MWM-359/94 - Pojęcie wartości sprzedaży. Obniżenie podatku należnego. Usługi. Eksport. Ewidencja. Inne wyjaśnienia.

W związku z napływającymi zapytaniami, ze strony pracowników aparatu skarbowego oraz podatników, uprzejmie wyjaśniam następujące kwestie związane z praktyką stosowania ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 i Nr 28, poz. 127) oraz wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych:

1. Definiując pojęcie wartości sprzedaży w rozumieniu art. 14 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1993 r. należy brać pod uwagę cały poprzedni rok (1992 r.), w którym wartością sprzedaży jest obrót w rozumieniu przepisów o podatku obrotowym, w tym również sprzedaż zwolniona od tego podatku.

2. Wartość sprzedaży w rozumieniu art. 14 ust. 6 obejmuje w 1993 r. za okres od 1 stycznia do 5 lipca br. obrót w rozumieniu przepisów o podatku obrotowym, w tym również sprzedaż zwolnioną od tego podatku, jeżeli nowo powstały podatnik rozpoczął działalność przed 5 lipca 1993 r.

3. Zgodnie z art. 19 ust. 3 obniżenie podatku należnego następuje za miesiąc, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument odprawy celnej. Gramatyczna wykładnia tego przepisu uzasadnia tezę, że dokonanie odliczenia w miesiącach następujących po miesiącach, w których otrzymano te dokumenty, powoduje zastosowanie sankcji przewidzianych w art. 27 ust. 5 pkt 2 ustawy. Byłbym zobowiązany jednak, aby - w związku z popełnianymi przez podatników błędami w pierwszym okresie obowiązywania podatku - przypadki te były traktowane przez aparat skarbowy z należytym zrozumieniem, zwłaszcza gdy błędy te popełniono w ciągu pierwszych miesięcy funkcjonowania tej ustawy.

4. Numery faktur, o których mowa w § 19 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 39, poz. 176 i Nr 59, poz. 272), są nadawane przez podatnika, przy czym metoda numerowania nie ma prawnie obowiązującego charakteru.

5. Jeżeli podatnik przekazuje zarówno nabyte lub wytworzone towary albo świadczone przez siebie samodzielnie usługi na potrzeby reprezentacji i reklamy, wystawia wewnętrzny rachunek uproszczony w miesiącu przekazania; rachunek ten jest podstawą ustalenia podatku należnego w rejestrze sprzedaży lub innym urządzeniu ewidencyjnym, służącym określaniu podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego.

6. Nie wprowadza się obowiązkowej formy prowadzenia ewidencji dla potrzeb podatku od towarów i usług, lecz tylko wymogi, którym ewidencja ta musi odpowiadać (art. 27). Rejestry sprzedaży i zakupu nie są obowiązkową formą ewidencji, jeżeli pełna księgowość spełniać będzie również wymogi określone w art. 27 ust. 4 cytowanej ustawy, prowadzenie tych rejestrów nie jest konieczne.

7. Podatek od towarów i usług obciąża również usługi polegające na dzierżawie budynków, budowli oraz gruntów. W przypadku gdy grunt lub budynek przeznaczony jest do produkcji rolnej, istnieje możliwość zastosowania zaniechania ustaleń i poboru tego podatku na wniosek zainteresowanego, na podstawie przepisów o zobowiązaniach podatkowych. Dotyczy to również umotywowanego wniosku dotyczącego sprzedaży pojedynczych budynków gospodarczych związanych z produkcją rolną, pod warunkiem że przeznaczenie tego budynku nie zostanie zmienione. Decyzje te mogą być wydawane wyłącznie na umotywowany wniosek podatnika.

8. Dopłaty dokonywane przez cukrownię na rzecz plantatorów za dowóz buraków nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w cukrowni, natomiast dla plantatorów są to usługi transportowe podlegające opodatkowaniu, chyba że plantator korzysta ze zwolnienia podmiotowego na podstawie art. 14 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r.

9. Wysłodki podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lecz na wniosek cukrowni właściwy urząd skarbowy może zastosować zaniechanie ustalania i poboru tego podatku. Natomiast korzonki buraków nie podlegają - jako produkt nieprzetworzony - opodatkowaniu tym podatkiem.

10. Wynajem lokali mieszkalnych osobom fizycznym nie wymaga wystawienia faktury VAT również w przypadku, gdy opłata zawiera ryczałt za energię cieplną i garaże; można wystawić natomiast zbiorowy rachunek uproszczony.

