ITPP2/443-371/14/EB - Wyłączenie z opodatkowania podatkiem od towarów i usług darowizny przedsiębiorstwa.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 17 marca 2014 r. (data wpływu 20 marca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania darowizny przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego - jest prawidłowe.

W dniu 20 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania darowizny przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W związku z osiągnięciem wieku emerytalnego i przyznaniem emerytury, wobec faktu, że od dnia 1 października 1994 r. nieprzerwanie prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie handlu i produkcji artykułów cmentarnych, zamierza zakończyć działalność i przekazać w całości firmę w formie darowizny synowi, który prowadzi działalność tożsamą. W skład firmy wchodzą zapasy produktów zakupionych na sprzedaż, zapasy materiałów produkcyjnych oraz wyrobów, wyposażenie oraz środki trwałe, od których przy zakupie odliczał Pan podatek naliczony oraz które zgodnie z przepisami podatkowymi były zaliczane do kosztów uzyskania przychodu. W skład zbywanego przedsiębiorstwa nie wchodzą nieruchomości, ani też ich części. Zbywane przedsiębiorstwo wobec faktu, że nic z niego nie jest wyłączone, w stosunku do prowadzonej przez Pana działalności, stanowi zorganizowaną całość w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Przekazanie przedsiębiorstwa nastąpi na podstawie umowy darowizny (z podpisami notarialnie poświadczonymi, celem zapewnienia daty pewnej), która będzie zawierała 3 załączniki zawierające enumeratywnie wyszczególnione wszystkie składniki darowanego przedsiębiorstwa, podzielone na: zapasy, wyposażenie i środki trwałe. Po przekazaniu przedsiębiorstwa syn będzie kontynuował działalność w tym samym miejscu, na podstawie umowy dzierżawy nieruchomości zajmowanej dotychczas przez Pana firmę. Ponadto przejmie on wszystkie zobowiązania oraz należności prowadzonej przez Pana firmy. Syn jest podatnikiem VAT czynnym i prowadzona przez niego działalność jest tożsama z Pana działalnością.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy opisana powyżej czynność darowizny prowadzonego przez Pana przedsiębiorstwa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z " art. 6 pkt 1" ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji "przedsiębiorstwa", wobec czego należy się posłużyć definicją sformułowaną w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, w myśl której przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Stwierdził Pan, że według tej definicji obejmuje ono w szczególności: oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo, własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów oraz innych praw rzeczowych do nieruchomości lub ruchomości, np. leasing, wierzytelności i środki pieniężne, koncesje, licencje i zezwolenia, własność patentów, praw autorskich, tajemnic przedsiębiorstwa, ksiąg i dokumentów związanych z prowadzeniem działalności. Wskazał, że powyższa definicja nie uzależnia możliwości zaliczenia danego podmiotu gospodarczego do grona przedsiębiorstw, od formy opodatkowania tego podmiotu. Umowa darowizny, której dotyczy przedmiotowa sprawa, w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 11, poz. 1054 z późn. zm.) jest dostawą towaru, a co za tym idzie, skoro przedmiotem przekazania na rzecz syna jest całe dotychczas prowadzone przez Pana przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego, zatem czynność ta nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, zgodnie z treścią art. 6 pkt 1 ustawy oraz stosownie do treści wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 13 marca 2012 r. (sygn. akt I SA/Wr 1789/11).

Ponieważ nabywca przedsiębiorstwa jest beneficjentem praw i obowiązków zbywcy, to następuje przeniesienie na nabywcę zasad dotyczących opodatkowania, jak i odliczania podatku naliczonego, w odniesieniu do czynności związanych z nabytym mieniem, na warunkach identycznych, jakie obowiązywały darczyńcę. W ustawie o podatku od towarów i usług zasada powyższa obowiązuje bezwzględnie i wyrażona jest w treści art. 91 ust. 9 ustawy podatku od towarów i usług, zobowiązującego następcę zbywcy przedsiębiorstwa do korekty podatku naliczonego w oparciu o przepisy art. 91 ust. 1-8 powyższej ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Na podstawie art. 6 cyt. ustawy, z zakresu opodatkowania wyłączono pewne czynności. Do czynności tych - z uwagi na treść pkt 1 powołanego przepisu - należą transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Pojęcie "transakcja zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawa towarów", w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aportu).

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Jak stanowi art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

Należy zauważyć, że użyte w ww. przepisie określenie "w szczególności" wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej - brak któregoś z tych elementów nie pozbawia zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Wyłączenie więc ze zbycia istotnych elementów przedsiębiorstwa powoduje, że mamy do czynienia ze sprzedażą sumy składników majątkowych, a nie ze sprzedażą przedsiębiorstwa. Jeśli natomiast wyłączone ze zbycia składniki przedsiębiorstwa nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa jako takiego, wówczas czynność taka na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług uznana będzie za sprzedaż przedsiębiorstwa, chociaż nie obejmuje ona wszystkich jego składników.

Zgodnie z art. 552 Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347, str. 1, z późn. zm.), w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego.

W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że skoro - jak wskazał Pan we wniosku - przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, to czynność jego zbycia - zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług - będzie wyłączona z opodatkowania.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.