NB/BPN/I/078/42/02 - Zachowanie tajemnicy bankowej w przypadku współpracy banku z firmami windykacyjnymi.

W ramach sprawowania bieżącego nadzoru nad działalnością banków zwracam uwagę Pani Prezes/Pana Prezesa na kwestię dopuszczalności prowadzonych przez bank i związanych z realizacją umów kredytowych działań, polegających na udostępnianiu osobom trzecim dokumentów dotyczących realizacji umowy oraz innych danych dotyczących klientów banku, których wynikiem jest ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę bankową.

Problem dotyczy przede wszystkim przetwarzania danych osobowych klientów - stron umów kredytu przez podmioty zajmujące się windykacją należności z tytułu niewykonania przez klientów banku umów kredytu i udostępniania w tym celu przez bank informacji stanowiących tajemnicę bankową w rozumieniu art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. nr 72, poz. 665).

Na wstępie chciałbym podkreślić, że korzystanie przez bank z usług takich podmiotów możliwe jest jedynie w oparciu o przepisy dopuszczające możliwość korzystania z instytucji pośrednictwa.

Bank w swojej działalności może korzystać z pośrednictwa firm windykacyjnych w oparciu o przepis art. 104 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe. Ustawodawca, stanowiąc o osobach, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe, dopuścił możliwość wykonywania wszystkich przewidzianych prawem czynności bankowych przez pośredników. Istotne jest jednak, by bank brał pod uwagę skutki, jakie niesie ze sobą korzystanie z usług takich instytucji w związku z obowiązkiem zachowania tajemnicy bankowej.

Wskazany wyżej przepis art. 104 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe określa zakres przedmiotowy tajemnicy bankowej oraz krąg osób uprawnionych do pozyskania i zobowiązanych do zachowania tej tajemnicy.

Wśród zobowiązanych do zachowania tajemnicy bankowej, oprócz banków jako podmiotów wykonujących czynności bankowe, wymienione są osoby w nich zatrudnione oraz osoby, za pośrednictwem których bank wykonuje czynności bankowe. Można zatem wyróżnić dwie kategorie zobowiązanych do zachowania tajemnicy bankowej. Pierwsza kategoria obejmuje banki i osoby w nich zatrudnione, które zawsze uprawnione są do dostępu i zobowiązane do zachowania tajemnicy, ponieważ uczestniczą w wykonywaniu czynności bankowych. Inaczej jest z drugą kategorią zobowiązanych do zachowania tajemnicy bankowej, tj. z osobami, za pośrednictwem których bank wykonuje czynności bankowe. Wiadomości objęte tajemnicą bankową udostępniane są im tylko wówczas, gdy dana czynność bankowa wykonywana jest z wykorzystaniem pośredników.

Omawiany przepis, nakładając na wymienione wyżej kategorie podmiotów obowiązek zachowania tajemnicy bankowej, nie przesądza o ich dostępie do wiadomości objętych tą tajemnicą. Możliwość dostępu do nich wynika z okoliczności, w jakich dana czynność jest wykonywana. Jeżeli jednak bank korzysta z pośrednictwa w wykonywaniu danej czynności bankowej, odpowiada za działania pośredników. Klient natomiast, decydując się na współpracę z bankiem, który wykonuje daną czynność bankową za pośrednictwem innych osób, akceptuje osobę pośrednika jako bezpośredniego uczestnika działań polegających na wykonywaniu danej czynności bankowej. W świetle powyższego można stwierdzić, że korzystanie przez banki z usług podmiotów zajmujących się windykacją należności mieści się w instytucji pośrednictwa, o której mowa w art. 104 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe, ze skutkami wynikającymi dla pośrednictwa, przedstawionymi powyżej. Jednak informacje o dłużniku i jego zadłużeniu, w stosunku do którego prowadzone jest postępowanie windykacyjne z udziałem pośredniczącego pomiędzy bankiem a nim podmiotu windykacyjnego, objęte tajemnicą bankową, mogą być udzielone temu podmiotowi jedynie wówczas, gdy klient banku, będący jego dłużnikiem wie o istnieniu tego podmiotu i został poinformowany, że będzie on bezpośrednim uczestnikiem działań polegających na doprowadzeniu do wykonania zobowiązania, które wynika z danej czynności bankowej.

Jakościowo inną jest natomiast sytuacja, w której klient banku nie wie o udziale podmiotu windykacyjnego. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na specyfikę udziału tego podmiotu w wykonaniu czynności bankowej, który to udział ma być kwalifikowany jako mieszczący się w granicach przewidzianych dla instytucji pośrednictwa. Z uwagi na tę specyfikę przyjąć należy, że niewiedzę klienta w tym zakresie potwierdza brak w umowie, na podstawie której dana czynność bankowa jest wykonywana, klauzuli o powierzeniu przez bank wykonywania określonych działań podmiotowi windykacyjnemu. Potwierdzona w ten sposób niewiedza klienta o udziale podmiotu windykacyjnego sprawia, że podmiot ten, w rozumieniu art. 104 ust. 2 ustawy - Prawo bankowe, jest osobą trzecią, do której wprost stosuje się, określone w tym przepisie, reguły dostępu do wiadomości objętych tajemnicą bankową.

Wobec powyższego przypominam Pani Prezes/Panu Prezesowi o obowiązku przestrzegania przepisów prawa w przedstawionym powyżej zakresie przez kierowany przez Panią/Pana bank.