie uproszczonej procedury uznawania skali działalności handlowej za znaczącą. W szczególności banki będą mogły stosować kryteria oparte na skali i wolumenie z poprzedniego dnia roboczego, pomijając kryteria oparte na średnich arytmetycznych skali i wolumenu.

Od 1 stycznia 2003 r. banki obowiązane będą stosować pełny rachunek skali działalności handlowej.

Uchwała nie precyzuje częstotliwości obliczania skali działalności handlowej przez bank, stwierdza jedynie, że obliczeń należy dokonywać nie rzadziej niż na koniec okresu sprawozdawczego (czyli praktycznie na koniec miesiąc). Częstotliwość obliczania skali działalności handlowej zależy od banku (w pobliżu wartości progowych powinna ona być większa, w szczególności dzienna). Dopuszcza się sporadyczne obliczanie skali działalności w bankach o wyraźnym profilu niehandlowym.

3.Współczynnik wypłacalności

Uchwała wprowadza nową formułę rachunku współczynnika wypłacalności banku:

licznik

posiadane fundusze własne (w przypadku banków o znacznej skali działalności handlowej powiększone o tak zwany kapitał krótkoterminowy), pomniejszone o przekroczenie progu koncentracji kapitałowej,

mianownik

hipotetyczne aktywa ważone ryzykiem (całkowity wymóg kapitałowy pomnożony przez 12,5).

Taka konstrukcja omawianej normy zapewnia jej jednolitość bez względu na obowiązujący bank reżim adekwatności kapitałowej.

Należy dodatkowo zauważyć, że formalnie bank nie oblicza współczynnika adekwatności kapitałowej rozumianego jako relacja funduszy własnych do sumy wymogów kapitałowych. Można go jednak otrzymać ze współczynnika wypłacalności poprzez pomnożenie tego ostatniego przez 12,5 (współczynników opłacalności jest tożsamy ze współczynnikiem adekwatności kapitałowej z dokładnością do czynnika skalującego 12,5). Tak więc podstawową normą adekwatności kapitałowej jest współczynnik wypłacalności.

4.Metody obliczania wymogów kapitałowych

Uchwała przewiduje obliczanie wymogu kapitałowego na pokrycie pewnych rodzajów ryzyka w oparciu o metody o zróżnicowanym stopniu komplikacji - od metod uproszczonych, do metody wykorzystującej metodologię wartości zagrożonej (VaR), przy jednoczesnym umożliwieniu objęcia metodą wartości zagrożonej więcej niż jednego rodzaju ryzyka.

Proponowane rozwiązania generalnie są zgodne z metodologią przyjętą w dyrektywie 93/6/EEC. Jednakże w metodologii standardowej przyjęto wyższe stawki obciążeń kapitałowych na niektóre ryzyka, co ma uwzględnić specyfikę polskiego rynku (wyższe ryzyko rynkowe), a także zapewnić mniejszy stopień względnej restrykcyjności metod zaawansowanych w relacji do proponowanych metod uproszczonych. Przyjęcie identycznego jak w dyrektywie 93/6/EEC poziomu wymogu zarówno dla metod standardowych, jak i dla metod zawansowanych prowadziłoby do sytuacji, kiedy metoda zaawansowana (VaR) mierząca dokładnie rzeczywisty poziom ryzyka rynkowego daje wyższe obciążenie kapitałowe dla stosującego ją banku. Stąd, aby zapewnić ekwiwalentność tych metod i nie zniechęcać banków do stosowania nowoczesnych metod zarządzania ryzykiem, a także urealnić wielkość zabezpieczenia przed ryzykiem, należało zwiększyć niektóre wskaźniki obciążeń w metodach standardowych. Podejście to nie jest sprzeczne z wymogami dyrektywy 93/6/EEC. Taka konstrukcja umożliwi każdemu bankowi wybór opcji dostosowanej do własnych potrzeb, a jednocześnie faworyzuje większą precyzję pomiaru ryzyka. Przyjęcie takiego rozwiązania wynika z wyraźnych postulatów środowiska bankowego.

