NB/BPN/I/345/01 - Kredyty.

Nadzór bankowy odebrał sygnały dotyczące stosowanej przez banki praktyki nieudzielania kredytów osobom niewidomym.

W świetle obowiązującego w Polsce prawa odmowa udzielenia przez bank kredytu osobie niewidomej z powodu jedynie jej niezdolności czytania stanowi, poza pogwałceniem zasad konstytucyjnych, naruszenie przepisów prawa cywilnego w zakresie prawnych form czynności prawnych (dział III k.c.). Zgodnie z art. 69 ust. 2 ustawy z dn. 29.08.1997 r. - Prawo bankowe, umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie. Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznie podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli - w wypadku umowy kredytu na dokumencie tej umowy (art. 78 zdanie 1 k.c.). Ustawodawca uregulował jednakże szczególne przypadki składania oświadczeń woli przez osoby, które nie mogą czytać - do kręgu takich osób bez wątpienia należy zaliczyć osoby niewidome. Zgodnie z art. 80 k.c., jeżeli osoba nie mogąca czytać ma złożyć oświadczenie woli na piśmie, oświadczenie to powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Bank ma prawo żądać zawarcia aktu notarialnego na koszt kredytobiorcy - osoby niewidomej.

Mając na uwadze fakt, że art. 69 ust. 2 ustawy - Prawo bankowe zawiera wymóg zwykłej formy pisemnej umowy kredytu (nie pod rygorem nieważności), można uznać, że pominięcie formy notarialnej umowy zawieranej z osobą niewidomą nie skutkuje nieważnością tej czynności prawnej. Umowę taką należy uważać za zawartą ustnie, a nie na piśmie. W przypadku zawarcia umowy kredytu w formie pisemnej, ale nie aktem notarialnym, wskazane jest na przykład odczytanie umowy i potwierdzenie jej treści przez pracownika banku i świadka oraz podpisanie umowy w obecności świadka, nie będącego pracownikiem banku.

W świetle przedstawionych przepisów stwierdzam, że nie istnieją przeszkody prawne, uniemożliwiające osobom niewidomym zawieranie z bankami umowy kredytu na warunkach określonych przepisami ustawy - Prawo bankowe, bez względu na przedmiot kredytowania. Chciałbym przypomnieć, że cel nabywania rzeczy przez kredytobiorcę wykracza poza obligatoryjne elementy umowy kredytu, określone w art. 69 ust. 2 ustawy - Prawo bankowe. Nie jest on bowiem tożsamy z celem, na który kredyt ma być udzielony.

Wobec powyższego zwracam się z prośbą o przestrzeganie przepisów ustawy - Prawo bankowe i kodeksu cywilnego w zakresie zgodnego z tymi przepisami dokonywania przez kierowany przez Panią/Pana bank czynności bankowej w postaci udzielania kredytów.