ITPP1/443-720/09/DM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 lipca 2009 r. (data wpływu 30 lipca 2009 r.) uzupełnionym w dniu 15 września 2009 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług świadczonych na rzecz członków - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 lipca 2009 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony w dniu 15 września 2009 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług świadczonych na rzecz członków.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Stowarzyszenie jest samorządną organizacją społeczno-zawodową członków, wykonującą działalność taksówkową w zakresie przewozu osób i bagażu, działającą w oparciu o uchwalony statut, wpisaną do Krajowego Rejestru Sądowego, którego podstawą prawną działania jest ustawa - Prawo o stowarzyszeniach. Stowarzyszenie nie jest korporacją taksówkową, a jedynie zrzeszeniem członków - przedsiębiorców działających zgodnie z ustawą - Prawo o swobodzie działalności gospodarczej. Celem Stowarzyszenia jest ochrona i reprezentowanie interesów zawodowych swoich członków - za wyjątkiem reprezentowania przed organami wymiaru sprawiedliwości - oraz prowadzenie działalności gospodarczej na realizację celów statutowych. Ponadto celem stowarzyszenia jest także dbanie o odpowiedni poziom usług świadczonych przez członków, przestrzeganie zasad etyki zawodowej oraz organizowanie pomocy koleżeńskiej. Stowarzyszenie realizuje swoje cele poprzez: współdziałanie z organami administracji publicznej, prowadzenie działalności gospodarczej, zapewnianie informacji związanych z wykonywaniem zawodu kierowcy, współdziałanie z innymi organizacjami społecznymi. Stowarzyszenie opiera się przede wszystkim na pracy społecznej członków, może też zatrudniać pracowników. Zrzeszenie członków następuje na zasadzie całkowitej dobrowolności, natomiast finansowanie działalności statutowej Stowarzyszenia pokrywane jest ze składek członkowskich. W ramach prowadzonej działalności Stowarzyszenie posiada zorganizowaną sieć radiową, poprzez którą drogą radiową przekazywane są zlecenia kierowcom - członkom Stowarzyszenia. Zlecenia te są przyjmowane drogą telefoniczną przez pracowników Stowarzyszenia. W ten sposób realizowane są umowy zawarte przez Stowarzyszenie w imieniu członków, dotyczące przewozów taksówkowych. Działalność Stowarzyszenia polegająca na przekazywaniu jego członkom zleceń drogą radiową, prowadzona jest "non profit" i nie przynosi żadnych korzyści. Jest adresowana tylko do członków Stowarzyszenia, jako forma realizacji zadań statutowych stowarzyszenia, a zatem jest to więc bezpłatne świadczenie na rzecz członków, polegające na przekazywaniu informacji o zapotrzebowaniu na usługę. Świadczone na rzecz członków usługi, polegające na przekazywaniu informacji o zapotrzebowaniu na usługę klasyfikowane są w grupowaniu PKWiU 63.21.25-00 "Usługi wspomagające transport drogowy pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane".

