ITPP2/443-441a/11/EB

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 18 marca 2011 r. (data wpływu 25 marca 2011 r.) uzupełnionym w dniu 14 czerwca 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 marca 2011 r. został złożony wniosek uzupełniony w dniu 14 czerwca 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu, przedstawiono następujący stan faktyczny.

"P." jest stowarzyszeniem kultury fizycznej i sportu. Działalność statutowa, którą prowadzi, nie jest nastawiona na zysk, a jeżeli wystąpi to przeznaczany jest na kontynuację i doskonalenie świadczonych usług. Prowadzi odpłatnie naukę pływania dla dzieci i dorosłych. Na podstawie zawartych umów z Urzędem Gminy i Miasta w okresie letnim zabezpiecza pod względem bezpieczeństwa, korzystających z pływania w morzu. Urzędy pokrywają koszty obsługi ratowniczej przekazując środki na rachunek "P.", które wypłaca wynagrodzenia ratownikom. Na podstawie umowy z Urzędem Gminy, "P." obsługuje również odpłatnie park wodny. Prowadzi również kursy dla ratowników, pobiera składki członkowskie i opłaty za legitymacje, identyfikatory i karty pływackie. Identyfikatory i legitymacje wydawane są tylko i wyłącznie dla członków Pogotowia na wniosek członka i uprawniają do dalszych szkoleń, informują o stopniu wykwalifikowania ratownika, są niezbędne do wykonywania pracy jako ratownik wodny. Zasady wydawania legitymacji i identyfikatorów oraz kart pływackich ustala Zarząd Główny Pogotowia poprzez uchwałę. Karta pływacka upoważnia do dalszego szkolenia i zdobywania następnych stopni ratowniczych. Karty pływackie wydawane są każdej osobie która wykaże się umiejętnością pływania i zda egzamin. Wysokość opłat za kartę, oraz podział wpływów do Jednostki Wojewódzkiej oraz Zarządu Głównego ustala Zarząd Główny. Pogotowie działa na mocy ustawy prawo o stowarzyszeniach oraz o kulturze fizycznej i na podstawie statutu. Jest specjalistycznym stowarzyszeniem kultury fizycznej, posiada osobowość prawną, opiera swoją działalność na pracy społecznej członków, a dochód z działalności gospodarczej przeznacza na realizację celów statutowych. Nie może on być przeznaczony do podziału między członków. Zgodnie ze statutem "Cele i sposoby działania" - celem "P." jest m.in.: organizowanie pomocy oraz ratowanie osób, które uległy wypadkowi lub narażone są na niebezpieczeństwo utraty zdrowia na wodach śródlądowych i morskich (§ 10). Realizuje swoje cele poprzez: organizowanie wodnej służby ratowniczej, współdziałanie z organami administracji rządowej i samorządowej w zakresie bezpieczeństwa i porządku na wodach, udział w akcjach ratowniczych podczas zagrożeń powszechnych, katastrof naturalnych, ujawnianie zagrożeń bezpieczeństwa osób pływających i kąpiących się, wydawanie ekspertyz i opinii w zakresie bezpieczeństwa wodnego, dokonywanie przeglądów kąpielisk, opracowanie i prowadzenie szkoleń oraz doskonalenie umiejętności ratowniczych, nadawanie stopni ratowniczych, nauczanie i doskonalenie umiejętności pływania, egzaminowanie i wydawanie dokumentów oraz odznak potwierdzających umiejętności pływania, prowadzenie działalności sportowej, turystycznej i rekreacyjnej, świadczenie usług z zakresu ratownictwa wodnego, prowadzenie działalności gospodarczej we własnym zakresie i poprzez udział w innych przedsięwzięciach mających na celu uzyskanie środków na realizację zadań statutowych, prowadzenie wśród dzieci i młodzieży zainteresowanej ratownictwem wodnym działalności w zakresie szkolenia i wychowania, kultury fizycznej i sporu. Pogotowie zabezpiecza park wodny pod względem ratowniczym, tym samym zatrudnia około 20 ratowników. Prowadzi szkolenia dla ratowników oraz odpłatnie naukę pływania dla dzieci i dorosłych. Składki członkowskie opłacane są na podstawie statutu Rozdział VI - Majątek i fundusze - § 46, który mówi: "Majątek Pogotowia stanowią nieruchomości, ruchomości i fundusze.", a zgodnie z § 47 "Źródłami powstania majątku są: opłaty, wpisowe i składki członkowskie (...)". Jednym ze źródeł utrzymania Pogotowia i co za tym idzie - możliwością prowadzenia ciągłej działalności statutowej - są dobrowolnie wpłacane składki członkowskie, których wysokość określa Zarząd Główny. Składka członkowska opłacana na dany rok przedłuża ważność legitymacji, a tym samym uprawnienia ratownicze.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy od 1 stycznia 2011 r., po zmianach ustawy o podatku od towarów i usług, usługi świadczone przez "P." są opodatkowane, czy zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 32 ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, nadal jest zwolniony od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 32 ustawy i nie powinien rejestrować się jako podatnik VAT czynny.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast z art. 8 ust. 1 tej ustawy wynika, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, wprowadzonym na mocy art. 19 ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578), zmienionym treścią art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726), w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 32 ustawy zwalnia się od podatku usługi ściśle związane ze sportem lub wychowaniem fizycznym świadczone przez kluby sportowe, związki sportowe oraz związki stowarzyszeń i innych osób prawnych, których celem statutowym jest działalność na rzecz rozwoju i upowszechniania sportu, pod warunkiem że:

