ITPP3/4512-583/15/BJ - Brak obowiązku opodatkowania sprzedaży licytacyjnej nieruchomości, dokonywanej w trybie egzekucji komorniczej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku (sprawa k.m....) z dnia 19 października 2015 r. (data wpływu 23 października 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 grudnia 2015 r. i z dnia 28 stycznia 2016 r. (data wpływu), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania sprzedaży licytacyjnej nieruchomości, dokonywanej w trybie egzekucji komorniczej - jest prawidłowe.

W dniu 23 października 2015 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony w dniach 15 grudnia 2015 r. i 28 stycznia 2016 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania sprzedaży licytacyjnej nieruchomości, dokonywanej w trybie egzekucji komorniczej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Komornik dokonał sprzedaży w drodze licytacji publicznej prawa wieczystego użytkowania nieruchomości - działki niezabudowanej oznaczonej w ewidencji gruntów nr 48 o pow. 257 m², należącej do Skarbu Państwa, a będącej w użytkowaniu wieczystym dłużnika X do dnia 5 grudnia 2089 r., położonej przy ul. X, X. Dla przedmiotowej nieruchomości Sąd Rejonowy w. Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr....

Będący właścicielem powyższego prawa użytkowania wieczystego dłużnik, prawo to nabył 17 stycznia 2007 r. W momencie zakupu tego prawa dłużnik prowadził, jako osoba fizyczna działalność gospodarczą. Prowadzenie działalności gospodarczej dłużnik rozpoczął w dniu 3 lutego 2003 r. Przez okres ok. 1,5 roku dłużnik był podatnikiem Vat - od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej, a więc przed zakupem powyższego prawa. Dłużnik zakupione w dniu 17 stycznia 2007 r. prawo użytkowania wieczystego działki nabył do majątku osobistego. Prawo to nigdy nie było wykorzystywane do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Dłużnik oświadczył ponadto, iż przy jego nabyciu, nie przysługiwało mu również prawo do odliczenia podatku VAT, nie poniósł nakładów przewyższających 30% jego wartości początkowej i nie korzystał z prawa odliczenia VAT od tych nakładów. W uzupełnieniu do wniosku z dnia 15 grudnia 2015 r. (data wpływu) wskazano, że celem zakupu przedmiotowej działki była konieczność zakupu spadku po zmarłym X, w skład którego wchodziło wiele aktywów i pasywów, a wśród nich udziały i akcje spółki X, których nabywca działki był członkiem zarządu oprócz spadkodawcy, który był 100% udziałowcem tej spółki i Prezesem Zarządu. Zakup spadku był konieczny z tytułu odpowiedzialności członka zarządu, nabywcy działki, za zobowiązania spółki poręczone majątkiem osobistym spadkodawcy. W piśmie z dnia 28 stycznia 2016 r. Wnioskodawca poinformował, że zmarły w tym przypadku był właścicielem majątku opisanego w umowie sprzedaży spadku, uczestniczył w życiu gospodarczym kilku firm, poręczał kredyty zaciągnięte przez te firmy i zarządzał nimi. Wszystko to wymagało natychmiastowego działania. Ponadto Wnioskodawca wskazał, że nigdy nie było celem prowadzenie na nieruchomości działalności z powodu zabudowania jej w chwili zakupu trafostacją oraz funkcją w mpzp - parking. Nabywca działki w momencie jej zakupu prowadził działalność gospodarczą, polegającą na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych i korzystał ze zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług.

W uzupełnieniu do wniosku wskazano, że przedmiotowa działka o 290 m² była częścią spadku zakupionego. W planie przestrzennego zagospodarowania jest działką o funkcji: stacja transformatorowa i parking dla 17 samochodów osobowych. Do 2008 r. zabudowana stacją transformatorową przez E. SA, po tej dacie stacje przeniesiono, a działka z przyczyn ekonomicznych nie mogła być wykorzystana jako parking - działalność nierentowna, a na zmianę funkcji nie uzyskano zgody. W okresie posiadania przedmiotowej nieruchomości nie była ona przedmiotem najmu, czy dzierżawy. Jednocześnie właściciel działki w przeszłości nabył i sprzedał nieruchomości zakupione jedynie umową sprzedaży spadku. Wszystkie zakupione zostały i sprzedane bez VAT. Obecnie działka jest niezabudowana, nieogrodzona, o nawierzchni z kostki polbrukowej, z przeznaczeniem na parking dla samochodów osobowych. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pn. "X" zatwierdzonym uchwałą Nr.. Rady Miejskiej w X z dnia 30 kwietnia 1998 r. ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Województwa. Nr 20 poz. 85 z dnia 9 września 1998 r. działka jest przeznaczana pod parking ogólnodostępny dla samochodów osobowych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy sprzedaż w trybie egzekucji prawa wieczystego użytkowania działki niezabudowanej, oznaczonej w ewidencji gruntów nr 48 o pow. 257 m², należącej do Skarbu Państwa, a będącej w użytkowaniu wieczystym dłużnika podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług VAT, którego płatnikiem zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług pozostaje komornik.

