ITPP2/443-572/14/RS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 28 kwietnia 2014 r. (data wpływu 2 maja 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nie podlegania opodatkowaniu czynności przekazania wierzytelności pożyczkowych na rzecz FIZ w ramach wypłaty wynagrodzenia za dobrowolne umorzenie akcji - jest prawidłowe.

W dniu 2 maja 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nie podlegania opodatkowaniu czynności przekazania wierzytelności pożyczkowych na rzecz FIZ w ramach wypłaty wynagrodzenia za dobrowolne umorzenie akcji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest spółką komandytowo-akcyjną (dalej: SKA). Akcjonariuszem SKA jest fundusz inwestycyjny zamknięty aktywów niepublicznych (dalej: FIZ) utworzony na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (dalej: ustawa o FI). W ramach posiadanych aktywów FIZ jest akcjonariuszem dwóch SKA (spółek komandytowo-akcyjnych), w tym: Wnioskodawcy. FIZ oraz należący do niego SKA są częścią Grupy Kapitałowej działającej w branży budowlanej (deweloperskiej), w której skład wchodzi kilkanaście podmiotów. Struktura Grupy Kapitałowej opiera się w dużej części na powoływaniu i funkcjonowaniu celowych spółek operacyjnych przeznaczonych do prowadzenia konkretnych projektów inwestycyjnych (deweloperskich). Taka struktura stwarza konieczność pozyskiwania i przeznaczenia odpowiedniego finansowania w Grupie dla planowanych/prowadzonych projektów (spółek operacyjnych). Na obecnym etapie finansowanie to było pozyskiwanie i przekazywane z poziomu podmiotów, które w danym momencie dysponowały odpowiednimi wolnymi środkami, czego skutkiem jest występująca złożona struktura finansowania wewnątrz Grupy. W tym zakresie m.in. SKA (w tym: Wnioskodawca) udzielały pożyczek na rzecz spółek operacyjnych zajmującym się działalnością deweloperską - pożyczki były przeznaczone na prowadzenie działalności gospodarczej pożyczkobiorców, przede wszystkim w zakresie ich działalności deweloperskiej. Portfel tych pożyczek udzielanych przez SKA jest zróżnicowany - udzielane pożyczki mają różne wartości, terminy spłaty, warunki spłaty i mechanizmy płatności (spłaty miesięczne, spłaty na koniec okresu umowy, itp.). Ze względu na powyższą skomplikowaną strukturę finansowania grupowego, obecnie taki system wymaga odpowiedniego dodatkowego stałego nadzoru i monitorowania w zakresie przepływu środków pieniężnych wewnątrz Grupy. Stanowi to dodatkowe obciążenie administracyjne wewnątrz Grupy i powoduje, że obecne rozwiązanie, z perspektywy biznesowej, finansowej i ekonomicznej, staje się coraz mniej wydolne i racjonalnie uzasadnione. Wraz z rozpoczynaniem i rozwojem kolejnych projektów, dla których wymagane jest pozyskanie finansowania, problemy te coraz bardziej się pogłębiają. W związku z tym, w ramach Grupy, podjęta została decyzja o wydzieleniu w niej funkcji zapewniania finansowania dla podmiotów z Grupy ("wewnętrzny bank" dla Grupy) do jednego podmiotu niezwiązanego z bieżącą działalnością operacyjną Grupy i skumulowaniu w ramach tego podmiotu przyszłego i obecnego finansowania Grupy. Na podmiot taki wybrany został FIZ, m.in. ze względu na jego bezpośrednie niezaangażowanie w działalność deweloperską, jego rolę i cele w Grupie obejmujące efektywne zarządzanie powierzonymi aktywami. Przy tym, założeniem jest, że FIZ powierzaną mu rolę, w zakresie bieżących potrzeb finansowych oraz wcześniej udzielanego finansowania, przejmie w jak najkrótszym terminie. Tylko w takim zakresie możliwe jest bowiem uproszczenie i zracjonalizowanie obecnej struktury finansowania wewnątrz Grupy i nadanie jej racjonalności i dalszej wydolności. Jednocześnie, SKA (w tym: Wnioskodawca), których FIZ jest akcjonariuszem, przeznaczone są w dalszej perspektywie do likwidacji ze względu na wyczerpanie w obecnej strukturze Grupy ich roli. Przy tym, ze względu na długotrwały okres postępowania likwidacyjnego SKA, przekraczający okres 12 miesięcy, nie da się bezpośrednio i w krótkim okresie osiągnąć zakładanego celu przekazania istniejącego u Wnioskodawcy portfela wierzytelności pożyczkowych do FIZ (wierzytelności te zostałyby przekazanie dopiero po zakończeniu likwidacji i przekazaniu majątku likwidacyjnego SKA do FIZ. Zatem, rozważanym rozwiązaniem zmierzającym do wcześniejszego osiągnięcia zakładanego skutku i celu likwidacji SKA, tj. przekazania portfela wierzytelności do FIZ, jest wcześniejsze przekazanie przez Wnioskodawcę portfela wierzytelności pożyczkowych do FIZ w ramach wypłaty wynagrodzenia na rzecz FIZ z tytułu umorzenia akcji Wnioskodawcy w formie przeniesienia wierzytelności pożyczkowych przysługujących Wnioskodawcy z tytułu udzielonych przez niego pożyczek. Działanie to miałoby na celu usprawnienie procesu przekazywanie funkcji finansowania Grupy do jednego podmiotu, którym ma być FIZ.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym przekazanie przez Wnioskodawcę wierzytelności pożyczkowych na rzecz FIZ (który jest akcjonariuszem Wnioskodawcy) w ramach wypłaty wynagrodzenia za umorzenie dobrowolne akcji Wnioskodawcy będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT) po stronie Wnioskodawcy?