Wskazać należy, że zwolnienie usług związanych ściśle ze sportem doznaje pewnego ograniczenia ze względu na status usługodawcy, mianowicie z cyt. powyżej przepisu wynika, że ze zwolnienia może korzystać podmiot będący klubem sportowym, związkiem sportowym lub związkiem stowarzyszeń i innych osób prawnych.

Działalność klubów sportowych i związków sportowych regulują przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857).

Stosownie do art. 3 i 6 tej ustawy, działalność sportowa jest prowadzona w szczególności w formie klubu sportowego. Klub sportowy działa jako osoba prawna. Kluby sportowe, w liczbie co najmniej 3, mogą tworzyć związki sportowe. Związek sportowy działa w formie stowarzyszenia lub związku stowarzyszeń.

Z wyżej wymienionego przepisu art. 43 ust. 1 pkt 32 ustawy wynika, iż przedmiotowym zwolnieniem objęte są wyłącznie kluby sportowe, związki sportowe oraz związki stowarzyszeń i innych osób prawnych, których celem statutowym jest działalność na rzecz rozwoju i upowszechniania sportu, zatem "P." działające jako stowarzyszenie nie zawiera się w wyżej wymienionym katalogu podmiotów, uprawnionych do zwolnienia. W związku z powyższym świadczone przez "P." usługi nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. przepisu, a zatem należy rozważyć czy przedmiotowe usługi będą objęte zwolnieniem od podatku na podstawie innego przepisu.

W kwestii świadczonych usług ochrony bezpieczeństwa kąpiących się osób wskazać należy, iż przepis art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r., stanowi, iż zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 cyt. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 marca 2011 r. zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone przez:

Od 1 kwietnia 2011 r. ww. przepis otrzymał brzmienie: zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 19a ww. ustawy, dodanym do ustawy przepisem art. 1 pkt 13 lit. a) ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo o miarach, zwalnia się od podatku świadczenie usług, o których mowa w pkt 18 i 19, jeżeli usługi te zostały nabyte przez podatnika we własnym imieniu ale na rzecz osoby trzeciej od podmiotów, o których mowa w pkt 18 i 19.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że w myśl art. 6 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 marca 2011 r. podatnik może stosować zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18a, 19, 19a i 22 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Z powyższego wynika, że zwolnieniu od podatku podlegają usługi opieki medycznej, które spełniają określone warunki - służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia i świadczone są przez konkretne, wymienione przez ustawodawcę podmioty (lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarki, położne, psychologów i osoby świadczące powyższe usługi w ramach wykonywania zawodów medycznych, o których mowa w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej). Zatem powyższe zwolnienie ma charakter podmiotowo-przedmiotowy. Zwolnienie obejmuje bowiem tylko świadczenia medyczne wykonywane w określonym celu (wyłącznie te, które realizują cel związany z profilaktyką, zachowaniem, ratowaniem, przywracaniem i poprawą zdrowia) przez określone osoby (podmioty).

