ITPP2/443-1470/12/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2012 r. (data wpływu 3 grudnia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia i opodatkowania transakcji nabycia niewymagalnej wierzytelności od podmiotu z siedzibą w Unii Europejskiej - jest prawidłowe.

W dniu 3 grudnia 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia i opodatkowania transakcji nabycia niewymagalnej wierzytelności od podmiotu z siedzibą w Unii Europejskiej.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka jest przedsiębiorstwem z siedzibą na terytorium Polski, prowadzącym m.in. działalność leasingową. Głównym przedmiotem działalności jest udzielanie finansowania na zakup sprzętu lub pojazdów w postaci leasingu operacyjnego lub finansowego.

W wyniku podjętych decyzji biznesowych, zamierza nabyć od podmiotu (dalej: Wierzyciel) mającego siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej wierzytelność z tytułu udzielonego finansowania (pożyczki/kredytu) poprzez zawarcie umowy w zakresie cesji wierzytelności. Zarówno Spółka, jak i Wierzyciel są podatnikami odpowiednio podatku od towarów i usług oraz podatku od wartości dodanej. Wierzyciel nie ma na terytorium Polski siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Spółka zakłada, że wierzytelność będąca przedmiotem planowanej cesji należeć będzie do kategorii tzw. "zdrowych aktywów" - będzie bezsporna i niewymagalna w momencie podpisania umowy.

Zamiarem Spółki jest nabycie wierzytelności po cenie niższej, niż wartość nominalna wierzytelności (z tzw. dyskontem). Niewykluczone jednak, że w wyniku ustaleń z Wierzycielem, cena nabycia będzie ustalona na poziomie równym cenie nominalnej, ze względu na pewne podstawy pozwalające przypuszczać, że spłata wierzytelności nastąpi w terminie i bez problemów.

W elekcie powyższej transakcji Spółka wstąpi w prawa Wierzyciela, które są wynikiem udzielonego dłużnikowi finansowania, uzyskując prawo żądania spłaty wierzytelności na swoją rzecz. Rezultatem umowy będzie jedynie zmiana osoby wierzyciela (z Wierzyciela na Spółkę), natomiast sama wierzytelność będzie istnieć nadal.

Przeniesienie na rzecz Spółki praw i przejęcie obowiązków wynikających z umowy finansowania nastąpi w oparciu o warunki ustalone w umowie. O powyższych warunkach, przed podpisaniem umowy, zostanie poinformowany również dłużnik, który powinien wyrazić zgodę.

Umowa zostanie zawarta poza granicami Polski i będzie zawierała zapis stanowiący, że miejscem spełnienia świadczenia dłużnika wynikającego z uzyskanego finansowania będzie rachunek Spółki w banku z siedzibą poza terytorium Polski, przy czym spełnienie świadczenia dłużnika nastąpi poprzez uznanie rachunku bankowego Spółki utrzymywanego w banku poza Polską. Ponadto Spółka przekaże dłużnikowi informacje o swoim rachunku bankowym utrzymywanym w banku zagranicznym przed podpisaniem umowy. Prawdopodobnie akceptacja nowych warunków spełnienia świadczenia ze strony dłużnika zostanie wskazana w umowie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy transakcja nabycia wierzytelności przez Spółkę mieścić się będzie w zakresie przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług stanowiąc świadczenie usług, dla których podatnikiem jest usługobiorca (tekst jedn.: zbywca wierzytelności).

Zdaniem Wnioskodawcy, planowana transakcja cesji wierzytelności podlegać będzie regulacjom ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. W związku z faktem, że miejscem świadczenia usług dla rozpatrywanej transakcji nie będzie terytorium Polski, cesja wierzytelności powinna zostać rozpoznana jako świadczenie usług dla których podatnikiem jest usługobiorca, tj. Wierzyciel.

Spółka wskazała, że planowane nabycie wierzytelności nastąpi w ramach czynności sprzedaży, której kluczowym elementem jest przelew wierzytelności z Wierzyciela na Spółkę. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Według art. 509 § 2 k.c., wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa.

Przeniesienie wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 k.c. - m.in. na podstawie umowy sprzedaży. Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez pierwotnego wierzyciela (Wierzyciel) z osobą trzecią (Spółką), na mocy której podmiot trzeci nabywa przysługującą wierzycielowi wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności (stanowiącego element transakcji kupna-sprzedaży) prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy, czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie.

