KS 9/2283/99/1313 - Wszczęcie kontroli skarbowej.

W związku z pismem z dnia 16.07.1999 r. dotyczącym kwestii terminu przeprowadzenia kontroli skarbowej, Departament Kontroli Skarbowej odpowiada co następuje:

Przebieg postępowania kontrolnego został uregulowany w przepisach ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (tekst jednolity Dz.U. z 1999 r. Nr 54, poz. 572). Zgodnie z art. 13 ust. 1 ww. ustawy "postępowanie kontrolne (...) wszczyna inspektor po okazaniu kontrolowanemu legitymacji służbowej i upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, z równoczesnym doręczeniem zawiadomienia o wszczęciu postępowania kontrolnego". Zawiadomienie o wszczęciu postępowania kontrolnego zawiera m.in. przewidywany czas trwania kontroli, miejsce prowadzenia kontroli, zakres kontroli oraz prawa i obowiązki kontrolowanego. Do obowiązków inspektora kontroli skarbowej należy m.in. zapoznanie kontrolowanego z treścią zawiadomienia o wszczęciu postępowania kontrolnego, a w szczególności z jego prawami i obowiązkami wynikającymi z ustawy o kontroli skarbowej, co kontrolowany potwierdza podpisem na zawiadomieniu. Należy przyjąć, iż na tym etapie postępowania kontrolnego podatnik jest poinformowany o przewidywanym terminie prowadzenia czynności kontrolnych. Ponadto do obowiązków kontrolowanego, zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy o kontroli skarbowej, należy wskazanie na piśmie, w dniu wszczęcia postępowania kontrolnego, osoby upoważnionej do działania w jego imieniu, zwłaszcza w czasie jego nieobecności. Może być to osoba upoważniona do działania w imieniu kontrolowanego na podstawie powołanego wyżej przepisu ustawy o kontroli skarbowej lub ustanowiony na podstawie odrębnych przepisów pełnomocnik. Procedura przewidziana w przepisach ustawy o kontroli skarbowej zapewnia prawidłowe i dokładne poinformowanie podatnika o czasie prowadzenia czynności kontrolnych jak również obliguje go do zapewnienia skutecznej reprezentacji w czasie jego ewentualnej nieobecności. Celem tej regulacji jest umożliwienie organowi kontroli skarbowej przeprowadzenia koniecznych i prawem przewidzianych czynności kontrolnych, zapewnienie właściwej reprezentacji i ochrony praw podatnika jak również uniknięcie nieuzasadnionego przedłużania postępowania.

Należy wspomnieć, iż możliwość reprezentacji kontrolowanego przez jego umocowanych przedstawicieli jest ograniczona przepisem art. 18 ust. 1 pkt 9 ustawy o kontroli skarbowej w związku z art. 136 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 1997 r. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.). Zgodnie bowiem z treścią cytowanych przepisów, strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy inspektor kontroli skarbowej zamierza przesłuchać kontrolowanego w charakterze strony, jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały niewyjaśnione okoliczności mające znaczenie dla postępowania kontrolnego. W tej sytuacji zostaje doręczone wezwanie, w którym jest określony m.in. dzień, godzina i miejsce zgłoszenia się osoby wezwanej. Procedury regulujące tryb doręczenia jak również treść i formę wezwania zostały zawarte w Dziale IV; rozdziałach 5 i 6 ustawy - Ordynacja podatkowa. Stawiennictwo wezwanego, który został skutecznie powiadomiony, jest obowiązkowe i umyślne uchylanie się od spełnienia tego obowiązku jest zagrożone sankcją z art. 106 ustawy z dnia 26 października 1971 r. - karnej skarbowej (tekst jednolity Dz.U. z 1984 r. Nr 22, poz. 103 z późn. zm.)

Należy podkreślić, iż zgodnie z treścią art. 19 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej uczestnictwo w czynnościach kontrolnych jest prawem kontrolowanego. Natomiast stała, osobista obecność, szczególnie podatnika będącego osobą fizyczną, w trakcie czynności podejmowanych przez organ kontroli skarbowej, nie jest niezbędna, pod warunkiem wyznaczenia osoby upoważnionej lub pełnomocnika. Nie dotyczy to sytuacji, gdy kontrolowany jest wezwany do osobistego stawienia się, w celu przesłuchania w charakterze strony.