Przepisy powyższe stanowią implementację do polskiego porządku prawnego przepisów art. 132 ust. 1 lit. b) i c) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347, str. 1 z późn. zm.), zgodnie z którymi zwolnieniu od podatku przez państwa członkowskie podlegają:

* opieka szpitalna i medyczna oraz ściśle z nimi związane czynności podejmowane przez podmioty prawa publicznego lub, na warunkach socjalnych porównywalnych do stosowanych w odniesieniu do instytucji prawa publicznego, przez szpitale, ośrodki medyczne i diagnostyczne oraz inne odpowiednio uznane placówki o podobnym charakterze;

* świadczenie opieki medycznej w ramach zawodów medycznych i paramedycznych, określonych przez zainteresowane państwa członkowskie.

W przeciwieństwie zatem do stanu prawnego obowiązującego do dnia 31 grudnia 2010 r., zgodnie z którym wyznaczenie zakresu zwolnienia usługi z opodatkowania podatkiem od towarów i usług następowało poprzez zidentyfikowanie usługi (czynności) w klasyfikacji statystycznej (PKWiU), w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. zwolnienie określone w powyższych przepisach ma charakter przedmiotowo-podmiotowy, co oznacza, że zwolnieniu od podatku podlega określony rodzaj usług wykonywanych przez ściśle zdefiniowany krąg podmiotów, wykonujących te usługi. A zatem od 1 stycznia 2011 r. przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych, określając ich zakres z wykorzystaniem treści przepisów prawa unijnego i krajowego i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE.

Precyzując czynności, których celem jest profilaktyka, zachowanie, ratowanie, przywracanie lub poprawa zdrowia, pojęcia te również należy interpretować z zastosowaniem wykładni językowej. "Profilaktyka" to wszelkie działania i środki stosowane w celu zapobiegania czemuś niepożądanemu, likwidowanie przyczyn niekorzystnych zjawisk; to działania i środki stosowane w celu zapobiegania chorobom. "Zachowywanie" rozumiane jest jako dochowanie czegoś w stanie niezmienionym, nienaruszonym lub niezniszczonym mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności, utrzymywanie. Interpretując słowo "ratowanie", należy odwołać się do słów "ratować" i "ratownictwo". Ratować to starać się ocalić, zachować coś, natomiast ratownictwo jest rozumiane jako ogół środków i metod ratowania życia ludzkiego i niesienia pomocy w warunkach zagrożenia. Słowo "przywracać" oznacza doprowadzić coś do poprzedniego stanu, wprowadzić coś na nowo, odtworzyć coś w pierwotnej postaci, wznowić odnowić, sprawić, ze ktoś się znajdzie w takiej sytuacji, w takim stanie, w jakim był poprzednio. Poprawa to zmiana stanu czegoś na lepsze, poprawienie czegoś, poprawianie się, polepszanie. Zatem dokonując ustalenia, czy dana usługa medyczna podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, należy ustalić, czy będzie spełniała wyżej określone warunki.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zajętym w wyroku C-473/08 z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie Eulitz, pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w art. 13 VI Dyrektywy powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika. Jednakże interpretacja tych pojęć powinna być zgodna z celami, do jakich dążą owe zwolnienia, oraz powinna spełniać wymogi zasady neutralności podatkowej, na której zasadza się wspólny system podatku VAT. Zatem, zdaniem Trybunału, powyższa zasada ścisłej interpretacji nie oznacza, że pojęcia użyte w celu opisania zwolnień z art. 13 powinny być interpretowane w sposób, który uniemożliwiałby osiągnięcie zakładanych przez nie skutków.

W wyroku w sprawie L.u.P. GmbH (C-106/05, pkt 27) Trybunał stwierdził, iż pojęcia "opieki medycznej" oraz "świadczeń opieki medycznej" (...) odnoszą się do usług, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Pojęcie to zdefiniowano również w wyroku w sprawie d'Ambrumenil (C-307/01, pkt 57), gdzie podkreślono, iż pojęcia świadczenia opieki medycznej nie można interpretować w sposób, który obejmuje świadczenia medyczne realizowane w innym celu niż postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz w zakresie, w jakim to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych.

Analizując przedstawione powyżej regulacje zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 18, pkt 18a i pkt 19 ustawy, pojęcie "usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia" odpowiada określeniom używanym przez ETS "postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz w zakresie, w jakim jest to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych". W pojęciu tym zawierają się również usługi medyczne realizowane w celach profilaktycznych (wyrok w sprawie Unterpertinger, C-212, pkt 40).

