ITPP1/443-910/12/DM

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 25 października 2012 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy ITPP1/443-910/12/DM

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 23 lipca 2012 r. (data wpływu 30 lipca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku wystawienia faktury korygującej na rzecz ustępującego nabywcy w związku z przeniesieniem na rzecz osoby trzeciej praw wynikających z umowy przedwstępnej sprzedaży lokalu - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 lipca 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku wystawienia faktury korygującej na rzecz ustępującego nabywcy w związku z przeniesieniem na rzecz osoby trzeciej praw wynikających z umowy przedwstępnej sprzedaży lokalu.

W złożonym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym prowadzącym działalność deweloperską (budowanie budynków mieszkalnych wielorodzinnych oraz zbywanie odrębnej własności lokali w tych budynkach). Wnioskodawca będzie zawierał z osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz innymi jednostkami organizacyjnymi (dalej: klient) umowy przedwstępne sprzedaży lokalu lub umowy deweloperskie i wystawiał na ich rzecz faktury VAT dokumentujące zapłatę zaliczki na poczet przyszłej dostawy (zbycia prawa odrębnej własności lokali mieszkalnych). Część klientów zamierza skorzystać z możliwości przeniesienia praw z umowy na rzecz osób trzecich, co może być realizowane następującymi instytucjami prawa cywilnego:

1.

po zawarciu umowy przedwstępnej (lub deweloperskiej) klient przeniesie odpłatnie prawa (wierzytelności) i obowiązki (długi) z umowy na rzecz osoby trzeciej za zgodą wnioskodawcy (podstawienie za stronę umowy z kontynuacją umowy); do dnia przeniesienia praw i obowiązków klient tytułem zaliczki (przedpłat) wpłaci mniej niż 100% umówionej ceny; wszystkie płatności zaliczek będą stwierdzone fakturami VAT; Wnioskodawca nie dokona w jakiejkolwiek formie zwrotu klientowi wpłaconej zaliczki; wpłata pozostaje wpłatą na poczet ceny dostawy lokalu objętego umową; w zamian za przeniesienie prawa i obowiązków z umowy osoba trzecia uiści na rzecz klienta uzgodnioną cenę (tzw. odstępne), która nie musi odpowiadać wysokości zaliczki wpłaconej uprzednio przez klienta na rzecz Wnioskodawcy; brakującą część zaliczek na poczet ceny uiszcza osoba trzecia;

2.

po zawarciu umowy przedwstępnej (lub deweloperskiej) klient przeniesie odpłatnie na rzecz osoby trzeciej wierzytelność o zawarcie umowy przenoszącej własność lokalu za zgodą wnioskodawcy (cesja wierzytelności); do dnia cesji wierzytelności, klient tytułem zaliczki (przedpłat) wpłaci mniej niż 100% umówionej ceny; wszystkie płatności zaliczek będą stwierdzone fakturami VAT; Wnioskodawca nie dokona zwrotu klientowi wpłaconej zaliczki w żadnej formie; wpłata pozostaje wpłatą na poczet ceny dostawy lokalu objętego umową; w zamian za cesję osoba trzecia uiści na rzecz klienta uzgodnioną cenę sprzedaży wierzytelności, która nie musi odpowiadać wysokości zaliczki wpłaconej uprzednio przez klienta na rzecz Wnioskodawcy; brakującą część zaliczek na poczet ceny uiszcza klient;

3.

po zawarciu umowy przedwstępnej (lub deweloperskiej) klient przeniesie odpłatnie prawa (wierzytelności) i obowiązki (długi) z umowy na rzecz osoby trzeciej za zgodą wnioskodawcy (podstawienie za stronę umowy z kontynuacją umowy); do dnia przeniesienia praw i obowiązków klient tytułem zaliczki (przedpłat) wpłaci 100% umówionej ceny; wszystkie płatności zaliczek będą stwierdzone fakturami VAT; Wnioskodawca nie dokona w jakiejkolwiek formie zwrotu klientowi wpłaconej zaliczki; wpłata pozostaje wpłatą na poczet ceny dostawy lokalu objętego umową; w zamian za przeniesienie prawa i obowiązków z umowy osoba trzecia uiści na rzecz klienta uzgodnioną cenę (tzw. odstępne), która nie musi odpowiadać wysokości zaliczki wpłaconej uprzednio przez klienta na rzecz Wnioskodawcy;