11. Sprzedaż majątku likwidowanego podatnika podlega podatkowi od towarów i usług nawet w przypadku, gdy podatnik korzystał ze zwolnienia podmiotowego (art. 14 ust. 1 albo ust. 2). Sprzedaż ta zwolniona jest tylko wtedy, gdy jej wartość w 1993 r. mieściła się w przedziale ponad 600 mln do 4 mld zł, która uprawniała, zgodnie z cytowanym przepisem, do korzystania ze zwolnienia podmiotowego. Po 1 stycznia 1994 r. dotyczy kwoty 1,2 mld zł.

12. Zakupy towarów obciążonych 1% stawką podatku obrotowego, na podstawie art. 53 ust. 1-5 ustawy, mogą być odprzedawane przez jednostki handlowe również przy zastosowaniu tego podatku. Jeżeli jednostka handlowa również korzysta z możliwości stosowania podatku obrotowego, na podstawie cytowanego przepisu, wartość zapasów sprzedaży objęta stawką 1% zwiększa się o wartość towarów nabytych z zastosowaniem 1% podatku obrotowego.

13. Jeżeli towar jest przeznaczony na eksport i został w co najmniej 50% opłacony przez zagranicznego kontrahenta, rodzi się obowiązek podatkowy (wg stawki 0%) w momencie przyjęcia zaliczki, jeszcze przed przekroczeniem towaru przez granicę (SAD 4/5). Podatnik traci jednak prawo do stosowania stawki 0%, jeżeli towar pozostał w kraju i nie opuścił jego granic. Otrzymana zaliczka musi być udokumentowana fakturą VAT.

14. Jeżeli podatnik, w tym również sprzedający towary lub świadczący usługi zwolnione podmiotowo od podatku, sprzedaje obiekty będące niedokończonymi budynkami lub budowlami, rodzi to obowiązek podatkowy zapłaty podatku od towarów i usług.

15. Na fakturach za roboty budowlane kwota podatku od towarów i usług z zasady jest obliczona od całości wartości netto faktury, pod warunkiem, że wszystkie roboty wyszczególnione na fakturze objęte są jedną stawką.

16. Wszystkie roboty budowlane, budowlano-montażowe oraz remonty na rzecz jednostek wojskowych, z wyjątkiem budownictwa mieszkaniowego, objęte są stawką 22%.

17. W przypadku przekazania przez przedsiębiorstwa państwowe urządzeń, obiektów i sieci energetycznych itp. w trybie art. 46a ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. Nr 12, poz. 80 ze zm.) podatek od towarów i usług nie jest pobierany, gdyż czynność ta nie jest przedmiotem opodatkowania.

18. Jeżeli obowiązek podatkowy powstaje w momencie zapłaty, która nastąpiła przed 5 lipca 1993 r., a usługa została wykonana po tej dacie, wykonanie tej usługi nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług; dotyczy to zwłaszcza importu usług.

19. Przekazanie opakowania zwrotnego za pobraną kaucją (należnością) np. worków może być udokumentowane rachunkiem wystawionym według dotychczasowych zasad lub nawet na formularzu faktury VAT, pod warunkiem jednak, że w tym ostatnim przypadku nastąpi formalne wydzielenie na tej fakturze części dotyczącej pobranej kaucji.

20. Usługi gwarancyjne świadczone nieodpłatnie muszą być udokumentowane fakturą (rachunkiem uproszczonym); VAT należny od tej usługi nie jest kosztem uzyskania przychodu, podstawą opodatkowania jest w tym przypadku wartość tej usługi ustalona zgodnie z art. 15 ustawy.

21. Jeżeli wartość sprzedaży podatnika - w przypadku nowo uruchamianej działalności - nie przekroczyła w 1993 r. w proporcji do ilości miesięcy w roku kwoty 600 mln zł, rejestracja ma charakter fakultatywny i nie powoduje ex lege skutków podatkowych dla rejestrującego się.

22. Jeżeli usługa komisu została wykonana po 5 lipca 1993 r., to podlega opodatkowaniu nawet wtedy, gdy umowa komisu została zawarta przed tą datą. Dotyczy to również podatku od sprzedanego na podstawie tej umowy towaru.

23. Nie występuje w podatku od towarów i usług zaliczka za grudzień, wpłacana w grudniu, gdyż rozliczenie ma miesięczny, a nie roczny charakter; rozliczenie roczne nie występuje. Podobnie jak nie występuje remanent roczny.

24. Darowizny oraz zakupy z funduszu reprezentacyjnego oraz na potrzeby reklamy rozliczane są w terminach miesięcznych.

25. Rachunki uproszczone za energię cieplną dostarczaną osobom fizycznym (np. do domów jednorodzinnych) - gdy należności są regulowane przez PKO lub Pocztę - mogą być wystawiane zbiorowo (np. forma wydruku).