ITPP3/4512-351/16/APR - VAT w zakresie prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego przy świadczeniu usług polegających na prowadzeniu biura rachunkowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 27 czerwca 2016 r. (data wpływu 30 czerwca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego przy świadczeniu usług polegających na prowadzeniu biura rachunkowego - jest prawidłowe.

W dniu 30 czerwca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego przy świadczeniu usług polegających na prowadzeniu biura rachunkowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest właścicielką biura rachunkowego - czynnym podatnikiem VAT od 2010 r. - prowadzonego wyłącznie przez nią w ramach prowadzonej działalności (kompleksowe usługi księgowe sklasyfikowane wg PKD pod symbolem 69.20.Z jako "działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe"). Świadczy wyłącznie usługi polegające na kompleksowej obsłudze rachunkowo-księgowej i płacowej firm - nie udziela fachowych porad, opinii, zaleceń, wyjaśnień prawnych, podatkowych, finansowych i ekonomicznych. Prowadzi w imieniu i na rzecz podatników, płatników, podatkowe księgi przychodów i rozchodów, ewidencje przychodów, ewidencje środków trwałych, wyposażenia, itp.; sporządza, podpisuje, składa w imieniu i na rzecz podatników, płatników zeznania i deklaracje podatkowe, deklaracje do ZUS. Usługi te świadczone są w ramach kompleksowej ciągłej obsługi księgowej w związku z zawartą umową na prowadzenie spraw księgowo-płacowych, a nie w ramach odrębnych i jednorazowych zleceń. Biuro rachunkowe w ramach prowadzonej działalności świadczy wyłącznie usługi polegające na kompleksowej obsłudze rachunkowo-księgowej i płacowej firm i wykonuje poniższe czynności:

* prowadzenie i przechowywanie dokumentacji księgowej i podatkowej, podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ewidencji przychodów dla potrzeb ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, ewidencji dla potrzeb podatku od towarów i usług, ewidencji wynagrodzeń, ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencji wyposażenia oraz innych ewidencji, jeżeli obowiązek taki wynika z przepisów prawa podatkowego, przeznaczanych do ewidencjonowania osiągniętych przychodów i kosztów oraz faktur sprzedaży i zakupu VAT w ramach prowadzonej przez zleceniodawcę działalności gospodarczej,

* sporządzanie na podstawie dowodów księgowych, podpisywanie i składanie w imieniu i na rzecz podatników, płatników zeznań i deklaracji podatkowych, deklaracji do ZUS,

* reprezentowanie podatników, płatników przed organami kontrolującymi w sprawach dotyczących prowadzenia przez biuro kompleksowej obsługi księgowej zleceniodawców odnoszących się wyłącznie do czynności wykonywanych przez zleceniobiorcę w ramach zawartych umów,

* dodatkowe usługi, np. obsługa bankowa i kasowa klienta, spraw kadrowych i płacowych.

Obroty prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności nie przekroczyły w ubiegłym roku 150 tys. zł. Dodatkowo Wnioskodawca poinformował o braku wpisu na listę doradców podatkowych i nieudzielaniu żadnych porad, zaleceń czy opinii podatkowych, zarówno ustnych czy pisemnych oraz braku uprawnień doradcy podatkowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca może skorzystać ze zwolnienia z VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, ma możliwość skorzystania ze zwolnienia z VAT prowadząc działalność określoną jako usługi księgowo-rachunkowe w zakresie księgowości, nie świadcząc przy tym usług: doradztwa podatkowego, porad prawnych, sporządzania deklaracji podatkowych w ramach odrębnych zleceń niebędących elementem kompleksowej obsługi księgowej, nie biorąc udziału w postępowaniach kontrolnych zlecanych odrębnie poza zawartymi umowami.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 7 ust. 1 tej ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Jak wynika z art. 113 ust. 1 ustawy, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Według art. 113 ust. 2 tej ustawy, do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się:

Z treści art. 113 ust. 4 ww. ustawy wynika, że podatnicy, o których mowa w ust. 1 i 9, mogą zrezygnować ze zwolnienia określonego w ust. 1 i 9 pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, a w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, którzy chcą zrezygnować ze zwolnienia od pierwszej wykonanej czynności - przed dniem wykonania tej czynności.

Stosownie do art. 113 ust. 5 cyt. ustawy, jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Jak stanowi art. 113 ust. 9 ustawy zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.

