LK-795/LP/03/PP - Opodatkowanie gruntów, budynków i budowli niewykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r. nr 9, poz. 84 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane: grunty, budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Na mocy ust. 2 tego artykułu opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Od 1 stycznia 2003 r., zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 tej ustawy za grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b), chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.

Biorąc pod uwagę powyższą definicję, gruntów, budynków i budowli niebędących w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą nie można uznać za związane z prowadzeniem działalności. W takim przypadku grunty i budynki podlegają podatkowi od nieruchomości według stawek określonych w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. c) oraz pkt 2 lit. e) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Natomiast budowle niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej nie podlegają opodatkowaniu.

Opisywane w art. 1a ust. 1 pkt 3 "związanie" występuje również w tych przypadkach, gdy wprawdzie przedsiębiorca lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą bezpośrednio budynku do celów prowadzonej działalności nie wykorzystuje, jednakże zgodnie z prowadzonym zakresem działalności gospodarczej budynki te mógłby wykorzystywać (istnieje potencjalna możliwość wykorzystywania budynku na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą). Nie traci na aktualności wyrok z dnia 3 grudnia 1992 r. (sygn. akt SA/Kr 1020/92) Naczelnego Sądu Administracyjnego, który stwierdził, iż przejściowe niewykorzystanie przez podmiot gospodarczy nieruchomości lub jej części służącej do wykonywania działalności gospodarczej, nie daje podstawy do tego, by do wymiaru podatku od nieruchomości, nie miały zastosowania do tej nieruchomości stawki przewidziane dla nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą. Nieruchomość taka mimo chwilowego jej niewykorzystania, z różnych przyczyn, nie przestaje być nieruchomością związaną z prowadzoną przez podmiot działalnością gospodarczą.

Stosownie do wyżej cytowanego art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, za budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się budynki będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Zatem, podobnie jak w przypadku gruntów, od 1 stycznia 2003 r., o uznaniu budynku za budynek związany z prowadzeniem działalności gospodarczej, decyduje fakt jego posiadania przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Wyjątek dotyczy budynków mieszkalnych oraz sytuacji, w której budynek nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.

Omawiane wyłączenie z zakresu przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej dotyczy sytuacji, gdy przedmiot ten nie jest i jednocześnie nie może być wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej, a powodem tego jest zdarzenie niezależne od podatnika, dotyczące stanu technicznego nieruchomości.

W związku z tym, że przepisy podatkowe w zakresie definicji obiektów budowlanych odwołują się bezpośrednio do prawa budowlanego, sytuacja taka będzie miała miejsce w szczególności, w przypadku wydania przez organ nadzoru budowlanego, na podstawie art. 68 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. nr 106, poz. 1126 ze zm.), decyzji o opróżnieniu bądź wyłączeniu z użytkowania całości lub części budynku ze względu na jego zły stan techniczny. W przypadku budynków i budowli wyłączenie ich z kategorii przedmiotów związanych z działalnością gospodarczą powinno nastąpić również w przypadku wydania przez organ nadzoru budowlanego decyzji na podstawie art. 66 ust. 2 ustawy Prawo budowlane. Zgodnie z tym przepisem w przypadku stwierdzenia, że obiekt budowlany jest w nieodpowiednim stanie technicznym albo jest użytkowany w sposób zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi, środowisku lub bezpieczeństwu mienia, właściwy organ może zakazać użytkowania obiektu budowlanego lub jego części do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.

W przypadku gruntów wyłączenie nastąpi tylko w niektórych sytuacjach, np.: chemicznego, radioaktywnego lub bakteriologicznego skażenia gruntu, które uniemożliwi jego użytkowanie.

Brak możliwości wykorzystywania ww. przedmiotów opodatkowania ze względów technicznych, zarówno w chwili obecnej jak i w przyszłości, powinno zostać potwierdzone przez właściwy organ administracji, np.: powiatowego inspektora nadzoru budowlanego. (...)

Wyłączenie z zakresu przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej ze względów technicznych, nie nastąpi także w przypadku wydania na podstawie przepisów prawa budowlanego decyzji o rozbiórce obiektu budowlanego wybudowanego bez wymaganego pozwolenia, bądź gdy prowadzenie tej działalności nie jest możliwe ze względów technologicznych lub ekonomicznych (awaria urządzeń, instalacji, brak środków na prowadzenie działalności itp.).

Ze względów technicznych, wyłączenie przedmiotów opodatkowania z kategorii związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej nie nastąpi również w przypadku, jeżeli przedsiębiorca nabył budynek, który nie nadaje się do prowadzenia działalności gospodarczej przez tego przedsiębiorcę. Należy podkreślić, że ustawodawca określił, iż przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany ze względów technicznych do szeroko rozumianej działalności gospodarczej, a nie do prowadzonego przez przedsiębiorcę (konkretnego) rodzaju tej działalności.

Należy zwrócić uwagę, że stwierdzenie przez właściwy organ braku możliwości użytkowania ze względów technicznych, a w konsekwencji niewykorzystywanie ww. przedmiotów opodatkowania do prowadzenia działalności gospodarczej, nie powoduje zwolnienia z podatku od nieruchomości, a stanowi jedynie wyłączenie ich z kategorii gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, opodatkowanych według najwyższych stawek. Omawiane przedmioty będą podlegać opodatkowaniu według stawek jak dla gruntów i budynków pozostałych, z wyjątkiem budowli, które jako niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej, nie będą opodatkowane podatkiem od nieruchomości.

Jednocześnie Ministerstwo Finansów informuje, że zgodnie z art. 122 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 ze zm.) w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy. Jeżeli organ podatkowy ma wątpliwości, może na podstawie art. 198 § 1 powołanej wyżej ustawy przeprowadzić oględziny, a jeżeli w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, to zgodnie z art. 197 § 1 Ordynacji podatkowej, organ podatkowy może powołać biegłego lub biegłych w celu wydania opinii (...).