Należy także podkreślić, iż przytoczone przepisy, jak również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE nie dają podstaw do tego, aby zakresem opieki medycznej podlegającej zwolnieniu objąć wszystkie działania medyczne wynikające z procesu leczenia. Zatem czynności, których celem nie jest ochrona zdrowia nie mogą być uznane za świadczenia opieki medycznej i nie mogą podlegać zwolnieniu od podatku od towarów i usług. Stanowisko takie wynika z wyroku w sprawie C-212/01.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku w sprawie Margarete Unterpringer vs Pensionsversicherungsanstalt der Arbiter C-212/01 stwierdził, iż " (...) to cel usługi medycznej decyduje o tym, czy powinna ona być zwolniona z podatku VAT. Dlatego też, jeśli kontekst, w jakim taka usługa jest wykonywana, pozwala ustalić, że jej głównym celem nie jest ochrona zdrowia, włączając w to utrzymanie lub przywrócenie do zdrowia, lecz udzielanie porad wymaganych przed podjęciem decyzji wywołujących skutki prawne, zwolnienie nie ma zastosowania do takiej usługi". Również z orzeczenia C-384/98 wynika, że preferencji podlegać mogą jedynie te usługi, które mają cel terapeutyczny, bądź profilaktyczny, a nie podlegają mu takie, które mają charakter czysto ekspercki i doradczy (np. orzekanie o stanie zdrowia dla potrzeb przyznania renty, bądź dla instytucji ubezpieczeniowych dla ustalenia wysokości składki ubezpieczenia na życie).

Z treści wniosku wynika, iż "P." jest stowarzyszeniem kultury fizycznej i sportu, działającym na podstawie ustawy o stowarzyszeniach, a także ustawy o kulturze fizycznej. Na podstawie zawartych umów z Urzędem Miasta i Gminy świadczy usługi w zakresie ratowniczej obsługi kąpielisk nadmorskich oraz parku wodnego polegające na zapewnieniu bezpieczeństwa osobom kąpiącym. W tym celu "P." zatrudnia 20 ratowników, płacąc im wynagrodzenie ze środków, które uzyska od Urzędów za wyświadczoną usługę. Zgodnie ze statutem celem "P." jest m.in.: organizowanie pomocy oraz ratowanie osób, które uległy wypadkowi lub narażone są na niebezpieczeństwo utraty zdrowia na wodach śródlądowych i morskich. Realizuje swoje cele m.in. poprzez: organizowanie wodnej służby ratowniczej, współdziałanie z organami administracji rządowej i samorządowej w zakresie bezpieczeństwa i porządku na wodach, udział w akcjach ratowniczych podczas zagrożeń powszechnych, katastrof naturalnych, ujawnianie zagrożeń bezpieczeństwa osób pływających i kąpiących się.

Ustosunkowując się do powyższego wskazać należy, że określając krąg podmiotów objętych zwolnieniem na podstawie cytowanego art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług, ustawodawca odwołał się do ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.).

W myśl art. 18d ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o osobie wykonującej zawód medyczny, należy przez to rozumieć osobę, która na podstawie odrębnych przepisów uprawniona jest do udzielania świadczeń zdrowotnych, oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

Przewidziany w przepisie art. 18d ust. 1 pkt 1 warunek, zgodnie z którym świadczenie zdrowotne musi być dokonywane przez osobę, która na podstawie odrębnych przepisów uprawniona jest do ich udzielania oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny, ma na celu zapewnienie, aby zwolnienie od podatku było stosowane wyłącznie do świadczeń opieki medycznej wykonywanych przez osoby posiadające wymagane kwalifikacje zawodowe. Dlatego nie każde świadczenie opieki medycznej objęte jest zakresem zwolnienia od podatku, zwolnienie to dotyczy tylko świadczeń o odpowiednim poziomie jakości, biorąc pod uwagę wykształcenie zawodowe osób je wykonujących.

Zasady wykonywania niektórych zawodów medycznych zostały uregulowane w odrębnych aktach prawnych, np. zawód lekarza, dentysty, pielęgniarki, położnej, ratownika medycznego, farmaceuty, felczera, diagnosty laboratoryjnego. Poza wymienionymi istnieje jeszcze spora grupa innych zawodów medycznych, dla których jednak nie zostały określone zasady wykonywania w odrębnych przepisach. Należy zatem przyjąć, iż pojęcie "osoba wykonująca zawód medyczny" obejmuje osoby wykonujące zawody, których status jest określony ustawowo, jak i zawody, które nie mają na gruncie obowiązującego prawa takiego uregulowania. Pojęcie "wykonywanie zawodu medycznego" należy odnieść do osób, które fachowo, stale i w celach zarobkowych zajmują się wykonywaniem zajęcia mającego związek z medycyną i które mają odpowiednie kwalifikacje.