Na podstawie art. 113 ust. 11 powołanej ustawy podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1.

Z kolei przepis art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy stanowi, że zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników świadczących usługi:

Biorąc pod uwagę powołany powyżej przepis stwierdzić należy, że ze zwolnienia podmiotowego od podatku nie korzystają m.in. usługi prawnicze oraz w zakresie doradztwa.

W tym miejscu podkreślić należy, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani przepisy wykonawcze do niej, nie definiują pojęcia doradztwa. W potocznym rozumieniu termin "doradztwo" obejmuje szereg usług doradczych, tj.: podatkowe, prawne, finansowe. Zakres znaczeniowy pojęcia "usługi w zakresie doradztwa" jest szerszy niż termin "usługi w zakresie doradztwa podatkowego".

Wobec braku w ustawie definicji doradztwa należy posiłkowo odwołać się do wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN 2006, pod pojęciem "doradcy" należy rozumieć "tego, kto doradza". Natomiast "doradzać", w myśl powołanego wyżej Słownika Języka Polskiego PWN 2006, oznacza "udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie". Doradztwo jest zatem udzieleniem fachowych zaleceń, porad, np. ekonomicznych czy finansowych. Użyty w ustawie o podatku od towarów i usług termin "usługi w zakresie doradztwa" należy rozumieć w związku z tym szeroko.

Jednym z rodzajów doradztwa jest doradztwo podatkowe.

Jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 794), czynności doradztwa podatkowego obejmują:

Stosownie do art. 2 ust. 2 tej ustawy, zawodowe wykonywanie czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 4, zastrzeżone jest wyłącznie dla podmiotów uprawnionych w rozumieniu ustawy.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ww. ustawy, podmiotami uprawnionymi do zawodowego wykonywania czynności, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1, są:

Stosownie do art. 3 ust. 2 cyt. ustawy, podmiotami uprawnionymi do zawodowego wykonywania czynności, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4, są:

Zasady wykonywania czynności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych określa ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 76a ust. 1 tej ustawy, usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na świadczeniu usług w zakresie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6.

W myśl art. 76a ust. 3 ww. ustawy, działalność, o której mowa w ust. 1, mogą wykonywać przedsiębiorcy, pod warunkiem, że czynności z tego zakresu będą wykonywane przez osoby, które:

Ustawa o podatku od towarów i usług, przywołując pojęcie usług w zakresie doradztwa (zakres tego pojęcia obejmuje również doradztwo podatkowe), nie odwołuje się jednak wprost do innych aktów prawnych, w tym do ustawy o doradztwie podatkowym, zatem do celów stosowania przepisu art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy o VAT, definicją czynności doradztwa podatkowego, stworzoną na potrzeby uregulowania zawodu doradcy podatkowego, można posiłkować się jedynie pomocniczo - decydujące znaczenie ma więc w omawianym zakresie wykładnia językowa.

Uwzględniając zatem tę wykładnię, termin "doradztwo" oraz potoczne rozumienie tego terminu, jak również brzmienie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o doradztwie podatkowym, należy zauważyć, że doradztwo podatkowe sensu stricto obejmuje czynności polegające na udzielaniu porad z zakresu podatków czy też wskazywaniu sposobu postępowania w sprawie związanej z podatkami, w tym również na opracowaniu pewnej koncepcji czy strategii, którą podmiot np. podatnik może wykorzystać w prowadzonej przez siebie działalności np. do podjęcia lub zaniechania konkretnego działania. Tym samym, z katalogu czynności uznawanych za doradztwo podatkowe w rozumieniu ustawy o doradztwie podatkowym, do celów stosowania przepisu art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy o VAT, za czynności o charakterze doradczym powinny zostać uznane tylko czynności polegające na udzielaniu takim podmiotom jak: podatnicy, płatnicy i inkasenci, osoby trzecie odpowiedzialne za zaległości podatkowe oraz następcy prawni podatników, płatników lub inkasentów, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami. Powyższe znajduje również potwierdzenie w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 maja 2007 r. sygn. K 42/05.

