NB-BPN-I-078-65/04 - Przelewy transgraniczne.

W związku z otrzymywanymi przez Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego skargami klientów związanymi z opłatami pobieranymi przez banki od dokonywanych przelewów transgranicznych, GINB przedstawia w tej sprawie następujące stanowisko:

Zgodnie z obowiązującym w Polsce od 1 maja 2004 r. rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 2560/2001 z dn. 19.12.2001 r. w sprawie płatności transgranicznych w EUR opłaty pobierane przez instytucję kredytową (bank) od transgranicznych przekazów bankowych w euro do kwoty 12.500 euro powinny być takie same, jak opłaty nakładane przez te instytucje na podobne przekazy odbywające się w państwach członkowskich, w których znajduje się miejsce prowadzenia działalności instytucji, dokonującej przekazu transgranicznego.

Ponadto powyższe rozporządzenie wspiera inicjatywy mające na celu ułatwienie realizacji przelewu transgranicznego do ww. kwoty, m.in. związane z zastosowaniem do tych przelewów kodów IBAN i BIC. Świadczy o tym wprowadzony do tego aktu prawnego zapis art. 5 ust. 2 zezwalający instytucjom kredytowym na pobranie opłaty od klienta, który nie przekaże informacji o kodach IBAN beneficjenta i BIC instytucji kredytowej beneficjenta.

Natomiast treść art. 63g ustawy Prawo bankowe oraz akt wykonawczy do tego artykułu - rozporządzenie Ministra Finansów z 21.08.2003 r. w sprawie przelewów transgranicznych (Dz. U. nr 163, poz. 1576 z 2003 r.), który wszedł w życie z dniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej są wynikiem implementacji do krajowego porządku prawnego Dyrektywy 97/5/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 1997 r. w sprawie transgranicznych przelewów bankowych.

W obecnie obowiązujących przepisach ustawy Prawo bankowe brak jest przepisów zakazujących pobierania przez bank pośredniczący opłaty w ciężar kwoty przelewu transgranicznego. Jednakże zgodnie z ust. 1 pkt 2 artykułu 63g ustawy Prawo bankowe, w przypadku przelewów transgranicznych dokonywanych na obszarze Unii Europejskiej w kwocie nieprzekraczającej równowartości w złotych do 50.000 EUR, przeliczonej według kursów średnich ogłaszanych przez NBP w dniu przyjęcia zlecenia, banki są zobowiązane do wykonania przelewu transgranicznego w pełnej kwocie objętej zleceniem, chyba że zleceniodawca określił, że całość, bądź część kosztów zostanie pokryta przez beneficjenta. Nie wyklucza to uprawnień banku beneficjenta do pobierania opłat związanych z prowadzeniem jego rachunku zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Z kolei z art. 63g ust. 10 wynika, że banki i instytucje pośredniczące są zobowiązane do zwrotu na rzecz zleceniodawcy, bądź odpowiednio banku zleceniodawcy lub beneficjenta potrąceń dokonanych z tytułu kosztów wykonania przelewu transgranicznego, jeśli zostały dokonane z naruszeniem cytowanego ust. 1 pkt 2.

Rozliczanie kosztów ponoszonych przez banki pośredniczące powinno być rozwiązywane na podstawie bilateralnych ustaleń pomiędzy bankiem pośredniczącym a bankiem obsługującym zlecenie transgraniczne. Banki pośredniczące nie powinny odzyskiwać swoich kosztów poprzez potrącanie opłat z kwoty przelewu transgranicznego. Mogłoby to prowadzić do sytuacji, w której beneficjent bez woli zleceniodawcy ponosiłby dodatkowe opłaty na rzecz banków pośredniczących, pomniejszających de facto kwotę, jaką powinien otrzymać.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 21 sierpnia 2003 r. w sprawie przelewów transgranicznych:

* bank wykonujący przelewy transgraniczne udostępnia na zasadach określonych w art. 111 ust. 1 pkt 7 Prawa bankowego informacje o warunkach wykonywania przelewów transgranicznych, które to informacje powinny zawierać m.in. sposób obliczania i pobierania prowizji i opłat należnych bankowi od klienta,

* po dokonaniu przelewu transgranicznego banki zleceniodawcy i beneficjenta przekazują klientowi potwierdzenie wykonania przelewu zawierające m.in. pierwotną kwotę przelewu transgranicznego oraz kwotę wszystkich opłat i prowizji należnych od klienta,

* jeżeli zleceniodawca określił w zleceniu, że opłaty z tytułu wykonania przelewu transgranicznego mają być częściowo lub w całości poniesione przez beneficjenta, beneficjent jest o tym informowany przez swój bank.

Na szczególną uwagę zasługuje okoliczność, iż banki pośredniczące nie powinny odzyskiwać swoich kosztów poprzez potrącanie opłat z kwoty przelewu transgranicznego. Przepisy § 8 rozporządzenia określają zasady zwrotu przez banki uczestniczące w realizacji przelewu transgranicznego środków pieniężnych bezzasadnie potrąconych z pierwotnej kwoty przelewu. Przypominamy, że jeżeli bank zleceniodawcy dokona z pierwotnej kwoty przelewu transgranicznego potrącenia, które nie wynika ze zlecenia, wówczas bank ten, na żądanie zleceniodawcy, uznaje kwotą tego potrącenia, na swój koszt i bez dodatkowych potrąceń, rachunek beneficjenta, chyba że zleceniodawca zadysponował uznanie tą kwotą swojego rachunku. Jeżeli potrącenia takiego dokona instytucja pośrednicząca, musi ona uznać kwotą potrącenia, na swój koszt i bez dodatkowych potrąceń, rachunek banku zleceniodawcy lub, na żądanie tego banku, rachunek beneficjenta. Jeżeli natomiast potrącenia dokona bank beneficjenta, to uznać musi, również na swój koszt i bez dodatkowych potrąceń, kwotą potrącenia rachunek beneficjenta.