LK-797/LP/02/IP - Przedmiot opodatkowania w podatku rolnym.

Odpowiadając na pismo z dnia 4 kwietnia 2002 r. znak (...) w sprawie interpretacji przepisów ustawy o podatku rolnym - Ministerstwo Finansów wyjaśnia:

Zgodnie z definicją zawartą w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 1993 r. Nr 94, poz. 431 ze zm.) za gospodarstwo rolne dla celów podatku rolnego uważa się obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz sklasyfikowanych w operatach ewidencyjnych jako użytki rolne, gruntów pod zabudowaniami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej lub osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

Natomiast art. 1 ust. 3 ww. ustawy stanowi, iż jeżeli gospodarstwo rolne jest współwłasnością albo jest we współposiadaniu dwóch lub więcej osób prawnych lub osób fizycznych (z wyjątkiem małżonków), to grunty tego gospodarstwa stanowią odrębny przedmiot opodatkowania. Należy jednak zauważyć, iż w przepisie tym mówi się o współwłasności i o współposiadaniu gospodarstwa rolnego, a nie gruntów tworzących to gospodarstwo (czyli: użytków rolnych, gruntów pod stawami, gruntów pod zabudowaniami - zgodnie z wyżej powołaną definicją). Zatem art. 1 ust. 3 ustawy o podatku rolnym odnosi się do sytuacji, gdy przedmiotem współwłasności (współposiadania) jest gospodarstwo rolne rozumiane jako zespół określonych gruntów o określonej powierzchni (art. 1 ust. 2 ww. ustawy) stanowiących własność lub znajdujących się we współposiadaniu tych samych osób.

Powyższe stanowisko potwierdził także NSA, który w wyroku z dnia 26 marca 1999 r. sygn. akt I SA/Łd 725/97 wykluczył stosowanie art. 1 ust. 3 ustawy o podatku rolnym w sytuacji, gdy podatnik oprócz gruntów, które stanowią jego wyłączną własność, jest także współwłaścicielem innych gruntów (wymienionych w art. 1 ust. 2 tej ustawy) o powierzchni mniejszej niż 1 ha. Zdaniem NSA stosuje się wtedy art. 1 ust. 2 ww. ustawy, z którego wynika, iż dla celów podatku rolnego za gospodarstwo rolne uważa się określone rodzaje gruntów, o łącznej powierzchni określonej w tym przepisie, stanowiące własność lub znajdujące się w posiadaniu podmiotów wymienionych w tym przepisie.

Z definicji zawartej w art. 195 k.c. wynika, iż współwłasność jest rodzajem własności, charakteryzującym się tym, że jedno i to samo prawo własności tej samej rzeczy przysługuje więcej niż jednej osobie (S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga Druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1996). Oznacza to, że jeżeli w przepisach prawa jest mowa o własności, należy przez to rozumieć także współwłasność, chyba że co innego wynika z tych przepisów. W sytuacji gdy nie istnieje przepis wyłączający z gospodarstwa rolnego grunty stanowiące współwłasność (znajdujące się we współposiadaniu), przez grunty stanowiące własność danej osoby należy rozumieć także grunty stanowiące jej współwłasność.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, iż w przypadkach gdy właściciel gospodarstwa rolnego (w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy o podatku rolnym) jest także współwłaścicielem gruntów wymienionych w powołanej definicji gospodarstwa rolnego (o powierzchni mniejszej niż 1 ha), grunty stanowiące współwłasność należy uznać za wchodzące w skład gospodarstwa rolnego i opodatkować podatkiem rolnym.

Natomiast w sytuacji opisanej w piśmie ma zastosowanie przepis art. 1 ust. 3 ustawy o podatku rolnym stanowiący, że jeżeli gospodarstwo rolne jest współwłasnością dwóch lub więcej osób prawnych lub osób fizycznych, z wyjątkiem małżonków, to grunty tego gospodarstwa stanowią odrębny przedmiot opodatkowania. Oznacza to, że w takim przypadku gruntów gospodarstwa rolnego (we współwłasności) nie łączy się z innymi gruntami przy dokonywaniu wymiaru podatku rolnego lub od nieruchomości. W związku z powyższym gospodarstwo rolne o powierzchni 2 ha podlega opodatkowaniu podatkiem rolnym, a grunt o powierzchni nieprzekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowego, stanowiący wyłączną własność jednego ze współwłaścicieli gruntów gospodarstwa rolnego, należy opodatkować podatkiem od nieruchomości.