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nieodpłatne świadczenie przez Stowarzyszenie na rzecz członków - taksówkarzy usług organizowania i przekazywania informacji o zapotrzebowaniu na zlecenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a co się z tym wiąże czy można uznać wpłaty składek członkowskich dokonywane przez kierowców zrzeszonych w Stowarzyszeniu, przeznaczone na prowadzenie działalności statutowej, za nie podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle ww. przepisów. Czy ewentualnie opisane usługi korzystać mogą ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 w zw. z poz. 10 załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, przywołującego unormowania zawarte w art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług koniecznym warunkiem opodatkowania usługi jest, aby była ona świadczona odpłatnie. Powołując z kolei regulacje zawarte w ustawie - Prawo o stowarzyszeniach, Stowarzyszenie wskazuje, że w statucie zostały określone m.in. takie cele jak reprezentowanie interesów swoich członków, dbanie o odpowiedni poziom usług świadczonych przez członków oraz zapewnianie informacji związanych z wykonywaniem zawodu kierowcy, z czym wiąże się bezpośrednio przekazywanie informacji o zapotrzebowaniu na usługę. W ocenie Stowarzyszenia sieć radiowa spełniająca takie funkcje stanowi pomoc w wykonywaniu zawodu i sprzyja działalności gospodarczej członków, a podjęcie inicjatywy jej stworzenia stanowi wspieranie organizatorskie pracy zawodowej członków. Zatem omawiana usługa jest związana z celami statutowymi Stowarzyszenia. Ponadto, przywołując zapis art. 33 ustawy - Prawo o stowarzyszeniach, Stowarzyszenie wskazuje, że składki członkowskie są opłacane przez członków z racji przynależności do Stowarzyszenia i tworzą majątek, który służy realizacji celów statutowych. W opinii Stowarzyszenia nie ma podstaw prawnych, aby twierdzić że składki stanowią wynagrodzenie za realizację celów statutowych bowiem o odpłatności usługi można mówić w sytuacji, gdyby Stowarzyszenie w zamian za korzyści finansowe świadczyło usługi realizowane w ramach celów statutowych na rzecz innych osób niż jego członkowie. Stowarzyszenie jest tworzone po to, by realizować określone cele, jego członkowie płacą składki tworzące majątek Stowarzyszenia, z którego finansowana jest realizacja tych celów i zasadnie oczekują, że działanie Stowarzyszenia przyniesie korzyść, dla uzyskania której zostało ono założone. W konsekwencji, zdaniem Stowarzyszenia należy przyjąć, że usługi w postaci przekazywania swoim członkom informacji o zapotrzebowaniu na usługę nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jednocześnie jednak Stowarzyszenie podnosi, że gdyby przyjąć, że powyższe czynności stanowią usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, to należałoby stwierdzić, że byłaby to usługa zwolniona od podatku, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy w zw. z poz. 10 załącznika nr 4 do ustawy. Zakresem powyższego zwolnienia objęte będą wszystkie usługi świadczone przez Stowarzyszenie, które mieszczą się w jego celach statutowych, a są finansowane ze składek członkowskich. Ponadto Stowarzyszenie wskazuje, że przedstawione stanowisko nawiązuje do orzecznictwa sądów administracyjnych, w tym do wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 czerwca 2008 r. sygn. akt I FSK 968/07, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 maja 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 342/08 i z dnia 18 czerwca 2006 r. sygn. akt III Wa 1976/06 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 16 grudnia 2008 r. sygn. akt I SA/Bd 668/08.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) stanowi, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Stosownie do art. 8 ust. 2 cyt. ustawy, nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jak odpłatne świadczenie usług.

Ponadto z art. 8 ust. 3 ww. ustawy wynika, że usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Z kolei jak stanowi art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W poz. 10 załącznika nr 4 do ustawy, stanowiącego wykaz usług zwolnionych od podatku, wymienione zostały pod symbolem PKWiU 91 "Usługi świadczone przez organizacje członkowskie, gdzie indziej niesklasyfikowane (wyłącznie statutowe)".

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Stowarzyszenie w ramach prowadzonej działalności posiada zorganizowaną sieć radiową, poprzez którą świadczy usługi w zakresie przyjmowania przez pracowników stowarzyszenia telefonicznych zleceń przewozu i przekazywania ich drogą radiową członkom zrzeszenia, będących przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy - Prawo o swobodzie działalności gospodarczej. Świadczenie tych usług podlega grupowaniu PKWiU 63.21.25-00 "Usługi wspomagające transport drogowy pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane". Finansowanie działalności statutowej pokrywane jest ze składek członkowskich.

Ustosunkowując się do powyższego w pierwszej kolejności zauważyć należy, że w przypadku gdy składki członkowskie są odpłatnością za dostawę towarów lub usług świadczonych przez Stowarzyszenie na rzecz jego członków, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż stanowią wówczas opłatę za korzystanie z konkretnej rzeczy. Z tych też względów nie można zgodzić się ze stanowiskiem Stowarzyszenia, iż wykonywane przez niego czynności to "bezpłatne świadczenie na rzecz członków Stowarzyszenia". Ze stanu faktycznego przedstawionego w sprawie wynika bowiem, iż finansowanie działalności statutowej pokrywane jest ze składek członkowskich. Skoro zatem składki przeznaczane są także na pokrycie kosztów realizacji usług przyjmowania informacji o zapotrzebowaniu na usługę transportową, to zostaje spełniona przesłanka odpłatności i zgodnie z cyt. art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług świadczone przez Stowarzyszenie usługi sklasyfikowane w grupowaniu PKWiU 63.21.25-00 "Usługi wspomagające transport drogowy pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane", polegające na przekazywaniu członkom drogą radiową zleceń od klientów podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów od usług. We wskazanej sytuacji istnieje bowiem bezpośredni związek pomiędzy wpłacaną składką, a otrzymywanym świadczeniem (przekazaniem zlecenia przewozu), które przynosi bezpośrednie korzyści otrzymującemu je członkowi Stowarzyszenia.