4.

po zawarciu umowy przedwstępnej (lub deweloperskiej) klient przeniesie odpłatnie na rzecz osoby trzeciej wierzytelność o zawarcie umowy przenoszącej własność lokalu za zgodą wnioskodawcy (cesja wierzytelności); do dnia cesji wierzytelności, klient tytułem zaliczki (przedpłat) wpłaci 100% umówionej ceny; wszystkie płatności zaliczek będą stwierdzone fakturami VAT; Wnioskodawca nie dokona zwrotu klientowi wpłaconej zaliczki w żadnej formie; wpłata pozostaje wpłatą na poczet ceny dostawy lokalu objętego umową; w zamian za cesję osoba trzecia uiści na rzecz klienta uzgodnioną cenę sprzedaży wierzytelności, która nie musi odpowiadać wysokości zaliczki wpłaconej uprzednio przez klienta na rzecz Wnioskodawcy;

5.

po zawarciu umowy przedwstępnej (lub deweloperskiej) klient (jako zastrzegający) zawrze z Wnioskodawcą (jako przyrzekający) umowę o świadczenie na rzecz osoby trzeciej (art. 393 Kodeksu cywilnego), na mocy której to umowy o zastrzeżenie świadczenia na rzecz osoby trzeciej strony postanowią, iż zawarcie umowy przenoszącej własność i przeniesienie własności lokalu będącego przedmiotem umowy przedwstępnej (lub deweloperskiej) nastąpi na rzecz osoby trzeciej (tzw. pactum in favorem tertii); do dnia zastrzeżenia płatności na rzecz osoby trzeciej klient tytułem zaliczki (przedpłat) wpłaci 100% umówionej ceny; wszystkie płatności zaliczek będą stwierdzone fakturami VAT; w zamian za zawarcie takiej umowy między Wnioskodawcą a klientem, osoba trzecia uiści na rzecz klienta wynagrodzenie, które nie musi odpowiadać wysokości zaliczki wpłaconej uprzednio przez Osobę trzecią na rzecz Wnioskodawcy.Pięć kolejnych przyszłych stanów faktycznych obejmują powyższe stany faktyczne z tą modyfikacją, iż:

6.

stan faktyczny 1 - przeniesienie prawa i obowiązków z umowy przedwstępnej (lub deweloperskiej) z wpłaconymi zaliczkami w kwocie mniejszej niż 100% umówionej ceny nastąpi nieodpłatnie (bez jakiegokolwiek świadczenia osoby trzeciej na rzecz klienta);

7.

stan faktyczny 3 - przeniesienie prawa i obowiązków z umowy przedwstępnej (lub deweloperskiej) z wpłaconymi zaliczkami w kwocie 100% umówionej ceny nastąpi nieodpłatnie (bez jakiegokolwiek świadczenia osoby trzeciej na rzec klienta);

8.

stan faktyczny 2 - cesja wierzytelności o zawarcie umowy przenoszącej z wpłaconymi zaliczkami w kwocie mniejszej niż 100% umówionej ceny własność lokali nastąpi nieodpłatnie (bez jakiegokolwiek świadczenia osoby trzeciej na rzecz klienta);

9.

stan faktyczny 4 - cesja wierzytelności o zawarcie umowy przenoszącej z wpłaconymi zaliczkami w kwocie 100% umówionej ceny własność lokali nastąpi nieodpłatnie (bez jakiegokolwiek świadczenia osoby trzeciej na rzecz klienta);

10.

stan faktyczny 5 - zastrzeżenie świadczenia "o w postaci" zawarcia umowy przenoszącej własność i przeniesienie własności nastąpi nieodpłatnie (bez jakiegokolwiek świadczenia osoby trzeciej na rzecz klienta).

W każdym z ww. przypadków Wnioskodawca przeniesie własność lokalu na rzecz osoby trzeciej (zawarcie umowy przenoszącej własność z osobą trzecią).