Przez kwalifikacje należy rozumieć zasób wiedzy i umiejętności wymaganych do udzielania świadczeń zdrowotnych.

Wymagania jakie stawiane są ratownikom określone zostały w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o państwowym ratownictwie medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410 z późn. zm.).

Z art. 13 ust. 1 ww. ustawy wynika, że ratownikiem może być osoba:

Natomiast zakres czynności wykonywanych przez ratownika w ramach kwalifikowanej pierwszej pomocy obejmuje:

Z kolei art. 15 ust. 1 cyt. ustawy stanowi, że jednostkami współpracującymi z systemem są służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, w szczególności: jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej, jednostki ochrony przeciwpożarowej włączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, podmioty, o których mowa w art. 55 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 81, poz. 889 z późn. zm.), inne jednostki podległe lub nadzorowane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych i Ministra Obrony Narodowej.

Jednostkami współpracującymi z systemem mogą być społeczne organizacje ratownicze, które, w ramach swoich zadań ustawowych lub statutowych, są obowiązane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, jeżeli zostaną wpisane do rejestru jednostek współpracujących z systemem (art. 15 ust. 2 ww. ustawy).

Uwzględniając powyższe wskazać należy, że wykonywane czynności, których celem jest opieka medyczna w zakresie ochrony i ratowania zdrowia - świadczone przez "P." zatrudniający osoby posiadające uprawnienia ratownika w rozumieniu ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym - spełniają wymogi ww. ustawy i korzystać będą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Zwolnienie przysługiwać będzie na zasadach określonych w art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c) ustawy o podatku od towarów i usług.

Odnosząc się do kwestii usług szkolenia ratowników oraz usług nauki pływania dla dzieci i osób dorosłych wskazać należy, iż zgodnie z art. 132 ust. 1 lit. i) Dyrektywy 2006/112/WE Rady, państwa członkowskie zwalniają m.in. kształcenie dzieci lub młodzieży, kształcenie powszechne lub wyższe, kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie, łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów ściśle z taką działalnością związanych, prowadzone przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie.

W myśl art. 134 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, dostawa towarów ani świadczenie usług nie korzystają ze zwolnienia przewidzianego w art. 132 ust. 1 lit. b), g), h), i), l), m) i n), w następujących przypadkach:

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi świadczone przez:

Z opisu sprawy nie wynika, iż "P." jest jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty.

W zakresie, w jakim świadczone przez "P." usługi szkolenia ratowników oraz nauki pływania nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy ze względu na nie wypełnienie powyższych wymogów, należy określić, czy mogą korzystać ze zwolnienia wynikającego z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy, zwalnia się od podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26:

Ponadto, zgodnie z treścią § 13 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392), zwalnia się od podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, finansowane w co najmniej 70% ze środków publicznych, oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

W tym miejscu wskazać należy, iż w dniu 1 lipca 2006 r. weszły w życie przepisy rozporządzenia rady (WE) nr 1777/2005 z dnia 17 października 2005 r. ustanawiającego środki wykonawcze do Dyrektywy 77/388/EWG w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. L. Nr 288 str 1). Rozporządzenie Rady nr 1777/2005 wiąże wszystkie państwa członkowskie i jest stosowane bezpośrednio. Oznacza to, iż przepisy tego rozporządzenia z dniem 1 lipca 2006 r. stają się częścią porządku prawnego, obowiązującego na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, bez konieczności ich implementacji w drodze ustawy. Rozporządzenie Rady nr 1777/2005 przyjęte zostało w celu jednolitego stosowania przez wszystkie państwa członkowskie systemu podatku od wartości dodanej, opartego na postanowieniach Szóstej dyrektywy rady z dnia 17 mają 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich, dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania (77/388/EEC z późn. zm.).