W odróżnieniu do dotychczas obowiązujących rozwiązań, banki będą miały obowiązek uzyskania zgody Komisji Nadzoru Bankowego na stosowanie metody VaR lub mieszanej i przedłożenia szczegółowych informacji w tym zakresie.

W odniesieniu do uznawania wybranych sald walutowych za salda strukturalne proponuje się uznanie za wystarczającą zasadę informowania Komisji Nadzoru Bankowego przez banki o wyłączeniu z rachunku ryzyka walutowego, bez konieczności uzyskiwania zgody.

5.Skonsolidowana norma adekwatności kapitałowej

Oprócz obowiązku przestrzegania normy adekwatności kapitałowej w ujęciu solo, uchwała zakłada także obowiązek przestrzegania tej normy w ujęciu skonsolidowanym przez banki podlegające nadzorowi skonsolidowanemu. Uchwała realizuje w ten sposób część delegacji określonej art. 14j znowelizowanej ustawy - Prawo bankowe, w zakresie wymogów kapitałowych, współczynnika wypłacalności i progów koncentracji kapitałowej (pozostałą część tej delegacji - w zakresie sposobu obliczania skonsolidowanych funduszy własnych i limitu koncentracji wierzytelności - wykonują dwie równolegle wprowadzone uchwały).

Podobnie jak w dwóch pozostałych uchwałach ustalanie przestrzegania normy adekwatności kapitałowej ograniczono do struktury w postaci banku posiadającego podmioty zależne (także, jeśli struktura taka funkcjonuje w ramach holdingu). Ograniczenie to wynika z technicznych możliwości obliczania i stosowania bankowych norm ostrożnościowych w przypadku dominujących podmiotów niebankowych. Można przewidywać, że zasada ta zostanie nieco rozszerzona w momencie objęcia podobnymi normami polskich odpowiedników firm inwestycyjnych.

6.Ujmowanie aktywów niepłynnych w rachunku kapitału krótkoterminowego

Kapitał krótkoterminowy ma pełnić szczególną rolę w bankach, których skala działalności handlowej jest znacząca. Jego przeznaczeniem jest pokrywanie strat powstających na portfelu handlowym banku. Straty te, z natury krótkoterminowe, mogą wymagać bezzwłocznego pokrycia łatwo dostępnymi i płynnymi środkami. Bank może pozyskiwać te środki poprzez szybkie upłynnianie aktywów o różnym stopniu płynności. Uznano, że majątek trwały banku nie stanowi źródła szybko dostępnych płynnych środków.

W tym kontekście należy pamiętać, że działalność handlowa banków może być w obecnej sytuacji z powodzeniem zabezpieczana przez "tradycyjne" fundusze własne, jeśli tylko istnieje odpowiednia ich nadwyżka. Ten sposób zabezpieczania strat na działalności stanowi naturalne rozwiązanie w przypadku niedostatku kapitału krótkoterminowego. Należy dodać, że do czasu wprowadzenia wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka rynkowego banki zabezpieczały działalność handlową w ten właśnie sposób - funduszami własnymi.

7.Obciążenia kapitałowe z tytułu ogólnego ryzyka stóp procentowych

Obciążenia kapitałowe z tytułu ogólnego ryzyka stóp procentowych dla pozycji wyrażonych w złotych ustalono na poziomie 2,5-krotnie wyższym (w skali bezwzględnej, to znaczy w punktach procentowych) w relacji do parametrów ustalonych w dyrektywie 93/6/EEC. Rachunek wielkości zakłóceń dla pozycji w złotych oparto na założeniu identyczności skali założonego zakłócenia stóp procentowych w Polsce i w strefie euro. Ponieważ w wartościach bezwzględnych wysokość stóp procentowych w Polsce ciągle jest o wiele wyższa niż w strefie euro, to także założona skala zakłócenia w wartościach bezwzględnych musiała być odpowiednio wyższa - tak aby zachować identyczną skalę tego zakłócenia w wartościach względnych. Prawdopodobny scenariusz przyszłych zmian stóp procentowych zakładający konwergencję (wyrównanie) ich poziomów w krajach zamierzających przystąpić do strefy euro do poziomu notowanego w krajach strefy euro wymusi ujednolicenie poziomu zakładanego szoku (zmiany) stóp procentowych na potrzeby wyliczania wymogów kapitałowych. Przyjęcie już dziś ścisłego harmonogramu zmian wysokości obciążeń kapitałowych w tym zakresie wydaje się przedwczesne, gdyż wymagałoby od Komisji Nadzoru Bankowego ustalenia z dużym wyprzedzeniem przyszłego scenariusza zmian stóp procentowych w Polsce i w strefie euro. Nadzór bankowy będzie monitorował sytuację w zakresie relacji stóp procentowych i inicjował modyfikacje omawianego parametru skali na drodze nowelizacji uchwały.

Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego dostrzega potrzebę ścisłej współpracy z bankami w okresie praktycznego wdrażania nowych rozwiązań. Proszę zatem o sygnalizowanie powstających problemów, przekazywanie uwag, komentarzy i wszelkich propozycji powstałych w trakcie stosowania nowych uchwał w praktyce. Otrzymane sygnały będą stanowić podstawę do przedyskutowania przyjętych rozwiązań oraz skierowania do banków kolejnego pisma z niezbędnymi wyjaśnieniami.

Najbliższy rok będzie szczególnie trudny dla sektora bankowego, gdyż zbiega się z wprowadzaniem zasadniczych zmian w innych obszarach działalności bankowej. W związku z tym proszę o dołożenie wszelkich starań do sprawnego ich wdrożenia.

Proszę zwrócić uwagę na to, że najbardziej radykalne zmiany dotykają obszaru ryzyka rynkowego. Metodologia ujmowania tradycyjnego obszaru ryzyka kredytowego podejmowanego przez banki w metodologii adekwatności kapitałowej pozostaje praktycznie nie zmieniona. W tym kontekście chciałbym jednak zwrócić uwagę banków na zapowiadane przez Komitet Bazylejski do spraw Nadzoru Bankowego zmiany w zakresie Bazylejskiej Umowy Kapitałowej. Choć zmiany te ciągle znajdują się w fazie konsultacji i dyskusji, to niezbędne jest uświadomienie sobie ich kierunku.

Sukces metod pomiaru ryzyka rynkowego w sposób wyraźny uwidacznia niedoskonałości dotychczasowego sposobu pomiaru ryzyka kredytowego. Ideologia leżącą u podstaw konsultowanych zmian ma na celu uwrażliwienie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego na faktyczne ryzyko działalności kredytowej. Zróżnicowanie proponowanych przez Komitet Bazylejski metod, podobnie jak w przypadku pomiaru ryzyka rynkowego, ma w zamierzeniu stymulować stosowanie bardziej precyzyjnych metod pomiaru. Generalnie, zachęty mają postać zmniejszenia wymogów kapitałowych. W celu skorzystania z tej możliwości niezbędne będzie stosowanie bardziej zaawansowanych metod pomiaru ryzyka kredytowego, wymagających od banków obliczania pewnych parametrów ostrożnościowych na podstawie dostępnych danych historycznych. Wdrożenie omawianych metod przewidywane jest w perspektywie kilku lat. Jednak już teraz wydaje się konieczne przygotowywanie podstaw umożliwiających wybór korzystniejszych opcji w przyszłości. W związku z tym usilnie zachęcam banki do śledzenia wydarzeń w zakresie zmian metodologii pomiaru ryzyka kredytowego i konstruowanie własnych baz danych o zdarzeniach kredytowych. Materiały konsultacyjne Komitetu Bazylejskiego są na bieżąco publikowane na stronach internetowych Banku Rozliczeń Międzynarodowych (BIS). Banki powinny posiadać bieżącą wiedzę w zakresie planowanych kierunków zmian.

Przekazując powyższe, wyrażam przekonanie, że system bankowy w sposób sprawny wdroży przyjęte rozwiązania dotyczące nowych metod pomiaru ryzyka w działalności bankowej.