Mając na uwadze powyższe Spółka odniosła się do kwestii opodatkowania VAT transakcji cesji wierzytelności wskazując, iż zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei, stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Ze względu na fakt, że wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego, przeniesienie praw do wierzytelności (cesja praw), jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednakże, na co Spółka zwróciła uwagę, w przypadku planowanej transakcji cesji wierzytelności o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności, tj. Spółki. Powyższe rozumowanie uzasadnione jest podejściem do cesji wierzytelności rozpatrywanej z punktu widzenia ich zbywcy, tj. Wierzyciela. Spółka zwolni bowiem Wierzyciela z ciężaru egzekwowania wierzytelności we własnym zakresie (w szczególności kosztów obsługi wierzytelności), jak również przejmie od Wierzyciela ryzyko ewentualnej nieściągalności wierzytelności.

Patrząc na transakcję z perspektywy definicji świadczenia usług wskazanej w art. 8 ust. 1 ustawy, to właśnie nabycie wierzytelności statuuje świadczenie, które stanowi usługę w rozumieniu regulacji VAT. Innymi słowy, w ocenie Spółki, usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych. W takim bowiem przypadku, nabywca wierzytelności (Spółka) świadczy na rzecz jej zbywcy (Wierzyciela) usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania.

Sytuacja przedstawiona przez Spółkę jest jednak o tyle specyficzna, że zbywca wierzytelności (Wierzyciel) jest podmiotem zagranicznym. W związku powyższym, dla ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za rozliczenie transakcji konieczne jest określenie miejsca świadczenia usługi.

Zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Jednocześnie, w sprawie nie znajdują zastosowania wyjątki od powyższej zasady wskazane w ustawie (art. 28b ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28, art. 28j i art. 28n).

Mając na uwadze powyższe, miejscem świadczenia usługi cesji wierzytelności nie będzie Polska, a kraj członkowski Unii Europejskiej, w którym Wierzyciel ma swoją siedzibę. W konsekwencji Spółka nie wykaże w związku z cesją sprzedaży opodatkowanej na terytorium Polski, bowiem to Wierzyciel będzie zobowiązany rozliczyć transakcję dla celów VAT w kraju swojej siedziby, zgodnie z obowiązującymi go przepisami. Co do zasady, dla Wierzyciela będzie to czynność analogiczna do importu usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy.

Spółka stwierdziła, iż poprawność tego stanowiska potwierdzają również liczne interpretacje podatkowe i orzecznictwo sądów administracyjnych, tytułem przykładu wskazując na:

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 października 2012 r., sygn. IPPP3/443-762/12-2/SM,

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 31 sierpnia 2012 r., sygn. IPPP1/443-415/12-4/ISZ,

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 lipca 2012 r., sygn. IPPP1/443-422/12-2/MP,

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 19 marca 2012 r., sygn. IBPP2/443-1290/11/WN,

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 16 kwietnia 2012 r., sygn. IPPP1/443-131/12-2/EK,

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 11 sierpnia 2010 r., sygn. ILPP2/443-733/I0-6/ISN,

* wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. akt I FSK 2104/08,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, sygn. akt I SA/Op 349/09,

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, sygn. akt III SA/Wa 2260/06.

Wskazane indywidualne interpretacje podatkowe, które jakkolwiek nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego, to wpływają jednak na praktykę wykładni prawa podatkowego i jego stosowanie w indywidualnych sprawach podatników. Uwzględnianie treści indywidualnych interpretacji podatkowych w rozstrzyganiu indywidualnych spraw o zbliżonych stanach faktycznych prowadzi bowiem do ujednolicenia stosowania prawa podatkowego, co z kolei jest zgodne z konstytucyjną zasadą równości podatników wobec prawa i zasadą zaufania do organów państwa.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Końcowo wskazać należy, iż przez przepisy prawa podatkowego - w myśl art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) - należy rozumieć przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

Natomiast ustawy podatkowe - zgodnie z definicją art. 3 pkt 1 Ordynacji podatkowej - to ustawy dotyczące podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych określające podmiot, przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich.

W tym kontekście stwierdzić należy, iż kwestia określenia podmiotu zobowiązanego do rozliczenia transakcji na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jako autonomicznego zagadnienia porządku prawnego obowiązującego w tym kraju, wykracza poza ramy wyznaczone w ww. przepisach Ordynacji podatkowej. Tym samym tutejszy organ nie jest uprawniony do oceny stanowiska Spółki w tym zakresie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.