Przepis art. 14 ww. rozporządzenia nr 1777/2005 wyjaśnia co należy rozumieć przez usługi kształcenia zawodowego i przekwalifikowania. W myśl tego przepisu usługi w zakresie kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zapewniane na warunkach określonych w art. 13 część A ust. 1 lit. i) Dyrektywy 77/388/EWG (analogiczne zwolnienie zawiera art. 132 ust. 1 lit. i obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - Dz. U. I nr 347, str. 1 z późn. zm., obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, tak samo jak nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Czas trwania kursu w zakresie kształcenia zawodowego bądź przekwalifikowania nie ma znaczenia do tego celu.

Powołane przepisy przewidują zwolnienie dla usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego prowadzonych w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją lub finansowane w całości ze środków publicznych. Co więcej przepisy przewidują zwolnienie dla usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego finansowane w co najmniej 70% ze środków publicznych, oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane. Dla zastosowania przedmiotowych zwolnień istotne jest uznanie danej usługi za usługę kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania, a następnie spełnienie dodatkowych warunków wynikających z niniejszego przepisu, tj. prowadzenie danego szkolenia w formie i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub uzyskanie akredytacji na dany rodzaj szkolenia lub finansowanie danego szkolenia co najmniej w 70% ze środków publicznych.

W świetle powyższego należy zauważyć, iż usług nauki pływania dla dzieci i osób dorosłych nie można zaliczyć do usług kształcenia zawodowego ani przekwalifikowania zawodowego, bowiem nie pozostaje w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem. Tym samym, usługa nauki pływania, nie jest objęta zwolnieniem od podatku na podstawie przepisów art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a). Z opisu stanu faktycznego nie wynika również, iż "P." posiada akredytację MEN oraz że jest wpisany w rejestr wojewody podmiotów szkolących. Usługi nie są finansowane ze środków publicznych, w związku z powyższym nie mogą również korzystać ze zwolnienia na podstawie pkt 29 lit. b) i c) ww. artykułu.

Ustosunkowując się do usług szkolenia ratowników "P." wskazać należy, iż przepisy ustawy nie przewidują szczególnych rozwiązań dla usług ratownictwa, należy więc zastosować zasady ogólne. Zwolnienie to będzie miało zastosowanie przy spełnieniu warunku wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a) ustawy.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji na podstawie art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 81, poz. 889 z późn. zm.) wydał rozporządzenie z dnia 12 listopada 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków i uprawnień specjalistycznych organizacji ratowniczych, warunków ich wykonywania przez inne organizacje ratownicze oraz rodzaju i wysokości świadczeń przysługujących ratownikom górskim i wodnym w związku z udziałem w akcji ratowniczej.

Zgodnie z § 2 pkt 3 ww. rozporządzenia, specjalistycznymi organizacjami ratowniczymi jest m.in. Pogotowie jako stowarzyszenie kultury fizycznej o zasięgu ogólnokrajowym, zwane dalej "P.".

Stosownie do § 3 ww. rozporządzenia, organizacje specjalistyczne są obowiązane i uprawnione do organizowania oraz przeprowadzania szkolenia służby ratowniczej (pkt 2), ustalania programów kursów i szkoleń specjalistycznych z zakresu ratownictwa (pkt 3).

W uchwale Zarządu Głównego z dnia 6 grudnia 2008 r. w § 3 określono, iż Przewodniczący komisji "P." właściwej do spraw edukacji, do dnia 31 marca roku poprzedzającego termin przeprowadzenia, po usunięciu ewentualnych uchybień i określeniu przydatności szkolenia, wnosi do Prezesa "P." lub upoważnionego członka Prezydium Zarządu Głównego "P." o:

W myśl § 4 uchwały Prezes "P." lub upoważniony członek Zarządu Głównego "P.", po uzyskaniu wniosku Przewodniczącego komisji "P." właściwej do spraw edukacji oraz opinii Prezydium Zarządu Głównego:

Wszelkie kwestie związane z ratownictwem medycznym, tj. pojęcie i zakres kwalifikowanej pierwszej pomocy, wymogi które muszą spełniać ratownicy i dyspozytorzy medyczni oraz kwestie obowiązku doskonalenia zawodowego reguluje ustawia z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410 z późn. zm.), natomiast szczegółowe zasady organizowania i przeprowadzania szkoleń wskazanych we wniosku określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy (Dz. U. Nr 60, poz. 408), rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie doskonalenia zawodowego ratowników medycznych (Dz. U. Nr 112, poz. 775).

