ITPP1/443-141/10/DM - Określenie podstawy opodatkowania podatkiem VAT przy zamianie nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 3 lutego 2010 r. (data wpływu 10 lutego 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania przy zamianie nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 lutego 2010 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania przy zamianie nieruchomości.

W złożonym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca zamierza dokonać zamiany (w trybie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) na grunt z osobą fizyczną nie będącą podatnikiem podatku od towarów i usług. Zgodnie z przywołanym przepisem nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa oraz własność jednostki samorządu terytorialnego mogą być przedmiotem zamiany na nieruchomości stanowiące własność osób fizycznych i prawnych. W przypadku nierównej wartości zamienianych nieruchomości stosuje się dopłatę, której wysokość jest równa różnicy wartości zamienianych nieruchomości. Od transakcji tej Wnioskodawca zobowiązany jest zapłacić podatek od towarów i usług. Zgodnie z art. 151 ust. 1 ww. ustawy wartość rynkową nieruchomości stanowi najbardziej prawdopodobna cena, możliwa do uzyskania na rynku określona, zgodnie z uwzględnieniem cen transakcyjnych przy przyjęciu następujących założeń - strony umowy były od siebie niezależne, nie działały w sytuacji przymusowej oraz miały stanowczy zamiar zawarcia umowy, jak również upłynął czas niezbędny do wyeksponowania nieruchomości na rynku i do wynegocjowania warunków umowy. Operat szacunkowy sporządzany przez rzeczoznawcę majątkowego podaje wartość nieruchomości nie uwzględniającą podatku od towarów i usług. Wynika z tego, że rzeczoznawca wydaje opinię o wartości rynkowej nieruchomości, a nie o jej cenie sprzedaży. Dla zamienianych gruntów ustalono jednakową wartość.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy podstawą opodatkowania w opisanym stanie faktycznym jest cena ustalona przez rzeczoznawcę podwyższona o wartość podatku od towarów i usług, czy też należy przyjąć za podstawę opodatkowania wartość rynkową nieruchomości oszacowaną przez rzeczoznawcę majątkowego pomniejszoną o wartość podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, za podstawę opodatkowania należy przyjąć wartość rynkową nieruchomości oszacowaną przez rzeczoznawcę majątkowego pomniejszoną o należny podatek od towarów i usług. Ustalenie podstawy opodatkowania dla zamiany nieruchomości gruntowych, dla których przyjęto jednakową wartość poprzez doliczenie do wartości zbywanej nieruchomości należnego podatku od towarów i usług jest w ocenie Wnioskodawcy nieprawidłowe, bowiem sprzeczne jest z treścią art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Stanowisko takie zajęto w interpretacji indywidualnej z dnia 15 grudnia 2008 r., znak ITPP2/443-833/08/MD, czy też z dnia 9 grudnia 2008 r., znak ILPP2/443-849/08-2/MR, z dnia 9 października 2008 r., znak IBPP3/443-515/08-2/PK oraz z dnia 10 listopada 2008 r., znak IBPP1/443-1192/08-2/MS.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Definicję towaru zawiera art. 2 pkt 6 ww. ustawy, z którego wynika, że towarami są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

W myśl art. 7 ust. 1 cyt. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Z powołanego powyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatą, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tą czynność.

Przez umowę zamiany, zgodnie z art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy jak i nabywcy. Zapis art. 604 ww. ustawy - Kodeks cywilny daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży.

Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna. W wyniku zamiany każda ze stron wchodzi we władanie nabytego towaru jak właściciel. Na podstawie powyższego można stwierdzić, że umowa zamiany na gruncie podatku od towarów i usług jest niczym innym jak dwiema odpłatnymi dostawami towarów

Jak wynika z powyższego realizowane w oparciu o umowę zamiany przeniesienie własności towaru (w tym gruntu) stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatna dostawa towarów.

Podstawą opodatkowania w myśl art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Na podstawie art. 29 ust. 3 cyt. ustawy, jeżeli należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku.

Przez wartość rynkową, stosownie do art. 2 pkt 27b ww. ustawy rozumie się całkowitą kwotę, jaką, w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług, nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby, w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju; w przypadku gdy nie można ustalić porównywalnej dostawy towarów lub świadczenia usług, przez wartość rynkową rozumie się:

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza dokonać zamiany nieruchomości gruntowej na grunt należący do osoby fizycznej. Na okoliczność zamiany gruntów zostały ustalone ich jednakowe wartości. Ponadto sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego operat szacunkowy podaje wartość nieruchomości nie uwzględniającą podatku od towarów i usług.

Ustosunkowując się do powyższego stwierdzić należy w pierwszej kolejności, że przepisy podatkowe nie regulują zasad zawierania umów cywilnoprawnych, ani nie mają wpływu na ich treść. Kwestie zawierania umów reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stosownie do art. 353¹ ustawy - Kodeks cywilny strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Wysokość podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynikać powinna wyłącznie z umowy zawartej pomiędzy kontrahentami. Organy podatkowe nie mają prawa ingerować w treść zawieranych umów i przyjęty w nich sposób rozliczeń pomiędzy stronami, chyba że postanowienia umów naruszają przepisy podatkowe, a to może być stwierdzone jedynie w trakcie przeprowadzonego przez organ pierwszej instancji postępowania podatkowego.

Biorąc powyższe pod uwagę, jak również przywołane przepisy wskazać należy, że podstawa opodatkowania powinna być określona na podstawie powołanego w sprawie art. 29 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług z uwzględnieniem definicji wartości rynkowej określonej w art. 2 pkt 27b cyt. ustawy. Jeżeli ustalona w oparciu o powołane przepisy wartość rynkowa gruntu zawiera podatek od towarów i usług, to w celu określenia podstawy opodatkowania powinna być ona pomniejszona o kwotę podatku. W przypadku natomiast, gdy z zawartej pomiędzy stronami umowy wynikać będzie, iż wartość zbywanego (w formie zamiany) gruntu nie będzie uwzględniała podatku od towarów i usług, wówczas wartość ta będzie stanowiła podstawę opodatkowania.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.