Zdaniem Wnioskodawcy, na mocy art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ustawodawca ustanowił komornika płatnikiem podatku VAT od dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem VAT, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu VAT lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie zobowiązany do odprowadzenia podatku.

Przedmiotem sprzedaży w trybie egzekucji było prawa wieczystego użytkowania działki niezabudowanej. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy VAT za dostawę towarów uznaje się również zbycie prawa wieczystego użytkowania gruntu.

W opinii Wnioskodawcy, sprzedaż nieruchomości w trybie egzekucji podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli nieruchomość jest sprzedawana w związku z działalnością gospodarczą dłużnika. Istotne jest zatem określenie, czy sprzedawana nieruchomość należy do majątku prywatnego dłużnika, jeżeli dłużnik jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. Dłużnik może więc inaczej niż komornik oceniać, czy sprzedaż nieruchomości powinna podlegać VAT. Zdaniem Wnioskodawcy, w wyroku z dnia 12 lipca 2012 r.,1 FSK 1348/11 NSA słusznie stwierdził, że "nie można bowiem w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego abstrahować od tego, że w okolicznościach danej sprawy sporne mogą być różne kwestie związane z podatkiem od towarów i usług, przy czym nie tylko zagadnienia dotyczące tego, czy komornik jest płatnikiem, czy też tego, czy VAT powinien być «doliczony» do wylicytowanej kwoty, czy też się w niej zawiera, ale też np. kwestie związane z oceną, czy w ogóle dana dostawa nieruchomości (bądź innego towaru) w trybie egzekucyjnym podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie sposób bowiem z góry wykluczyć sytuacji, w której sporny może się okazać związek danego składnika towaru podlega w ogóle opodatkowaniu VAT)".

W opinii Wnioskodawcy, nawet jeżeli nie będzie budziło wątpliwości, że dostawa nieruchomości ma związek z prowadzoną przez dłużnika działalnością gospodarczą, to może powstać problem z prawidłową oceną, czy w danym przypadku dostawa nieruchomości podlega opodatkowaniu, czy też zwolnieniu od VAT. Kwestia ta jest bardzo skomplikowana, prawidłowe opodatkowanie VAT dostawy nieruchomości zależy od wielu przesłanek.

W ocenie Wnioskodawcy mając na uwadze stan faktyczny niniejszej sprawy oraz powołane powyżej przepisy, dostawa przedmiotowej nieruchomości nie ma związku z prowadzoną przez dłużnika działalnością gospodarczą. W świetle natomiast tego, bez znaczenia pozostaje fakt, czy przedmiotowa nieruchomość, ze względu na jej właściwości, podlega opodatkowaniu VAT. Bo jeśli nawet mieści się ona w katalogu nieruchomości podlegających opodatkowaniu VAT, jej dostawa nie ma żadnego związku z działalnością gospodarczą dłużnika, lecz stanowi jego majątek prywatny.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na podstawie uregulowania zawartego w art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.), zgodnie z którym, płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami - w myśl art. 2 pkt 6 powołanej ustawy - są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Artykuł 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) - dalej jako "k.c." - nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług - w świetle powyższych przepisów - jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze, czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - musi być dokonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Należy mieć też na uwadze, że dla uznania danego majątku za prywatny istotny jest sposób jego wykorzystania i charakter działań podejmowanych w odniesieniu do niego w całym okresie posiadania przez dany podmiot. Aby majątek uznać za prywatny musi być on w całym okresie posiadania wykorzystywany wyłącznie do celów prywatnych. Potwierdził to Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej wyłącznie do celów prywatnych. "Majątek prywatny" to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.

Jeśli osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści powołanych uregulowań prawnych prowadzi do stwierdzenia, że dostawa nieruchomości, o której mowa we wniosku, w drodze licytacji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż z treści wniosku nie wynika, aby dłużnik wykorzystywałby przedmiotową nieruchomość w działalności gospodarczej. Zatem w opisanej sytuacji dłużnik nie występuje w charakterze podatnika, a sprzedaż licytacyjna jest sprzedażą majątku osobistego dłużnika, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie znajdują zastosowania, wobec czego Wnioskodawca (komornik sądowy) nie jest zobowiązany do naliczenia i odprowadzenia do urzędu skarbowego podatku od towarów i usług.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.