MWM-1713/95 - Zapłata faktury w formie pieniężnej za pośrednictwem banku. Faktury zakładów pracy chronionej.

W celu zapewnienia jednolitości stosowania przepisów podatkowych na podstawie art. 4 ustawy z 19 grudnia 1980 r. w zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.) polecam, co następuje:

1. Przepis § 35 ust. 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 8 grudnia 1994 r. w sprawie wykonania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 133, poz. 688), zwanego dalej "rozporządzeniem", stanowi lex specialis w stosunku do ogólnie obowiązujących zasad odliczeń podatku naliczonego wyrażonych w art. 19 ust. 3 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.).

Podatnik, który otrzymał fakturę VAT wystawioną przez podmioty, o których mowa w § 35 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia, może odliczyć kwotę zawartego w niej podatku naliczonego dopiero w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonał zapłaty za tę fakturę. Nie wyklucza możliwości odliczania podatku naliczonego fakt, iż zapłata za otrzymaną fakturę nastąpi w miesiącu późniejszym niż miesiąc otrzymania faktury lub w miesiącu następnym, o którym mowa w art. 19 ust. 3 ww. ustawy. Odliczenie może nastąpić za miesiąc, w którym dokonana została zapłata przez nabywcę.

2. Wprowadzenie wymogu zapłaty w formie pieniężnej za pośrednictwem banku, o którym mowa w § 35 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia, dotyczy transakcji, które zgodnie z zasadami określonymi w art. 3 ust. 3 ustawy z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej powinny być rozliczone w tej formie. W przypadku gdy wysokość kwoty należnej nie powoduje ustawowego obowiązku rozliczenia bezgotówkowego za pośrednictwem banku, podatnik otrzymujący fakturę VAT od podmiotów, o których mowa w pkt 1, może lecz nie musi dokonać zapłaty za pośrednictwem banku. W tym przypadku odliczenie podatku naliczonego następuje na zasadach ogólnych, czyli w miesiącu otrzymania faktury VAT albo w miesiącu następnym, z zastrzeżeniem pkt 3 niniejszego pisma.

3. Rodzą się wątpliwości, że przepis § 35 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia stosuje się w przypadku zawarcia przez podatników podatku od towarów i usług umowy, na podstawie której transakcje są rozliczane w formie kompensowania wzajemnych świadczeń dokonywanych przez podatników, a więc gdy wymóg bezgotówkowego rozliczenia zapłaty za pośrednictwem banku jest bezprzedmiotowy. Wchodząca obecnie w życie nowela do tego rozporządzenia (zob. pkt 4) eliminuje te wątpliwości. Pragnę dodać, że potwierdza ona wcześniejszy ogólny kierunek interpretacji tego przepisu. Odliczenie podatku naliczonego następuje wówczas na zasadach ogólnych określonych w art. 19 powołanej wyżej ustawy.

4. Zgodnie ze wspomnianym w pkt 3 rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 31 marca 1995 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykonania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym § 35 ust. 5 pkt 2 otrzymał brzmienie:

"2) między sprzedającym, który w momencie sprzedaży był podmiotem wymienionym w pkt 1, a nabywcą istnieją związki lub sytuacje, o których mowa w art. 17 ust. 1 ustawy, a właściwy dla podatnika organ podatkowy określił wysokość obrotu u sprzedawcy na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na rynku w dniu wykonania świadczenia, pomniejszonych o podatek".

Dodano również po ust. 5 ust. 5a w brzmieniu:

"5a. Przepis ust. 5 pkt 1 nie ma zastosowania w przypadkach, gdy:

1) zapłata należności wynikającej z faktury (faktury korygującej) następuje w formie wzajemnych potrąceń należności i zobowiązań, potwierdzonych przez właściwy dla nabywcy urząd skarbowy,

2) należność wynikająca z faktury (faktury korygującej) nie przekracza kwot wymienionych w art. 3 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324, z 1990 r. Nr 26, poz. 149, Nr 34, poz. 198 i Nr 86, poz. 504, z 1991 r. Nr 31, poz. 128, Nr 41, poz. 179, Nr 73, poz. 321, Nr 105, poz. 452, Nr 106, poz. 457 i Nr 107, poz. 460, z 1993 r. Nr 28, poz. 127, Nr 47, poz. 212 i Nr 134, poz. 646 oraz z 1994 r. Nr 27, poz. 96 i Nr 127, poz. 627)".

5. W przypadku gdy zakład pracy chronionej wystawi fakturę VAT bez oznaczenia "FAKTURA VAT ZPChr", nie powoduje to utraty prawa podatnika - odbiorcy faktury - do odliczenia kwoty zawartego w niej podatku naliczonego. Zakład pracy chronionej traci w tym zakresie prawo do zaniechania poboru podatku od towarów i usług, co zarazem skutkuje zastosowaniem ogólnych zasad odliczeń podatku naliczonego u odbiorcy. Jeżeli została wystawiona faktura korygująca, która uzupełnia fakturę o słowa "FAKTURA VAT ZPChr", a odbiorca dokonał odliczenia lub uzyskał zwrot różnicy podatku na podstawie otrzymanej faktury, jest on obowiązany do odpowiedniej korekty złożonej deklaracji.

6. Wymóg oznaczania symbolem "ZPChr" jest bezprzedmiotowy w przypadku zakładów pracy chronionej prowadzących sprzedaż detaliczną dokumentowaną paragonami wystawianymi przez kasy fiskalne, rachunkami uproszczonymi lub ewidencją sprzedaży "bezrachunkową". Nie ma w tym przypadku zastosowania § 1 ust. 3 zarządzenia Ministra Finansów z 28 grudnia 1994 r. w sprawie zaniechania poboru podatku od towarów i usług od zakładów pracy chronionej (MP Nr 2, poz. 27).

7. Od 1 stycznia 1995 r. na mocy znowelizowanego art. 12 ust. 4 pkt 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r., Nr 106, poz. 482 ze zm.) i art. 14 ust. 3 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.) nie zalicza się do przychodów m.in. zaniechanych podatków na podstawie przepisów o zobowiązaniach podatkowych; oznacza to, że podatek od towarów i usług, którego pobór zaniechano na podstawie zarządzenia z dnia 28 grudnia 1994 r. (MP z 1995 r. Nr 2, poz. 27), nie będzie stanowił przychodu w rozumieniu tych ustaw (zob. również pismo PO3-IP-722-21/95 z 28.02.1995 r.)

8. Ze względu na relatywnie krótki okres vacatio legis omawianych w niniejszym piśmie przepisów oraz niezbędny okres edukacji podatników oczekuję, że do dnia 30 czerwca 1995 r. będą traktowane jako błędy mniejszej wagi drobne uchybienia podatników w zakresie przestrzegania uregulowań, omówionych w pkt 1-6, zwłaszcza gdy nie uregulowano w całości należności, które muszą być ex lege dokonane w formie bezgotówkowej, a część nieuregulowana nie przekracza 5% należności, a także dokonanie odliczeń przed dniem dokonania zapłaty, jeżeli zapłata ta w formie bezgotówkowej realnie nastąpiła.