NA.III-0221-32/2013 - Sposób liczenia stawki dotacji na 1 ucznia niepublicznej szkoły podstawowej prowadzonej przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego, w której występuje nauczanie języka mniejszości

W odpowiedzi na pismo z dnia 26 września 2013 r. sygn. GZSZIP.3154.14.2013 w sprawie udzielenia wyjaśnienia co do prawidłowości sposobu liczenia stawki dotacji na 1 ucznia niepublicznej szkoły podstawowej prowadzonej przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego, w której występuje nauczanie języka mniejszości, wyjaśniam co następuje.

Podstawę prawną dotowania niepublicznych szkół prowadzonych przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego stanowi art. 90 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Zgodnie z postanowieniami art. 90 ust. 2a powołanej ustawy, dotacje dla szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, w których realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia danego typu i rodzaju szkoły w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, o której mowa w ust. 1 i 2, pod warunkiem że osoba prowadząca szkołę poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji.

Ustawa o systemie oświaty w art. 9 ust. 1 wskazuje typy szkół publicznych i niepublicznych. Natomiast żaden przepis tej ustawy nie precyzuje, co należy rozumieć pod pojęciem "rodzaj szkoły".

Jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 stycznia 2008 r. sygn. II GSK 333/07, ustawodawca w art. 2 cyt. ustawy określił system oświaty, wymieniając w punkcie 2 tego przepisu różne szkoły, nie używając przy ich określeniu terminu "rodzaj", (przykładowo: specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi i sportowymi, sportowe i mistrzostwa sportowego, dwujęzyczne, z oddziałami dwujęzycznymi, rolnicze, leśne, artystyczne). Sąd przyjął, że wobec braku legalnej definicji terminu "rodzaj szkoły" należy uznać, że "rodzaj szkoły" to jej cechy szczególne, charakterystyczne w ramach danego typu szkoły. Rozróżnienia szkoły, zarówno z uwagi na typ, jak i na rodzaj, należy dokonywać mając na względzie cel przepisu stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia, w którym ustawodawca odwołuje się do tych pojęć.

W tej sytuacji, przy wykładni art. 90 ust. 2a cyt. ustawy w zakresie pojęcia "rodzaj szkoły", odnosząc powyższe rozważania do opisanego w Państwa piśmie stanu faktycznego należało rozpatrzyć, czy szkoła podstawowa, w której występuje nauczanie języka mniejszości na podstawie § 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym (Dz. U. Nr 214, poz. 1579 z późn. zm.), jest innym rodzajem szkoły, niż publiczna szkoła podstawowa funkcjonująca na terenie j.s.t., w której nie występuje nauczanie języka mniejszości.

W sytuacji, gdy termin "rodzaj" to kategoria, wyróżnienie ze względu na charakterystyczne cechy, odmianę, jakość, typ - jak wywiódł Sąd (wyrok z 21 lutego 2007 r. WSA w Poznaniu sygn. I SA/Po 1123/06), odwołując się do "Słownika współczesnego języka polskiego" pod red. B. Dunaja - należy przyjąć, że w ramach danego typu szkół, występują rodzaje szkół, które wyróżniają się odmiennymi, charakterystycznymi cechami, odrębną organizacją kształcenia lub inną formą kształcenia, co nie pozostaje bez wpływu na poziom kosztów prowadzenia tych szkół i stanowi o ich różnych rodzajach.

W świetle powyższych argumentów, należy uznać, że szkoła podstawowa, w której występuje nauczanie języka mniejszości (rodzice wszystkich uczniów złożyli wniosek o naukę języka mniejszości) jest innym rodzajem szkoły, a co za tym idzie, powinno to skutkować przyjęciem adekwatnego sposobu wyliczania dotacji dla szkoły niepublicznej.

Należy zauważyć, że badanie prawidłowości przedstawionych wyliczeń na podstawie dostarczonej dokumentacji wykracza poza zakres określony art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1113), dotyczący udzielania wyjaśnień w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych. Natomiast prawidłowość wyliczenia dotacji może zostać zweryfikowana w trakcie czynności kontrolnych przeprowadzonych przez Izbę.

Odnosząc się do pytania dotyczącego obowiązku wypłacania dotacji na uczniów, którzy nie zostali zgłoszeni do dnia 30 września, należy powtórnie podkreślić, że dotacje dla szkół i placówek niepublicznych przysługują na każdego ucznia lub wychowanka pod warunkiem, że osoba prowadząca szkołę lub placówkę poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji. Warunek ten został wprowadzony, aby jednostka samorządu terytorialnego mogła zaplanować w swoim budżecie niezbędne środki na dotacje dla uczniów (wychowanków) szkół i placówek niepublicznych.

Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu stoi na stanowisku, że niedotrzymanie ustalonego przez ustawodawcę terminu (30 września) przez podmiot, któremu przysługuje dotacja, zwalnia jednostkę samorządu terytorialnego z obowiązku przekazania tej dotacji. Jednakże jednostka samorządu terytorialnego może przekazać przedmiotową dotację, jeżeli posiada w swoim budżecie środki finansowe na ten cel. Podjęcie ostatecznej decyzji w sprawie udzielenia dotacji należy do jednostki samorządu terytorialnego.