ITPP2/443-872/11/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 6 maja 2011 r. (data wpływu 16 czerwca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla czynności nabycia weksli - jest prawidłowe.

W dniu 16 czerwca 2011 r. złożono wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla czynności nabycia weksli.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka jest czynnym podatnikiem VAT. Podstawowym rodzajem prowadzonej przez Spółkę działalności jest działalność handlowa. Spółka nie zajmuje się profesjonalnie obrotem instrumentami finansowymi. W ramach współpracy z innymi podmiotami gospodarczymi zawierane są umowy, których przedmiotem jest nabywanie przez Spółkę (Indosatariusza) w drodze indosu dokonanego przez kontrahenta (Indosanta) weksli, każdorazowo wymienionych w zawartej umowie. Weksle z dokonanymi indosami są przekazywane w chwili podpisania umowy. Indosant w wyniku zawartej umowy przenosi poprzez indos na Indosatariusza określone weksle wraz z wszelkimi związanymi z nimi prawami, w tym z prawem do naliczania ustawowych odsetek za opóźnienie w zapłacie oraz prawem dalszego indosowania przedmiotowych weksli. W przypadku dalszego indosowania przez Indosariusza weksli na bank, koszty dyskonta naliczone do dnia uruchomienia środków wraz z prowizją bankową według ceny określonej przez bank, ponosi Spółka.

Po otrzymaniu weksli, Spółka przekazuje na rachunek Indosanta kwotę równą łącznej sumie na jaką wypełniono weksle.

Z tytułu nabycia weksli Spółce przysługuje od Indosanta wynagrodzenie określone szczegółowo jako: pewien procent sumy wekslowej, koszty marży, koszty inkasa banku Dłużnika oraz prowizję od kwoty weksli tytułem opłaty na Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wynagrodzenie przysługujące Spółce z tytułu świadczenia usług zgodnie z zawieranymi umowami korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, powołującego treść art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, świadczone usługi korzystają ze z wonienia od podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do dyspozycji art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W przepisie art. 8 ust. 1 ustawy zdefiniowano, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W powyższym przepisie przyjęto generalną zasadę, zgodnie z którą usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja "świadczenia usług" ma charakter dopełniający definicję "dostawy towarów" i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Określeniem "usługi" w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług objęto obszerny krąg czynności, obejmujący swym zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń, które nie są ujęte w tych klasyfikacjach.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji jest uznawane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania usługi. Wynagrodzenie musi być należne za jej wykonanie.

Kwestią "odpłatności" zajmował się wielokrotnie w swoim orzecznictwie Europejski Trybunał Sprawiedliwości (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, iż o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

Stawka podatku, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Stosownie do treści art. 146a pkt 1, wprowadzonego do ustawy art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578), zmienionego, w zakresie zdania wstępnego, art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726), w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Z dniem 1 stycznia 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476). Przepisy nowelizacji uchylają załącznik nr 4 do ustawy, zawierający wykaz usług zwolnionych od podatku i przenoszą uregulowania dotyczące tej tematyki do treści ustawy.

Ponadto, przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4 do ustawy, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych, określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

Zasadniczym powodem odejścia od stosowania klasyfikacji statystycznych przy określaniu zakresu zwolnień od podatku było zapewnienie pełniejszej implementacji przepisów unijnych, w szczególności Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. L Nr 347, str. 1 z późn. zm.).

Zasadnicze znaczenie ma w tym przypadku dodanie do art. 43 ust. 1 ustawy punktu 40 oraz ust. 13, regulujących zwolnienia od podatku działalności związanej z transakcjami finansowymi.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Natomiast zgodnie z ust. 13 powołanego artykułu, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ww. ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Weksel emitowany, na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (Dz. U. Nr 37, poz. 282 z późn. zm.), jest papierem wartościowym, którego funkcją jest uregulowanie lub zabezpieczenie zobowiązania pieniężnego. Weksel wystawiony przez nabywcę towaru lub usługi na rzecz sprzedawcy w związku z istnieniem zobowiązania pieniężnego z tytułu dokonanej sprzedaży towaru lub usługi może być (zgodnie z prawem wekslowym) przenoszony na inne osoby w drodze indosu. Tak więc zobowiązanie wekslowe ma charakter abstrakcyjny, t.j. oderwany od podstawy prawnej wierzytelności. Przyjęcie weksla ze wskazanym terminem płatności powoduje, że jego posiadacz może przedstawić go do zapłaty dopiero z nadejściem terminu jego wymagalności. Posiadacz weksla (remitent, indosariusz) ma również możliwość uzyskania sumy wekslowej przed terminem jego wymagalności w ramach tzw. kredytu dyskontowego, udzielanego przez banki w ramach operacji wekslowych uznawanych za czynności bankowe, zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 14 ustawy prawo wekslowe, indos przenosi wszystkie prawa z wekslu.