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy w stanach faktycznych opisujących zdarzenia przyszłe, określonych w pkt 1, 3, 6 i 7 po dokonaniu przeniesienia praw i obowiązków z umowy przedwstępnej (deweloperskiej) oraz przeniesieniu własności lokalu na rzecz osoby trzeciej, Wnioskodawca będzie zobowiązany do wystawienia faktury VAT korygującej do faktury VAT wystawionej w związku z uiszczeniem przez klienta zaliczki poprzez zmianę danych nabywcy (z danych klienta na dane osoby trzeciej), bądź też skorygowania faktury VAT zaliczkowej do zera (anulowania) oraz wystawienia nowej faktury na osobę trzecią.

Czy w stanach faktycznych opisujących zdarzenia przyszłe, określonych w pkt 2 i 4, 8 i 9 po cesji wierzytelności na rzecz osoby trzeciej oraz przeniesieniu własności lokalu na rzecz osoby trzeciej, Wnioskodawca będzie zobowiązany do wystawienia faktury VAT korygującej do faktury VAT wystawionej w związku z uiszczeniem przez klienta zaliczki poprzez zmianę danych nabywcy (z danych klienta na dane osoby trzeciej), bądź tez skorygowania faktury VAT zaliczkowej do zera (anulowania) oraz wystawienia nowej faktury na osobę trzecią.

Czy w stanach faktycznych opisujących zdarzenia przyszłe, określonych w pkt 5 i 10, po zawarciu umowy zastrzegającej umowę przenoszącą własność na rzecz osoby trzeciej oraz po przeniesieniu własności lokalu na rzecz osoby trzeciej, Wnioskodawca będzie zobowiązany do wystawienia faktury VAT korygującej do faktury VAT wystawionej w związku z uiszczeniem przez klienta zaliczki poprzez zmianę danych nabywcy (z danych klienta na dane osoby trzeciej), bądź też skorygowania faktury VAT zaliczkowej do zera (anulowania) oraz wystawienia nowej faktury na osobę trzecią.

Zdaniem Wnioskodawcy, powołującego art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 19 ust. 1, ust. 4, ust. 10 i ust. 11 oraz art. 106 ust. 1 i ust. 3 ustawy o VAT, a także § 10 ust. 1, ust. 3, ust. 4, ust. 6 oraz § 13 ust. 1 i § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług uzasadniając stanowisko odnoszące się do pytania nr 1 w zakresie stanów faktycznych opisujących zdarzenia przyszłe określone w pkt 1 i 3, 6 i 7, umowa o przeniesienie praw i obowiązków z umowy przedwstępnej nie zmienia treści umowy, a jedynie skutkuje wstąpieniem innego podmiotu w miejsce jednej z dotychczasowych stron umowy. Kupujący zobowiązany jest do zapłaty pozostałej ceny w tej samej wysokości, co dotychczasowy kupujący (klient) (w przypadku uiszczenia zaliczki w wysokości 100% ceny obowiązek ten odpada). Tym samym brak jest podstaw do wystawienia faktury korygującej w związku z udzieleniem rabatu, bądź podwyższeniem ceny (§ 13 rozporządzenia). Faktura zaliczkowa wystawiona na rzecz klienta odzwierciedla stan faktyczny istniejący na datę jej wystawienia - tj. dokumentuje uiszczenie przez klienta, na poczet przyszłej dostawy lokalu, do której uiszczenia klient zobowiązał się na podstawie umowy przedwstępnej. Nie można zatem mówić o popełnieniu pomyłki w jakiejkolwiek pozycji faktury, w dacie jej wystawienia (§ 14 rozporządzenia).

