ITPP2/443-512/12/AD - VAT w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez biegłego sądowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 23 kwietnia 2012 r. (data wpływu 27 kwietnia 2012 r.), uzupełnionym w dniu 28 czerwca 2012 r. (data wpływu), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez biegłego sądowego - jest prawidłowe.

W dniu 27 kwietnia 2012 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 28 czerwca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez biegłego sądowego.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu, przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 9 grudnia 2011 r. został Pan nominowany przez Sąd na biegłego sądowego w dziedzinie geodezji. Jest Pan na pełnej emeryturze od 2009 r. i zamierza jedynie pełnić dla sądów funkcję biegłego, wykorzystującego swoje doświadczenie i wiedzę zawodową, co czynił w latach 1995-2000 przez pełną kadencję. Spodziewa się jedynie kilku zleceń w skali roku na wykonanie opinii dla sądów, co absolutnie nie przekroczy przychodów wykazanych w ustawie o podatku od towarów i usług. Sądy, zgodnie z przepisami Ministra Sprawiedliwości, nie mogą zlecać opinii instytucjom, a jedynie biegłym nominowanym z listy, którzy składali odpowiednie przyrzeczenie. Biegli ci rozliczali się z sądami na podstawie rachunków uproszczonych wg cennika Ministra Sprawiedliwości. Wprowadzenie faktur VAT zmusza biegłych na emeryturze do uruchomienia działalności gospodarczej (czyli tworzenia przedsiębiorstwa), co przy kilku zleceniach rocznie wymaga prowadzenia ksiąg przychodów i rozchodów, rozliczania transportu, wysyłania comiesięcznych PIT-ów bez wskazywania dochodów (z powodu ich braku) oraz podobnej uciążliwej buchalterii pod groźbą uchylania się od zobowiązań podatkowych w przypadku nieterminowego przekazania miesięcznych PIT-ów. Sądy przesyłają biegłym w okresie rocznym, na podstawie rozliczonych rachunków za opinie, PIT-y roczne pozwalające rozliczyć te dochody w rocznym zestawieniu podatkowym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy biegli sądowi przebywający na emeryturze mogą rozliczać się za swoje opinie z sądami przy stosowaniu rachunków uproszczonych (bez podatku VAT), co uwalnia ich od prowadzenia działalności gospodarczej, świadcząc swoje usługi na podstawie umowy-zlecenia przekazywanej danemu biegłemu zgodnie z postanowieniem sądu.

Zdaniem Wnioskodawcy, powołującego treść art. 113 ust. 1 i 9 ustawy, biegli sądowi prowadzący działalność w szerszym zakresie swoich specjalności, jako np. rzeczoznawcy czy geodeci, uprawnieni są również wg odpowiednich wykładni prawnych do bycia "płatnikami" podatku od towarów i usług, jako biegli. Natomiast biegli sądowi na emeryturach nie prowadzący działalności gospodarczej, których przychód z tytułu świadczonych usług nie przekracza wielkości wykazanych w art. 113 ust. 1 ustawy lub nie świadczyli takich usług dotychczas (art. 113 ust. 9 ustawy) nie są "płatnikami" podatku od towarów i usług i mogą rozliczać się z sądami przy pomocy rachunków uproszczonych. Płatnikiem podatku dochodowego są sądy (zaliczkowo) rozliczające się z biegłymi odpowiednim PIT-em rocznym, który podatnik (biegły) uwzględnia w swoim rocznym zestawieniu podatkowym jako PIT-36 lub PIT-37.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy, przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Ustęp 2 powołanego artykułu stanowi, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z regulacji ust. 3 pkt 3 tego artykułu wynika, że za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zgodnie z przepisem art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: z 2010 r., Dz. U. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu m.in. sądowym.

Z powyższych przepisów wynika, że z zakresu podmiotowego ustawy o podatku od towarów i usług wyłączone zostały między innymi podmioty osiągające przychody, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po spełnieniu warunków wynikających z art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy. Oznacza to, że wyłączenie z opodatkowania jest możliwe tylko wówczas, gdy stosunek prawny istniejący pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą, oprócz wynagrodzenia oraz warunków wykonywania czynności, będzie określał odpowiedzialność tego pierwszego względem osób trzecich. Kryteria te muszą być spełnione łącznie.

Należy zauważyć, że przy powoływaniu biegłego przez organ procesowy, nawet przy przyjęciu, że organ jest zlecającym wykonanie czynności, nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Powołanie biegłych stanowi dla tych osób nie zlecenie wykonania czynności, lecz nakaz wykonywania takich czynności. Na powołanych zaś osobach, a nie na zlecającym, spoczywa odpowiedzialność za wykonanie tych czynności.

Zatem czynności wykonywane przez biegłych nie korzystają z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w powołanym wyżej art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, dotyczący odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Uznać zatem należy, że czynności biegłego wykonującego powierzone mu funkcje - sporządzanie opinii - wypełniają dyspozycję art. 15 ust. 2 i art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Z ustępu 9 powołanego artykułu wynika, że podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.

Jak wynika z treści art. 106 ust. 1 ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT".

W myśl § 17 pkt 4 ww. rozporządzenia, za fakturę uznaje się również rachunki, o których mowa w art. 87 i 88 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749), wystawiane przez podatników nieobowiązanych do wystawiania faktur według zasad określonych w § 4, 5, 7-14, 16-20 i 23.

Zgodnie z dyspozycją art. 87 § 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą obowiązani są na żądanie kupującego lub usługobiorcy wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że w dniu 9 grudnia 2011 r. został Pan nominowany przez sąd na biegłego sądowego w dziedzinie geodezji. Aktualnie jest na emeryturze i zamierza jedynie pełnić dla sądów funkcję biegłego wykorzystującego swoje doświadczenie i wiedzę zawodową. Spodziewa się jedynie kilku zleceń w skali roku na wykonanie opinii dla sądów.

Mając na uwadze powyższe oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że o ile - na co może wskazywać treść wniosku - wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, a w przypadku rozpoczęcia czynności w trakcie roku kwoty ustalonej na podstawie ust. 9 tego artykułu, będzie mógł Pan korzystać ze zwolnienia podmiotowego. Wobec tego sprzedaż swoich usług wykonywanych w ramach działalności gospodarczej będzie mógł Pan dokumentować rachunkami nie zawirającymi kwot podatku od towarów i usług.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749), minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Mając na uwadze fakt, iż stroną wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest Pan, jako biegły sądowy, zaznacza się, iż niniejsza interpretacja nie ma mocy wiążącej dla innych biegłych sądowych, którzy chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinni wystąpić z odrębnymi wnioskami o jej udzielenie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.