Koszty uzyskania przychodów - zbycie udziałów

Pytanie:

W związku z planowanym podziałem spółki przez wydzielenie jej samobilansującego się oddziału i przeniesienia go na inną spółkę obejmuje ona w trybie art. 529 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych część majątku należącego do spółki dzielonej. Obejmowany majątek stanowić będzie wyodrębniony w strukturze spółki dzielonej oddział samodzielnie sporządzający bilans, będący jednocześnie zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, w rozumieniu art. 4a pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Majątek przenoszonego na spółkę oddziału obejmował będzie obok składników służących działalności gospodarczej oddziału także, m.in. udziały w spółce zależnej od spółki dzielonej. Majątek pozostający w spółce dzielonej po podziale również stanowić będzie zorganizowana część przedsiębiorstwa.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym spółka będzie sukcesorem generalnym praw i obowiązków podatkowych przejętego oddziału samodzielnie sporządzającego bilans i konsekwentnie w przypadku przyszłego zbycia przez spółkę przejętych składników majątku, kosztem uzyskania przychodu dla spółki będą wydatki na ich objęcie (nabycie) historycznie poniesione przez spółkę dzieloną, zaktualizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Odpowiedź:

W świetle aktualnie obowiązującego prawa, spółki przejmujące lub nowo zawiązane powstałe w związku z podziałem wstępują z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału (art. 531 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.). Jednocześnie ustawodawca założył, że zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie akcjonariuszy spółek biorących udział w podziale jest uprawnione w uzasadnionych sytuacjach uchwalić podział w sposób odmienny od zaproponowanego w planie podziału. W związku z powyższym zasady przejęcia wynikające z kodeksu spółek handlowych i ewentualnej uchwały wspólników lub akcjonariuszy mają zasadnicze znaczenie przy ustalaniu przejmowanego majątku i wycenie jego wartości. Przepisy Ordynacji podatkowej w dziale III w rozdziale XIV dotyczącym praw i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształconych nie przewidują sytuacji opisanej w piśmie podatnika.

Jednocześnie dokonując analizy przedmiotowego pytania i przepisów prawa podatkowego

stwierdzono, że:

- Odnośnie środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, przy ustalaniu kosztu ich nabycia, w przypadku osiągnięcia przychodu z ich zbycia, należy zastosować regulację dotyczącą ustalania wartości początkowej dla celów amortyzacji wynikającą z art. 16g ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z zastrzeżeniem art. 16g ust. 19 tej ustawy.

Jakkolwiek przepis ten określa wartość początkową jedynie dla potrzeb amortyzacji, to w praktyce w związku z brakiem innego unormowania w tym zakresie takie działanie wydaje się najbardziej prawidłowe.

- Odnośnie nabytych jako wkład niepieniężny udziałów, przepisy podatkowe również nie precyzują metody ustalania kosztów ich nabycia. Ponadto nie istnieją przepisy jak przy środkach trwałych i wartościach niematerialnych i prawnych, które regulują sposób ustalania ich wartości początkowej dla celów amortyzacyjnych, i które można by zastosować dla ustalenia kosztów w przypadku zbycia tych środków i wartości niematerialnych i prawnych.

Zatem przy zbyciu udziałów wniesionych jako wkład niepieniężny, kosztem uzyskania przychodu będzie ich wartość nominalna.