W ocenie Wnioskodawcy zarówno ustawa o VAT, jak i rozporządzenie, nie dają podstawy, a tym bardziej nie kreują obowiązku korygowania faktury zaliczkowej w sytuacji, w której po uiszczeniu zaliczki zmieniła się osoba ostatecznego nabywcy. Ponadto, dokonanie korekty faktury, bądź to poprzez zmianę danych nabywcy, bądź poprzez skorygowanie faktury pierwotnej do zera i wystawienie nowej faktury na rzecz osoby trzeciej mogłoby w przedmiotowym stanie faktycznym - w pewnych warunkach (kupujący jest podatnikiem VAT, któremu przysługuje prawo odliczenia podatku) - doprowadzić do naruszenia zasady neutralności podatku VAT. Wskazana zasada nakazuje zapewnienie, aby podatek VAT obciążał jedynie konsumentów oraz był całkowicie neutralny dla podatników, tj. zarówno ich nie obciążał, jak też nie powodował ich wzbogacenia.

Osoba trzecia - w stanie faktycznym objętym przedmiotowym wnioskiem - wstępująca w prawa i obowiązki klienta, nie jest zobowiązana do uiszczenia na rzecz Wnioskodawcy zaliczki określonej w umowie przedwstępnej w części dotychczas wpłaconej przez klienta, która to zaliczka w tej części nie jest zwracana klientowi przez Wnioskodawcę w żadnej formie. W przypadku odpłatnego podstawienia za stronę, osoba trzecia dokonuje świadczenia pieniężnego na rzecz klienta tytułem wynagrodzenia za zbycie praw i obowiązków z umowy przedwstępnej (deweloperskiej). Wynagrodzenie to zależy od ustaleń klienta i osoby trzeciej. Tym samym osoba trzecia nie uiszcza na rzecz Wnioskodawcy ceny za dostawę lokalu w części, w jakiej uczynił to uprzednio klient. W przypadku uiszczenia przez klienta zaliczki odpowiadającej 100% ceny sprzedaży, osoba trzecia nie dokonuje na rzecz Wnioskodawcy jakiekolwiek płatności, w związku z czym nie ponosi ciężaru ekonomicznego podatku VAT naliczonego (zapłaconego) w cenie towaru nabytego dla celów jego działalności opodatkowanej. Podatek został bowiem uiszczony przez klienta.

Skorygowanie faktury dokumentującej wpłacenie przez osobę trzecią zaliczki i wystawienie jej na kupującego umożliwiłoby tej ostatniej odliczenie podatku naliczonego, wskazanego na przedmiotowej fakturze, mimo iż nie został on przez nią zapłacony (brak poniesienia ciężaru ekonomicznego). Taka korekta uniemożliwiałaby też odliczenie podatku naliczonego przez podmiot, który faktycznie poniósł jego ciężar - klienta. Tymczasem powszechną praktyką staje się obrót prawami do przyszłych lokali. Prawidłowa ocena zdarzeń winna obejmować stwierdzenie, że klient zachowuje prawo odliczenia podatku VAT naliczonego i stwierdzonego fakturami wystawionymi przez Wnioskodawcę z tytułu otrzymanych od klienta zaliczek, a w przypadku odpłatnego wynagrodzenia za zbycie praw i obowiązków z umowy, osoba trzecia uzyska prawo odliczenia podatku VAT należnego na podstawie faktury VAT wystawionej przez klienta z tytułu odpłatnego świadczenia usługi (zbycie praw i obowiązków). O ile zbycie to jest nieodpłatne, osoba trzecia nie powinna mieć prawa do odliczenia podatku należnego, bowiem nie poniosła jego ciężaru ekonomicznego. Taką możliwość stwarzałoby dokonanie korekty faktury VAT wystawionej przez Wnioskodawcę po otrzymaniu zaliczek od klienta.

Zdaniem Wnioskodawcy obowiązek skorygowania faktury zaliczkowej powstałby w sytuacji, w której Wnioskodawca byłby zobowiązany do zwrotu zaliczki (bądź jej części) na rzecz klienta.

