ŁUS-II-2-423/177/07/AG - W przypadku braku uchwały wspólników o podziale wypracowanego zysku nie powstaje przychód.

"(...) Naczelnik Łódzkiego Urzędu Skarbowego w Łodzi informuje, że ustawa z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.) wiąże obowiązek podatkowy z osiągnięciem dochodu - bez względu na rodzaj źródeł przychodów z jakich dochód został osiągnięty, o czym stanowi art. 7 ustawy. Źródła przychodów, wśród których wymienione zostały m.in. "nieodpłatne świadczenia", wymienione zostały w art. 12 ust. 1-3 ww. ustawy. I tak zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy nieodpłatnym świadczeniem są wszystkie takie zdarzenia prawne i gospodarcze związane z działalnością osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne - niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie w majątku tej osoby mające konkretny wymiar finansowy.

W niniejszej sprawie kwestią wymagająca rozstrzygnięcia jest to, czy tzw. zatrzymanie zysku w Spółce spowodowało powstanie przychodu z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy. Wskazać należy, że pojęciem zatrzymania zysku w spółce zwyczajowo obejmuje się dwa węższe zagadnienia:

Zasadnicze znaczenie dla stwierdzenia, czy Spółka uzyska w wyniku zatrzymania zysku nieodpłatne świadczenie mają przepisy ustawy z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037). W art. 191 ww. Kodeksu określone zostały zasady dotyczące podziału zysku. Zgodnie z § 1 tego artykułu wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników, z uwzględnieniem przepisu art. 195 § 1. Roszczenie wspólników spółek kapitałowych o wypłatę dywidendy powstaje z chwilą podjęcia uchwały zgromadzenia wspólników/walnego zgromadzenia o przeznaczeniu czystego zysku, wypracowanego przez spółkę do podziału między wspólników. Z tą też chwilą powstaje stosunek zobowiązaniowy, w którym spółka jest dłużnikiem, wspólnicy wierzycielami, a świadczenie spółki polega na wypłacie wspólnikom odpowiedniej kwoty środków pieniężnych.

Taki sposób uregulowania prawa wspólników do dywidendy oznacza, że prawo do dywidendy powstaje dopiero po podjęciu uchwały zgromadzenia wspólników o przeznaczeniu zysku do podziału, co w dalszej konsekwencji oznacza, iż do tego czasu zysk może być w spółce legalnie zatrzymany. Jednocześnie jednak zauważyć należy, że zgodnie z art. 192 § 2 ww. Kodeksu spółek handlowych, odmienny sposób podziału zysku może wynikać z umowy spółki, z uwzględnieniem przepisów art. 192-197.

Zgodnie z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18.11.2002 r. (FPS 9/02, Mon. Pod. 2003, nr 1, s. 29), nieodpłatnym świadczeniem w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (...) jest zarówno przeznaczenie zysku lub części zysku na określone fundusze w drodze uchwały zgromadzenia wspólników w sytuacji, gdy umowa spółki nie przewiduje wyłączenia zysku lub części zysku od podziału, jak i niewypłacenie wspólnikom dywidendy niezwłocznie po podjęciu uchwały przez zgromadzenie wspólników w tym zakresie.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Umowa Spółki zawiera postanowienia, zgodnie z którymi "Przez rozporządzanie czystym zyskiem, o którym mowa w ust. 1 rozumie się także możliwość pozostawienia w Spółce całości lub części zysku i nie wypłacenia go Wspólnikom, przy czym uchwała Zgromadzenia Wspólników wymaga w takim przypadku większości 3/4 głosów".

Uwzględniając postanowienia art. 191 § 2 ww. Kodeksu spółek handlowych, należy zauważyć, że umowa Spółki może również zawierać postanowienia dotyczące terminu wypłaty dywidendy. Najczęściej jednak termin ten wynika z podejmowanej uchwały o wypłacie dywidendy. Gdyby jednak termin nie został określony ani w uchwale, ani w umowie Spółki, przyjmuje się, że dywidenda płatna jest natychmiast po podjęciu uchwały. W opinii tutejszego organu podatkowego, w związku z tym, że Zgromadzenie Wspólników w głosowaniu dotyczącym przeznaczenia zysku na kapitał zapasowy, jak i w głosowaniu nad uchwałą o przeznaczeniu części zysku (10%) na dywidendy dla Wspólników oraz pozostałej części na kapitał zapasowy, nie podjęło stosownej uchwały - przy uwzględnieniu postanowień art. 191 ww. Kodeksu spółek handlowych - Spółka nie uzyskała świadczenia nieodpłatnego w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. (...)"