Według § 2 ww. rozporządzenia, doskonalenie zawodowe jest realizowane w następujących pozaszkolnych formach kształcenia:

Przedmiotowe szkolenia kierowane do określonej grupy odbiorców, tj. do osób związanych z ratownictwem medycznym - ratowników "P." - mają na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy niezbędnej do celów zawodowych, a w tym przypadku ich odbycie jest jednym z warunków uprawniających do wykonywania zawodu. Również zasady i forma tych szkoleń nie są dowolne lecz wynikają z odrębnych przepisów.

W związku z powyższym należy stwierdzić, prowadzona przez Wnioskodawcę działalność polegająca na organizowaniu kursów dla ratowników "P." - spełnia definicję usług kształcenia zawodowego, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku od towarów i usług. Biorąc pod uwagę, iż forma i zasady przedmiotowych szkoleń regulowane są przez odrębne przepisy, działalność szkoleniowa prowadzona przez Wnioskodawcę w powyższym zakresie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a) ustawy.

Z treści wniosku wynika, iż "P." pobiera składki członkowskie oraz opłaty za wydanie legitymacji, identyfikatory, karty pływackie. Identyfikatory oraz legitymacje wydawane są wyłącznie dla członków "P." na ich wniosek członka, informują o stopniu wykwalifikowania ratownika i uprawniają do dalszych szkoleń oraz są niezbędne do wykonywania pracy jako ratownik wodny. Karty pływackie wydawane są każdej osobie która wykaże się umiejętnością pływania i zda egzamin, upoważnia do dalszego szkolenia i zdobywania następnych stopni ratowniczych. Składka członkowska opłacana na dany rok przedłuża ważność legitymacji, a tym samym uprawnienia ratownicze.

W tym miejscu wskazać należy, iż na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 31 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną, realizowane przez:

Należy zwrócić także uwagę, że na podstawie art. 131 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347/1 z późn. zm.), zwolnienia przewidziane w rozdziałach 2-9 stosuje się bez uszczerbku dla innych przepisów wspólnotowych i na warunkach ustalanych przez państwa członkowskie w celu zapewnienia prawidłowego i prostego stosowania tych zwolnień oraz zapobieżenia wszelkim możliwym przypadkom uchylania się od opodatkowania, unikania opodatkowania i nadużyć.

Wśród zwolnień dotyczących określonych czynności wykonywanych w interesie publicznym Dyrektywa w art. 132 ust. 1 lit. l) wymienia świadczenie usług, a także dostawę towarów ściśle z nimi związanych, w zakresie zbiorowego interesu swoich członków w zamian za składkę ustaloną zgodnie ze statutem, przez organizacje nienastawione na osiąganie zysku mające cele natury politycznej, związkowej, religijnej, patriotycznej, filozoficznej, filantropijnej lub obywatelskiej, pod warunkiem że to zwolnienie podatkowe nie spowoduje zakłóceń konkurencji.

A zatem pod wskazanymi warunkami, Dyrektywa dopuszcza zwolnienie usług świadczonych dla członków organizacji, ale jedynie w zamian za składkę członkowską. Inny rodzaj "odpłatności" (ekwiwalent) stanowić będzie zatem o braku podstaw do zwolnienia od podatku.

Wykładnia przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1) wskazuje, iż opodatkowaniu co do zasady podlegają usługi świadczone odpłatnie, przy czym związek pomiędzy otrzymaną odpłatnością, a świadczeniami na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje za to świadczenie.

Z orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE, m.in. w sprawie G-16/93 Tolsma wynika, że aby określone świadczenie mogło być uznane za opodatkowaną usługę musi zachodzić bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem, a należnym wynagrodzeniem. A zatem korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, w sytuacji zaś, gdy taki związek nie istnieje, nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT.