Uzasadniając stanowisko odnoszące się do pytania nr 2 w zakresie stanów faktycznych opisujących zdarzenia przyszłe określone w pkt 2 i 4, 8 i 9 wskazano, iż również w przypadku cesji wierzytelności o zawarcie umowy przenoszącej własność lokalu i w konsekwencji przeniesienie własności lokalu, dojdzie jedynie do zmiany podmiotowej, a Wnioskodawca nie zwróci w żadnej formie klientowi wpłaconej uprzednio zaliczki. Zdarzenie to nie będzie zatem powodować - w świetle regulacji rozporządzenia - obowiązku wystawienia faktury korygującej do faktury zaliczkowej. Odnośnie możliwości naruszenia zasady neutralności podatku VAT w pełni podzielono uwagi wskazane w stanowisku przedstawionym przez Wnioskodawcę odnośnie pytania 1.

Uzasadniając stanowisko odnoszące się do pytania nr 3 w zakresie stanów faktycznych opisujących zdarzenia przyszłe określone w pkt 5 i 10 wskazano, iż w przypadku zawarcia między Wnioskodawcą a klientem umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej, na mocy której przeniesienie własności lokalu nastąpi na rzecz osoby trzeciej, nie dojdzie do zmiany podmiotowej, ani żadnej innej zmiany umowy przedwstępnej sprzedaży lokalu. Osoba trzecia nie dokona również żadnego świadczenia pieniężnego na rzecz Wnioskodawcy. Wnioskodawca nie zwraca otrzymanych kwot na rzecz klienta. Tym samym nie zaistnieje żadne zdarzenie, z którym rozporządzenie wiąże obowiązek wystawienia faktury korygującej do faktury zaliczkowej (rabat, zwiększenie cena, pomyłka, co do treści faktury)

Odnośnie możliwości naruszenia zasady neutralności podatku VAT w pełni podzielono uwagi wskazane w stanowisku przedstawionym przez Wnioskodawcę odnośnie pytania 1.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W myśl art. 106 ust. 1 ww. ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur uregulowane zostały w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360).

W świetle § 9 ust. 1 rozporządzenia, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12.

Stosownie do § 10 ust. 1 rozporządzenia, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Jak stanowi § 10 ust. 3 rozporządzenia, fakturę wystawia się również nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi każdą kolejną część należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę).

Zgodnie z § 10 ust. 5 rozporządzenia, jeżeli faktury, o których mowa w ust. 1-3, nie obejmują całej ceny brutto, sprzedawca po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi wystawia fakturę na zasadach określonych w § 5 i 7-9, z tym że sumę wartości towarów (usług) pomniejsza się o wartość otrzymanych części należności, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części należności; taka faktura powinna zawierać również numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

W myśl § 10 ust. 6 ww. rozporządzenia, jeżeli faktury, o których mowa w ust. 1-3, obejmują całą cenę brutto towaru lub usługi, sprzedawca po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi nie wystawia faktury w terminie określonym w § 9.

W praktyce w obrocie gospodarczym zdarzają się sytuacje, w których należy skorygować uprzednio wystawiony i wprowadzony do obrotu prawnego dokument.

Na mocy § 13 ust. 1 ww. rozporządzenia, w przypadku gdy po wystawieniu faktury udzielono rabatów określonych w art. 29 ust. 4 ustawy, podatnik udzielający rabatu wystawia fakturę korygującą.

Stosownie do § 13 ust. 5 ww. rozporządzenia przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku:

1.

zwrotu sprzedawcy towarów oraz zwrotu nabywcy kwot nienależnych, o których mowa w art. 29 ust. 4 ustawy;

2.

zwrotu nabywcy zaliczek, przedpłat, zadatków lub rat, podlegających opodatkowaniu.

Faktury korygujące powinny zawierać wyraz "KOREKTA" albo wyrazy "FAKTURA KORYGUJĄCA" (§ 13 ust. 8 ww. rozporządzenia).

Natomiast w myśl § 14 ust. 1 cyt. rozporządzenia fakturę korygującą wystawia się również, gdy podwyższono cenę po wystawieniu faktury lub w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż celem faktury VAT jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, pełni ona bowiem szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt nabycia określonych towarów lub usług czy też otrzymania zaliczki, co oznacza, że nie można uznać za prawidłową fakturę, gdy nie wskazuje ona zaistniałego zdarzenia gospodarczego.