Zdaniem Wnioskodawcy, przeniesienie wierzytelności własnej na rzecz FIZ w ramach wypłaty wynagrodzenia za umorzenie akcji nie stanowi po stronie przenoszącego tę wierzytelność (cedenta) usługi w rozumieniu ustawy o VAT Czynność taka nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa. Jednocześnie, przeniesienie wierzytelności może następować - w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego - np. na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W przypadku, gdy przeniesienie wierzytelności ma charakter odpłatny, w zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny). Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Towarami natomiast, w myśl art. 2 pkt 6 ww. ustawy, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. W świetle art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również między innymi przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W związku z powyższym nie stanowi dla Wnioskodawcy czynności, o których mowa w art. 7 i 8 ustawy o VAT. Cesja taka z punktu widzenia Wnioskodawcy nie jest ani dostawą towarów, ani świadczeniem usług, lecz jednym ze sposobów uzyskania zapłaty za wcześniej wykonane świadczenie na rzecz dłużnika. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem). W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej (przez pierwszego wierzyciela) nie można zakładać, że czynność ta może być wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ żaden rodzaj działalności gospodarczej nie zmierza do celu jakim jest nieuzyskanie wymagalnej zapłaty za świadczone usługi lub dostarczone towary, a w konsekwencji do sprzedaży tak powstałej wierzytelności. Zatem przelew wierzytelności jest tylko środkiem dla zrealizowania pierwotnie zamierzonego celu zobowiązania, nie stanowi natomiast czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Sprzedaż własnych wierzytelności nie może być traktowana jak usługa objęta przepisami ustawy o VAT, jeżeli została wykonana przez podatnika, który nie prowadzi działalności w zakresie profesjonalnego obrotu wierzytelnościami. Stanowisko potwierdzają m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 4 czerwca 2008 r., znak: IPPP1/443-608/08-4/SM; wyroki WSA z dnia 5 lutego 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 2869/06, z dnia 15 października 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 1201/07; z dnia 3 kwietnia 2007 r. sygn. akt I SA/Wr 89/07, NSA w wyrokach z dnia 18 grudnia 1995 r., sygn. akt SA/Wr 729/95 oraz z dnia 18 lutego 2003 r., sygn. akt SA/Bk 877/02, odpowiedź Dyrekcji Generalnej ds. Podatkowej Unii Celnej Komisji Europejskiej z dnia 11 listopada 2004 r. na zapytanie Ministerstwa Finansów RP, w której stwierdzono, że sprzedaż własnych wierzytelności nie podlega VAT, bowiem nie jest uważana za działalność gospodarczą a jedynie za "wykonywanie prawa własności" (w piśmie powołano się na wyroki ETS: C-155/94 oraz C-77/01).

W świetle powyższych przepisów należy stwierdzić, że czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza dokonać przeniesienia wierzytelności na rzecz FIZ w ramach wypłaty wynagrodzenia za umorzenie dobrowolne jego akcji. Przekazana wierzytelność pomniejszy majątek Wnioskodawcy i wejdzie w skład przedsiębiorstwa FIZ jako jej aktywa. Umowa nie będzie nakładała na FIZ jakiegokolwiek innego obowiązku świadczenia na rzecz Wnioskodawcy. Zapisy umowy nie będą przewidywać możliwości powrotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na dotychczasowego wierzyciela pierwotnego (tj. Wnioskodawcę).

Odnosząc zatem przedstawiony stan prawny do przedstawionego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że transakcja, której przedmiotem jest zbycie wierzytelności własnej, nie stanowi u Wnioskodawcy dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Pozostaje ona zatem poza zakresem opodatkowania VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.