Zwrócić również należy uwagę, iż świadczone przez Stowarzyszenie usługi w zakresie przyjmowania od klientów zleceń i przekazywania ich drogą radiową poszczególnym kierowcom (członkom) nie mogą korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1, w związku z poz. 10 załącznika nr 4 do ustawy. Z cytowanego wyżej przepisu wynika bowiem, iż czynności realizowane przez organizacje członkowskie korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług wyłącznie pod warunkiem, że mieszczą się w zakresie działalności statutowej oraz są czynnościami polegającymi na świadczeniu usług zaliczanych wyłącznie do grupowania PKWiU 91, które nie są odrębnie klasyfikowane w innym grupowaniu PKWiU. W przedmiotowej sytuacji natomiast czynności wykonywane przez Stowarzyszenie sklasyfikowane są w innym grupowaniu statystycznym (PKWiU 63.21.25-00) niż grupowanie objęte przez ustawodawcę ww. zwolnieniem od podatku (PKWiU 91).

Reasumując stwierdzić należy, że usługi w zakresie przyjmowania od klientów telefonicznych zleceń przewozu i przekazywanie ich drogą radiową poszczególnym kierowcom - członkom Stowarzyszenia, mieszczące się w grupowaniu PKWiU 63.21.25-00, opodatkowane są 22% stawką podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym składka członkowska w części, w której związana jest z wykonywaniem usług podlegających ww. klasyfikacji PKWiU podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg 22% stawki podatku, gdyż jest wówczas w tej części traktowana jako zapłata za przyszłe korzystanie z konkretnej rzeczy.

Należy ponadto zauważyć, iż Minister Finansów nie jest uprawniony do zajmowania stanowiska w zakresie prawidłowości przyporządkowania usług do właściwego grupowania statystycznego. Zgodnie bowiem z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11) zasadą jest, że zainteresowany podmiot sam klasyfikuje swoje towary i usługi według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach wprowadzonych rozporządzeniami Rady Ministrów lub stosowanych bezpośrednio na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej. W związku z tym niniejszej odpowiedzi udzielono wyłącznie w oparciu o grupowanie wskazane przez Stowarzyszenie w treści złożonego wniosku. Za prawidłową klasyfikację usługi odpowiedzialny jest bowiem świadczący usługę.

Odnosząc się natomiast do dokonanych przez Stowarzyszenie odwołań do przepisów ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (tekst jedn. Dz. U. Nr 79 z 2001 r., poz. 855 z późn. zm.), podnieść należy, że więzi ekonomiczne istniejące pomiędzy członkami stowarzyszeń, działających na podstawie ww. ustawy, mają wymiar ograniczony. Nie mogą one natomiast w żaden sposób modyfikować uprawnień i obowiązków podatkowych ciążących na podstawie odrębnych uregulowań na ich członkach. Ponadto zauważyć należy, że analiza przepisów ustawy - Prawo o stowarzyszeniach nie mieści się w ramach określonych przepisem art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, są to bowiem normy prawne należące do innej, niż prawo podatkowe gałęzi prawa, zaś interpretacja indywidualna została skonstruowana jako instrument wyjaśniania prawnych problemów interpretacyjnych wyłącznie z zakresu prawa podatkowego, nie zaś innych dziedzin.

Końcowo należy także wskazać, iż powołane przez Stowarzyszenie wyroki sądów administracyjnych, nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii bowiem są one rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach i tylko do niej się zawężają, w związku z czym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.