Jeżeli po wystawieniu faktury VAT wystąpią zdarzenia, mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że dokument ten zawiera błędy, podatnik wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Zatem faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu. A zatem, co do zasady, korygowanie treści pierwotnie wystawionej faktury VAT powinno nastąpić przez wystawienie przez sprzedawcę faktury korygującej.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że w związku z planowaną dostawą lokali mieszkalnych, Wnioskodawca będzie zawierał z osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz innymi jednostkami organizacyjnymi umowy przedwstępne sprzedaży lokalu lub umowy deweloperskie i wystawiał na ich rzecz faktury VAT, dokumentujące zapłatę zaliczki na poczet przyszłej dostawy, tj. zbycia prawa odrębnej własności lokali mieszkalnych. Część klientów zamierza skorzystać z możliwości przeniesienia - za zgodą Wnioskodawcy - praw z umowy na rzecz osób trzecich, tj. poprzez odpłatne przeniesienie praw (wierzytelności) i obowiązków (długi) z umowy na osobę trzecią (podstawienie za stronę umowy z kontynuacją umowy), która uiści na rzecz klienta uzgodnioną cenę (tzw. odstępne), odpłatne dokonanie cesji wierzytelności, gdzie w zamian za cesję osoba trzecia uiści na rzecz klienta uzgodnioną cenę sprzedaży wierzytelności, a także poprzez zawarcie umowy zastrzegającej umowę przenoszącą własność na rzecz osoby trzeciej w trybie art. 393 Kodeksu cywilnego (w zamian za zawarcie takiej umowy między Wnioskodawcą a klientem, osoba trzecia uiści na rzecz klienta wynagrodzenie).

Ponadto - jak wynika z wniosku - powyższe zdarzenia zostaną zmodyfikowane, tj. gdy przeniesienie ww. praw nastąpi nieodpłatnie, bez jakiegokolwiek świadczenia osoby trzeciej na rzecz klienta.

Jednocześnie wskazano, iż w każdym z przedstawionych we wniosku zdarzeń, Wnioskodawca przeniesie własność lokalu na rzecz osoby trzeciej (nastąpi zawarcie umowy przenoszącej własność z osoba trzecią).

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że - w każdym z opisanych przypadków - w dniu otrzymania przez Wnioskodawcę zaliczek od pierwotnego, "ustępującego" kontrahenta określanego we wniosku jako klient, istniał związek pomiędzy ich otrzymaniem, a czynnością podlegającą opodatkowaniu, która miała zostać dokonana w przyszłości, tj. zbyciem prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego. Otrzymanie zaliczki związane było z przyszłą dostawą towaru, zatem brak jest podstaw do stwierdzenia, że faktura dokumentująca zaliczkę została wystawiona w wyniku błędu lub pomyłki. Z kolei przeniesienie na osobę trzecią przez "ustępującego" klienta praw wynikających z przedwstępnej umowy sprzedaży lokalu, realizowane zaprezentowanymi we wniosku "instytucjami prawa cywilnego" - które w istocie należy przyjąć również jako zobowiązanie do zawarcia umowy sprzedaży z "nowym" kupującym, oznaczać będzie, iż w konsekwencji nie dojdzie ostatecznie do transakcji sprzedaży lokalu przez Wnioskodawcę na rzecz pierwotnego nabywcy. Powyższe potwierdza także sam Wnioskodawca wskazując, że "w każdym z ww. przypadków Wnioskodawca przeniesie własność lokalu na rzecz osoby trzeciej (zawarcie umowy przenoszącej własność z osobą trzecią)". Wobec tego zdarzenia te należy zatem traktować, jako wywołujące określone skutki podatkowe na gruncie podatku od towarów i usług.

Otrzymana zaliczka staje się z tym dniem kwotą nienależną, która co do zasady powinna być zwrócona "ustępującemu kupującemu" (choć nie stanowi ona "zwróconej kwoty nienależnej w rozumieniu przepisów o cenach" - art. 29 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług).