W myśl art. 15 ww. ustawy, indosant odpowiada w braku przeciwnego zastrzeżenia za przyjęcie i za zapłatę wekslu. Indosant może zabronić dalszego indosowania; w tym przypadku nie odpowiada wobec następnych indosatariuszy.

Kto weksel wystawił, przyjął, indosował lub zań poręczył, odpowiada wobec posiadacza solidarnie. Posiadacz może dochodzić roszczeń przeciw jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom bez potrzeby zachowania porządku, w jakim się zobowiązali. Takie samo prawo ma każdy dłużnik wekslowy, który weksel wykupił. Dochodzenie sądowe roszczeń przeciw jednemu dłużnikowi nie tamuje dochodzenia przeciw innym dłużnikom, nawet następującym po dłużniku, przeciw któremu wpierw skierowano dochodzenie sądowe (art. 47 ustawy prawo wekslowe).

Indos w prawie wekslowym pełni zatem rolę poręczenia, żyra. Jest to przeniesienie praw (ustąpienie praw) wynikających z posiadania weksla na inną osobę. Czynność tę zapisuje się na grzbiecie weksla (odwrotna strona) przeważnie w postaci krótkiej formuły. Po wręczeniu weksla otrzymywane jest w zamian jakieś świadczenie: towar, usługa lub gotówka. Pierwszy indos zrywa jakikolwiek związek weksla z przyczyną jego powstania. Daje on określone prawa posiadaczowi w stosunku do wszystkich, którzy na wekslu się przed nim podpisali. Jeśli podmiot otrzymał weksel na podstawie indosu, a następnie indosował na inną osobę, ona na następną, itd., to w razie niewykupienia weksla przez wystawcę ma obowiązek spełnienia roszczenia w stosunku do wszystkich, którzy podpisali weksel po nim i równocześnie ma prawo dochodzenia zaspokojenia tego roszczenia od wszystkich, którzy podpisali weksel przede nim.

Z treści wniosku wynika, iż Spółka jest czynnym podatnikiem VAT, której podstawowym rodzajem prowadzonej działalności jest działalność handlowa - nie zajmuje się profesjonalnie obrotem instrumentami finansowymi. W ramach współpracy z innymi podmiotami gospodarczymi zawierane są umowy, których przedmiotem jest nabywanie przez Spółkę (Indosatariusza) w drodze indosu dokonanego przez kontrahenta (Indosanta) weksli, każdorazowo wymienionych w zawartej umowie. Weksle z dokonanymi indosami są przekazywane w chwili podpisania umowy. Indosant w wyniku zawartej umowy przenosi poprzez indos na Indosatariusza określone weksle wraz z wszelkimi związanymi z nimi prawami, w tym z prawem do naliczania ustawowych odsetek za opóźnienie w zapłacie oraz prawem dalszego indosowania przedmiotowych weksli. W przypadku dalszego indosowania przez Indosariusza weksli na bank, koszty dyskonta naliczone do dnia uruchomienia środków wraz z prowizją bankową według ceny określonej przez bank ponosi Spółka. Po otrzymaniu weksli, Spółka przekazuje na rachunek Indosanta kwotę równą łącznej sumie na jaką wypełniono weksle. Z tytułu nabycia weksli Spółce przysługuje od Indosanta wynagrodzenie określone szczegółowo jako: pewien procent sumy wekslowej, koszty marży, koszty inkasa banku Dłużnika oraz prowizję od kwoty weksli tytułem opłaty na Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Analizując okoliczności faktyczne sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa stwierdzić należy, iż opisane przez Spółkę czynności skutkujące uzyskaniem wynagrodzenia w związku z nabyciem weksli wypełniają definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Wskazać jednak należy, iż z uwagi na cel i charakter instytucji przeniesienia weksla przez indos oraz skutków jakie niesie za sobą jego zbycie (w razie niewykupienia weksla przez wystawcę indosant nie uwalnia się od roszczeń wynikających z weksla w stosunku do wszystkich podmiotów, które nabyły weksel po nim), czynność ta nie ma charakteru ściągania długów. W konsekwencji świadczenie usług, o którym mowa we wniosku - na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy - korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.