Uwzględniając powyższe, jak również stanowisko Trybunału zaprezentowane w sprawie 102/86 Apple and Pear Development, zgodnie z którym korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, zaś w sytuacji, gdy taki związek nie istnieje (np. związek ma wyłącznie charakter pośredni, bo usługobiorcą jest cała branża a nie konkretny plantator), nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT, stwierdzić należy, że co do zasady nie jest wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług płatność (składka członkowska), która dokonywana jest jedynie w związku z przynależnością do określonej organizacji. Szczególnie gdy, jak w ostatnim z powołanych wyroków, organizacja ma dowolność co do przeznaczenia otrzymanych środków, zaś jej członkowie nie mają bezpośredniego wpływu na ich spożytkowanie. W tym bowiem przypadku nie można uznać, że składka członkowska ma charakter zapłaty za usługę, bowiem brak było bezpośredniego związku pomiędzy płatnością, a korzyściami jakie osiągają poszczególni jej członkowie. W ocenie organu powyższe rozważania nie mogą być jednak, co do zasady, stosowane wobec wszystkiego rodzaju składek członkowskich. Jeżeli bowiem określona organizacja została utworzona także w celu wykonywania na rzecz swoich członków jednego, czy też kilku konkretnych świadczeń, to w tym przypadku składkę na jej rzecz można potraktować jako zapłatę za określone świadczenie (usługę).

Uwzględniając treść wniosku, z którego wynika, iż w zamian za wpłacone składki członkowskie nie dochodzi do świadczenia przez "P." żadnych usług na rzecz swoich członków, składki te nie podlegają przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Również odnośnie opłaty pobieranej za wydanie identyfikatorów, legitymacji stanowiących dokument poświadczający tożsamość osób oraz przynależność do organizacji "P." oraz kart pływackich poświadczających umiejętności pływackie, wskazać należy, że skoro w zamian za ww. opłaty, wnoszący nie otrzymuje żadnego świadczenia od Wnioskodawcy, czynności skutkujące ich otrzymaniem, które nie będą dostawą towaru ani świadczeniem usług, pozostają poza zakresem przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Odnosząc się do kwestii zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy w brzmieniu nadanym art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 215, poz. 1666), zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Natomiast w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. wskazano, iż kwotę, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, dla 2010 r. przyjmuje się w wysokości 100.000 zł.

Stosownie do art. 2 ust. 4 ww. ustawy w 2011 r. podatnicy, u których łączna wartość sprzedaży opodatkowanej w 2010 r. była wyższa niż 100.000 zł i nie przekroczyła 150.000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy wymienionej w art. 1, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 15 stycznia 2011 r., z zastrzeżeniem ust. 5.

Z kolei przepis art. 113 ust. 2 ustawy stanowi, iż do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Zgodnie natomiast z art. 113 ust. 5 ustawy, jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę (...).

Stosownie do art. 96 ust. 1 podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Jak wynika z ust. 5 pkt 2 ww. artykułu, jeżeli podmioty, o których mowa w ust. 3, rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w ust. 1, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni - do aktualizacji tego zgłoszenia, w terminie przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku utraty tego prawa.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, iż "P." świadczy usługi nauki pływania dla dzieci i osób dorosłych, kursy dla ratowników oraz usługi zabezpieczania kąpielisk, pobiera składki członkowskie oraz opłaty za wydane karty pływackie, legitymacje i identyfikatory.

Reasumując, wskazać należy, iż od dnia 1 stycznia 2011 r. świadczone przez "P." usługi:

* zabezpieczania kąpielisk - korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c) ustawy,

* kursów dla ratowników - korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a) ustawy,

* nauki pływania dla dzieci i osób dorosłych, w związku z tym, że nie zostały wymienione ani w ustawie o podatku od towarów i usług, ani przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie, jako opodatkowane stawką obniżoną, podlegają opodatkowaniu stawką 23%.

Ponadto płacone na rzecz "P." składki członkowskie oraz czynności wydania za określoną odpłatnością legitymacji, identyfikatorów, kart pływackich nie mieszczą się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, nie stanowią bowiem dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu ww. ustawy. W konsekwencji powyższe czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze powyższe rozstrzygnięcie stwierdzić należy, iż w sytuacji gdy kwota obrotów z tytułu sprzedaży opodatkowanej - czyli świadczonych przez "P." usług nauki pływania dla dzieci i osób dorosłych - przekroczy w 2011 r. 150.000 zł, straci moc zwolnienie, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a opodatkowaniu podlegać będzie nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę, zgodnie z art. 113 ust. 5 ustawy. W związku z powyższym, wbrew stanowisku wyrażonym we wniosku, w przypadku przekroczenia ww. limitu obrotów z tytułu sprzedaży opodatkowanej, "P." powinno dokonać rejestracji przed dniem, w którym utraci prawo do zwolnienia.

Końcowo należy wskazać, iż kwestie dotyczące obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej rozstrzygnięto w interpretacji sygnatura: ITPP2/443-441b/EB.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.