Z powołanych przepisów wynika, iż zwrot zaliczki należy udokumentować fakturą korygującą, przy czym należy zaznaczyć, iż forma jej zwrotu nie jest uregulowana przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, tym samym ustawodawca pozostawił to w gestii zainteresowanych stron. Należy więc przyjąć, iż dopuszczalna jest taka sytuacja, że zwrot zaliczki następuje poprzez jej "przeksięgowanie" zgodnie z dyspozycją podmiotu, który ją wpłacił (w niniejszej sprawie klient) na poczet zobowiązań podmiotu wstępującego (w niniejszej sprawie osoba trzecia). W oparciu o zawarte umowy, osoba trzecia wstąpi w miejsce poprzednika (klienta) we wszystkie jego prawa wynikające z umowy przedwstępnej sprzedaży. Ponieważ w wyniku dokonanego przez klienta na rzecz osoby trzeciej - zarówno odpłatnego jak i nieodpłatnego - przeniesienia praw i obowiązków, cesji wierzytelności czy też zawarcia "umowy zastrzegającej", pomiędzy Wnioskodawcą, a klientem nie dojdzie ostatecznie do żadnej transakcji podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, faktury wystawione w związku z wpłatą zaliczek przez ustępującego kupującego, tj. klienta, pozostają z tą chwilą bez związku z dostawą towarów - podmiot który wpłacił zaliczkę scedował swoje prawa i obowiązki na nowego kupującego, tj. osobę trzecią. W konsekwencji w momencie wygaśnięcia postanowień umowy zawartej przez Wnioskodawcę z ustępującym kupującym, tj. po zawarciu umowy przeniesienia praw, Wnioskodawca zobowiązany będzie do wystawienia faktur korygujących do wcześniej wystawionych faktur na otrzymane od klienta zaliczki. W przedmiotowej sprawie uznać bowiem należy, że de facto umowa przedwstępna zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a klientem zostanie rozwiązana, jak również mimo braku fizycznego zwrotu zaliczki, dojdzie do jej "rozwiązania" i wpłacona pierwotnie kwota zaliczki stanie się należna klientowi (ustępującemu kupującemu), natomiast środki pieniężne, które powinny zostać zwrócone klientowi staną się zgodnie z wolą stron przedmiotem wzajemnego rozliczenia.

W tym miejscu zwrócić należy uwagę na to, że podatek od towarów i usług nie powinien obciążać podmiotów, które nie są ostatecznymi odbiorcami towarów bądź usług, a jak wskazano powyżej zawarcie przedmiotowych umów przesądzi o tym, że to nie klient, lecz osoba trzecia ("nowy kupujący") będzie stroną transakcji z Wnioskodawcą (będzie nabywcą lokalu).

Ponadto po zawarciu, pomiędzy klientem (ustępującym) a wstępującą w jego prawa osobą trzecią, opisanych we wniosku umów i wystawieniu faktur korygujących na klienta, Wnioskodawca - w ramach realizacji przedstawionego sposobu rozliczenia zaliczki - zobowiązany będzie także do wystawienia faktury na zaliczkę na rzecz osoby trzeciej, czyli "nowego kupującego", a więc podmiotu, który w rzeczywistości zostanie nabywcą lokalu i na rzecz którego nastąpi transakcja opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Reasumując stwierdzić należy, że w przedstawionych we wniosku sytuacjach Wnioskodawca, mimo braku "fizycznego" zwrotu zaliczki klientowi (ustępującemu kupującemu), zobowiązany będzie, po zawarciu - pomiędzy klientem a osobą trzecią - opisanych umów o przeniesienie praw wynikających z umowy przedwstępnej, do wystawienia faktur korygujących do wcześniej wystawionych faktur na otrzymane od ustępującego klienta zaliczki oraz wystawienia, zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (z zastrzeżeniem art. 106 ust. 4 ustawy), faktury VAT na rzecz osoby trzeciej (nowego kupującego), tj. na podmiot, który w rzeczywistości nabędzie lokal.

Końcowo wskazać należy, iż zgodnie z art. 14h Ordynacji podatkowej organy podatkowe nie oceniają skuteczności planowanych umów na gruncie prawa cywilnego, zatem niniejszej interpretacji prawa podatkowego udzielono przy założeniu, że zawarte umowy będą prawnie skuteczne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl