ITPP1/443-673/10/MS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 7 lipca 2010 r. (data wpływu 12 lipca 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania przeniesienia własności nieruchomości pod budowę drogi w zamian za odszkodowanie - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 lipca 2010 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania przeniesienia własności nieruchomości pod budowę drogi w zamian za odszkodowanie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Nieruchomość, będąca własnością Spółki - położona w gminie M. - oznaczona jako działki nr 207 (o powierzchni 0,59 ha) i nr 198/2 (o powierzchni 0,1026 ha) - decyzją Wojewody z dnia 2 czerwca 2005 r. o ustaleniu realizacji drogi krajowej została przeznaczona pod zabudowę drogi ekspresowej. Decyzją z dnia 30 kwietnia 2010 r. - Minister Infrastruktury orzekł o wywłaszczeniu na rzecz Skarbu Państwa własności ww. nieruchomości oraz ustaleniu odszkodowania na rzecz Spółki za dokonanie wywłaszczenia własności ww. nieruchomości w łącznej wysokości 188.040,00 zł. Spółka złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję Ministra Infrastruktury. W dniu 26 czerwca 2010 r. do Spółki wpłynęło pismo z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z prośbą o wystawienie i przesłanie faktury VAT na kwotę brutto 188.040,00 zł. Opisane wyżej nieruchomości, Spółka zakupiła w dniu 2 marca 1998 r., nieruchomości nie były zabudowane, nie były w ewidencji środków trwałych i nie ponoszono wydatków na ulepszenie nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, wywłaszczenie nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Na poparcie powyższego Spółka powołała treść art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Uzasadniając własne stanowisko Wnioskodawca powołał również postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego Pierwszego Urzędu Skarbowego w który stwierdzono, że każde świadczenie nie będące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu, lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest spełniona, druga strona (wierzyciel, nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia, oraz

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie). Spółka podkreśla, iż obydwa warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W przedmiotowym stanie faktycznym dochodzi natomiast do wypłaty odszkodowania w związku z wywłaszczeniem nieruchomości Spółki - czyli według Spółki jednostronnym ekwiwalentem pieniężnym wypłaconym stronie tytułem rekompensaty.

Spółka, uzasadniając swoje stanowisko wskazała również, iż kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości - m.in. w orzeczeniu w sprawie C-16/93 pomiędzy R.J.Tolsama vs. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), w którym podkreślono, iż dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności. Natomiast w orzeczeniu w sprawie C-215/94 pomiędzy Jürgen Mohr a Finanzamt Bad Segeberg - ETS stwierdził, iż w związku z brakiem świadczenia korzyści, pozwalającego uznać za konsumentów usługi podmioty wypłacające kary umowne, zobowiązanie dającej podstawę do wypłaty kary nie stanowi usługi w rozumieniu VI Dyrektywy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary w świetle art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy ruchome jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Z kolei w art. 7 ust. 1 ww. ustawy postanowiono, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

W świetle powołanych przepisów, w sytuacji przedstawionej we wniosku, ma miejsce dostawa towarów (gruntu) w zamian za odszkodowanie. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W przypadku wywłaszczenia nieruchomości na cele budowy lub poszerzenia dróg w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Organem tym może być wojewoda lub starosta (na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 i ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych - Dz. U. Nr 80, poz. 721 z późn. zm.), dokonujący wywłaszczenia w imieniu Skarbu Państwa. Czynność wykonywana przez organy dokonujące wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podmiotem, który realizuje dostawę jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, czyli w tym przypadku - Spółka. Zbywając nieruchomość Spółka, w tym przypadku dokonuje przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej prawa własności towaru w zamian za odszkodowanie. Wykonuje zatem czynność, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. wyżej ustawy, występując w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Reasumując stwierdzić należy, iż przeniesienie własności gruntu w zamian za odszkodowanie dokonane przez Spółkę (podatnika podatku od towarów i usług), stanowi odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska nr 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy Krajowe Biuro Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.