NB/BPN/65/00 - Czynności bankowe.

W związku z pismem z dn. 2.03.2000 r., Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego przedstawia następujące stanowisko.

Ustawa z dn. 29.08.1997 r. - Prawo bankowe definiuje pojęcia czynności bankowych, stosując tak zwaną definicję przez wyliczenie. Art. 5 ust. 1 ustawy stanowi, że czynnościami bankowymi są:

* przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,

* prowadzenie innych rachunków bankowych,

* udzielanie kredytów,

* udzielanie gwarancji bankowych,

* emitowanie bankowych papierów wartościowych,

* przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,

* wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w innych ustawach.

Wymienione powyżej czynności bankowe tworzą katalog zamknięty. Wszystkie one w ramach działalności gospodarczej mogą być wykonywane wyłącznie przez banki, przy zachowaniu przepisów ustawy, w granicach określonych przez statut banku (art. 5 ust. 4). Niezależnie od wykonywanie czynności stricte bankowych, o których mowa w przywoływanym wyżej ust. 1, banki mogą wykonywać inne czynności wymienione w ust. 2. Jeśli są one wykonywane przez banki, uzyskują także status czynności bankowych. Zalicza się do nich:

* udzielanie pożyczek pieniężnych,

* operacje czekowe i wekslowe,

* wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,

* terminowe operacje finansowe,

* przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,

* wykonywanie czynności obrotu dewizowego,

* udzielanie poręczeń,

* wykonywanie czynności zleconych związanych z emisją papierów wartościowych.

Jak wynika z powyższego, do żadnego z przywołanych katalogów ustawodawca nie zaliczył zawierania umów przewłaszczenia na zabezpieczenie. W przypadku tych umów będą miały więc zastosowanie przepisy ogólne, a w konsekwencji zawieranie umów przewłaszczenia na zabezpieczenie w przypadku banku będzie możliwe również przez prawidłowo umocowanych pełnomocników, działających w granicach takiego umocowania w imieniu i na rzecz banku.

Należy jednocześnie stwierdzić, że w przypadku czynności bankowych i czynności, które stają się czynnościami bankowymi - jeśli są wykonywane przez banki - ustawodawca nie dopuszcza możliwości ich dokonywania przez pełnomocników. Co prawda w art. 104 ust. 1 prawa bankowego mowa jest o osobach, za pośrednictwem których bank wykonuje czynności bankowe, to jednak - jak się wydaje - owo wykonywanie nie może być utożsamiane z ich dokonywaniem. Zdaniem GINB zwrot "dokonanie" należy rozumieć jako sfinalizowanie czynności, natomiast "wykonanie" związane jest bardziej z techniczną stroną procesu.

W związku z interesującą nas sytuacją należy również pamiętać, że ewentualne zawieranie umów przewłaszczenia na zabezpieczenie wiąże się z kredytami udzielanymi przez bank S.A. W związku z powyższym należy zwrócić uwagę na odpowiednie regulacje w przedmiocie tajemnicy bankowej, w szczególności na treść art. 104 ust. 1 prawa bankowego, w świetle którego "banki i osoby w nich zatrudnione oraz osoby, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe, są obowiązane zachować tajemnicę bankową".