ITPP2/443-609/09/AK - Określenie podstawy opodatkowania podatkiem VAT czynności ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na podstawie wyroku sądu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 14 lipca 2009 r. (data wpływu 27 lipca 2009 r.), uzupełnionym w dniu 16 października 2009 r. (data wpływu), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania czynności ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na podstawie wyroku sądu - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 lipca 2009 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 16 października 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania czynności ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na podstawie wyroku sądu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Sąd Apelacyjny, wyrokiem z dnia 18 grudnia 2008 r., na skutek apelacji od wyroku Sądu Okręgowego, zobowiązał Gminę do złożenia oświadczenia woli, iż oddaje w użytkowanie wieczyste na 99 lat Klubowi Sportowemu niezabudowaną nieruchomość gruntową o łącznej powierzchni 1.663 m² i wartości 622.000 zł (sześćset dwadzieścia dwa tysiące złotych) - za uiszczeniem pierwszej opłaty rocznej w kwocie 155.500 zł, przy ustaleniu kolejnych opłat rocznych stanowiących 1% wartości tej nieruchomości, które to opłaty należy uiszczać do 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Na podstawie powyższego wyroku w dniu 29 kwietnia 2009 r., Klub Sportowy złożył oświadczenie w formie aktu notarialnego, w którym wyraził zgodę na oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu, przy czym oświadczenie woli Gminy zostało zastąpione wskazanym wyżej orzeczeniem Sądu Apelacyjnego. Określona w wyroku kwota nie zawiera wskazania, czy jest to kwota brutto, tj. zawierająca podatek od towarów i usług. Na podstawie aktu notarialnego, w którym oświadczenie woli Gminy zostało zastąpione orzeczeniem Sądu Apelacyjnego, prawo użytkowania wieczystego w dniu 7 maja 2009 r. wpisano do księgi wieczystej. Użytkownik wieczysty wpłacił na rzecz Gminy kwotę pierwszej opłaty w wysokości wynikającej z orzeczenia sądowego, tj. 155.500 zł.

W wyroku Sąd Apelacyjny ustalił również wysokość opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, kwoty wskazane w orzeczeniu sądowym nie zawierają podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego użytkownik wieczysty powinien oprócz kwot wynikających z orzeczenia wpłacić dodatkowo kwotę podatku od towarów i usług. W ocenie Gminy, do oddania gruntu w użytkowanie wieczyste konieczne jest zawarcie umowy, tj. zgodne oświadczenie stron w przewidzianej prawem formie. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług, dostawą jest oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste. Oddanie gruntu w wieczyste użytkowanie następuje w momencie zawarcia umowy w formie przewidzianej przez przepisy prawa, które dla tej czynności wymagają formy aktu notarialnego. Jeżeli przyjąć powyższą interpretację, to zdaniem Wnioskodawcy, oddanie gruntu nastąpiło w dacie sporządzenia aktu notarialnego, bowiem wtedy doszło do złożenia oświadczeń woli w formie przewidzianej przez przepisy prawa. Przyjmując taką zasadę Gmina uznała, że dla zaprezentowanego stanu faktycznego właściwe są przepisy art. 19 ust. 16b ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Wobec powyższego obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu.

Podstawą opodatkowania w ocenie Gminy jest kwota pierwszej opłaty określona przez Sąd na sumę 155.500 zł. Zgodnie z artykułem 29 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawę opodatkowania stanowią opłaty z tytułu użytkowania wieczystego pomniejszone o podatki. Z uwagi na to, że oszacowana wartość nieruchomości nie zawiera podatków, w tym podatku od towarów i usług (co wynika ze standardów rzeczoznawców majątkowych), a stanowiła ona podstawę określenia opłat przez Sąd, w ocenie Wnioskodawcy konieczne jest powiększenie tych kwot o podatek od towarów i usług. Tym samym, jeżeli w toku dokonywania wyceny oszacowana wartość nie zawiera opłat i podatków, należy więc ją traktować jako kwotę netto. Powoduje to, że Gmina zobowiązana jest do wystawienia faktury VAT powiększając pierwszą opłatę o kwotę podatku od towarów i usług, a użytkownik wieczysty zobowiązany jest do zapłaty kwoty wskazanej w wyroku, powiększonej o należny podatek od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r., Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zakres definicji dostawy towarów rozszerzają przepisy art. 7 ust. 1 i 2 ww. ustawy.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Definicja dostawy towaru, zawarta w art. 7 ust. 1 ww. ustawy, w sposób celowy oderwana została od pojęcia przeniesienia własności w cywilistycznym tego słowa znaczeniu.

Pojęcie "dostawa towarów" jako przeniesienia prawa do dysponowania rzeczą jak właściciel należy rozumieć szeroko, analizując przy klasyfikacji danego zdarzenia gospodarczego ekonomiczną istotę transakcji, a nie jej charakter prawny. W powyższym znaczeniu dostawa towarów obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jak gdyby była właścicielem tego dobra. Użytkowanie wieczyste jest prawem ustanowionym na rzeczy cudzej, jednak pozwala uznać oddanie gruntu za czynność dającą prawo rozporządzania tym gruntem jak właściciel. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki sam, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak również z możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot.

Stosownie do art. 232 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), grunty stanowiące własność Skarbu Państwa położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym. W myśl przepisu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.), organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.

W przedmiotowej sprawie ustanowienie użytkowania wieczystego nastąpiło zgodnie z wydanym wyrokiem sądowym. Powyższe nie zmieniło jednak cywilnoprawnego charakteru czynności ustanowienia użytkowania wieczystego. Gmina złożyła oświadczenie woli o ustanowieniu użytkowania wieczystego. Fakt, iż uczyniła to na skutek wydanego wyroku sądowego, nie ma wpływu na ważność tego oświadczenia, a tym samym na ważność czynności ustanowienia użytkowania wieczystego.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W myśl natomiast z art. 15 ust. 6 tej ustawy, nie uznaje się za podatnika organu władzy publicznej lub urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Zgodnie z powyższym w przedmiotowej sprawie Gmina wystąpiła w roli podatnika podatku od towarów i usług. Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym ustanowienie użytkowania wieczystego nastąpiło odpłatnie - w wyroku sądu jest określona wartość pierwszej opłaty z tytułu wieczystego użytkowania oraz wysokość opłat rocznych, która będzie uiszczana do 31 marca każdego roku.

Zatem przedmiotowa czynność ustanowienia użytkowania wieczystego podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - była to dostawa towarów dokonana odpłatnie przez podmiot działający w charakterze podatnika.

Zgodnie z przepisem art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W przedmiotowej sprawie kwotą należną jest cała określona przez sąd kwota opłaty z tytułu użytkowania wieczystego (zarówno pierwsza opłata jak i opłaty roczne) - pod warunkiem jednakże, iż wyrok sądowy nie zawiera przeciwnych sformułowań. W związku z powyższym należy uznać, iż kwoty określone w wyroku sądowym są kwotami brutto. Tym samym stanowisko Miasta dotyczące określenia kwoty podstawy opodatkowania w kwocie netto należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.