Natomiast czynności polegające na prowadzeniu ksiąg i ewidencji podatkowych, z istoty swej bliskie są działalności zawodowej osób uprawnionych do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, czyli czynnościom księgowym, a czynności polegające na sporządzaniu deklaracji i zeznań podatkowych mają w znacznej mierze charakter techniczny, a nie prawny, choćby z tego względu, że sporządzane są na podstawie innych dokumentów, w szczególności ksiąg rachunkowych (vide uzasadnienie ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego). Tym samym czynności te nie stanowią doradztwa, o którym mowa w art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy o VAT, niezależnie od tego, że zostały uznane za czynności doradztwa podatkowego w rozumieniu ustawy o doradztwie podatkowym (w art. 2 ust. 1 pkt 2 i 3 tej ustawy).

Odnosząc się natomiast do czynności reprezentowania podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych w sprawach m.in. podatkowych i celnych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o doradztwie podatkowym, wskazania wymaga, że czynności te, pomimo zdefiniowania ich dla potrzeb ustawy o doradztwie podatkowym jako czynności doradztwa podatkowego, mają z reguły charakter usług prawniczych, których świadczenie również nie może być objęte zwolnieniem na podstawie art. 113 ustawy o VAT.

Podsumowując, w sytuacji gdy podatnik (niezależnie od jego statusu czy też posiadania określonych uprawnień) będzie świadczył wyłącznie usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych lub też sporządzania (wypełniania) zeznań i deklaracji podatkowych i nie będzie świadczył usług doradczych lub prawniczych (takich jak wskazane w art. 2 ust. 1 pkt 1 lub pkt 4 ustawy o doradztwie podatkowym) - nie znajdą zastosowania przepisy art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. a lub lit. b ustawy o VAT.

Natomiast w przypadku świadczenia przez podatnika (niezależnie od jego statusu czy też posiadania określonych uprawnień) usług o charakterze doradczym lub prawniczym (np. wskazanych w art. 2 ust. 1 pkt 1 lub pkt 4 ustawy o doradztwie podatkowym) - ww. regulacje będą miały zastosowanie.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca świadczy usługi sklasyfikowane w PKD 69.20.Z - "działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe" i wykonuje następujące czynności: prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ewidencji przychodów, ewidencji środków trwałych i wyposażenia, sporządzanie, podpisywanie i składanie deklaracji VAT, ZUS, PIT, przy czym czynności te wykonuje w ramach kompleksowej i ciągłej obsługi księgowej, na podstawie umów zawieranych z podmiotami.

Wnioskodawca od 2010 r. jest czynnym podatnikiem VAT. Nie posiada uprawnień doradcy podatkowego, nie udziela swoim klientom porad, zaleceń i opinii podatkowych. Jedynie na podstawie otrzymanych dokumentów Wnioskodawca dokonuje zapisów i sporządza deklaracje, które przesyła do odpowiednich urzędów w formie elektronicznej. W ramach zawartych umów Wnioskodawca wykonuje także czynności obejmujące reprezentowanie podatników i płatników przed organami kontrolującymi. W roku 2015 obrót roczny nie przekroczył kwoty 150.000 zł.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz powołane uregulowania prawne należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią czynności wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o doradztwie podatkowym, których jednak ze względu na ich techniczny charakter nie można uznać za doradztwo, o którym mowa w art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy o VAT.

Zatem Wnioskodawca będzie mógł korzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, w związku z wykonywaniem usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych przy założeniu, że - jak wskazano we wniosku - Wnioskodawca nie będzie wykonywać usług o charakterze doradczym, nie będzie udzielać porad, opinii ani wskazywać sposobu postępowania w sprawie związanej z podatkami, ani też wykonywać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT wykluczających prawo do zwolnienia podmiotowego.

Jeżeli jednak wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT przekroczy kwotę, o której mowa w tym przepisie, zwolnienie utraci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Ponadto Wnioskodawca utraci prawo do zwolnienia podmiotowego w momencie wykonania czynności doradztwa (w szczególności doradztwa podatkowego) niezależnie od posiadanych przez niego uprawnień.

A zatem, uwzględniając fakt, że Wnioskodawca jest podatnikiem VAT czynnym od 2010 r. i - jak wynika z wniosku - w 2015 r. nie uzyskał obrotu ze sprzedaży opodatkowanej przekraczającego kwotę limitu uprawniającą do zwolnienia, to miał prawo skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT od 1 stycznia 2016 r. Jeżeli nie skorzystał z tego prawa, będzie miał tę możliwość od 1 stycznia 2017 r. pod warunkiem, że wartość sprzedaży w 2016 r. nie przekroczy kwoty 150.000 zł.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.