ITPP1/443-1264a/10/BK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 20 grudnia 2010 r. (data wpływu 31 grudnia 2010 r.), uzupełnionym w dniach 16 marca i 4 kwietnia 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług polegających na udzielaniu pożyczek - jest prawidłowe.

W dniu 31 grudnia 2010 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług polegających na udzielaniu pożyczek.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług oraz podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Wnioskodawca dokonuje m.in. zakupów usług telekomunikacyjnych, energii, materiałów biurowych, konserwacji systemu alarmowego, centralnego ogrzewania, ochrony mienia, wywozu nieczystości, wody i ścieków, remonty kapitalne i bieżące budynków. Zajmuje się wynajmem pomieszczeń na działalność gospodarczą, przeprowadza kursy, szkolenia (usługi zwolnione od podatku) dla osób indywidualnych oraz dla firm, usługi ksero. Powyższe usługi dokumentowane są fakturami VAT. Ponadto Wnioskodawca jest realizatorem programów pomocowych dla przedsiębiorców m.in. w formie funduszy pożyczkowych i funduszy poręczeniowych. Z funduszy pożyczkowych udzielane są pożyczki dla osób bezrobotnych, które zakładają działalność gospodarczą oraz dla przedsiębiorców, którzy chcą rozwijać swoją działalność gospodarczą. Wnioskodawca otrzymał środki na uruchomienie Funduszu Rozwoju Przedsiębiorczości w 1995 r. z Banku w ramach programu TOR#10, na uruchomienie Funduszu Powodziowego w 2001 r. z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, na uruchomienie Funduszu Pożyczkowego Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw w 2006 r. z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, na uruchomienie Funduszu Pożyczkowego "S." w ramach programu Regionalny Program Operacyjny w 2009 r. z Urzędu Marszałkowskiego. Od wszystkich udzielanych pożyczek, w dniu wypłaty pożyczki na rachunek bankowy pożyczkobiorcy, potrącana jest opłata manipulacyjna (prowizja). Opłata manipulacyjna (prowizja) w całości jest przychodem Wnioskodawcy i przeznaczona jest na pokrycie kosztów operacyjnych związanych z obsługą funduszy. Opłata ta ewidencjonowana na koncie "751" - przychody finansowe. Opłaty te są rozliczane w deklaracji VAT-7 w części C poz. 1 - dostawa towarów oraz świadczenie usług, na terytorium kraju, zwolnione od podatku. Wnioskodawca na pobraną prowizję nie wystawia faktur VAT, rozlicza sprzedaż jedynie w deklaracji VAT-7. Ponadto Wnioskodawca od wypłaconych pożyczek nalicza oprocentowanie, które pożyczkobiorcy są zobowiązani spłacać raz w miesiącu na odpowiedni rachunek bankowy wraz z ratą kapitału. Harmonogram spłat kapitału i oprocentowania jest dołączany do każdej umowy pożyczki. Oprocentowanie to stanowi przychód Wnioskodawcy (w rozumieniu podatku dochodowego od osób prawnych), ale oprocentowanie od spłaconych pożyczek nie może być przeznaczone na bieżącą działalność, gdyż zgodnie z zawartymi umowami z donatorami środków na fundusze pożyczkowe, oprocentowanie zwiększa kapitał funduszy pożyczkowych. Oprocentowanie w momencie spłat jest księgowane na koncie księgowym "751" - przychody finansowe. Oprocentowanie nie jest rozliczane w deklaracji VAT-7 i na oprocentowanie nie wystawia się faktur VAT. Żadna z dotychczas przeprowadzonych kontroli podatkowych nie wykazała nieprawidłowości w tym zakresie, zarzucono jedynie nie rozliczanie opłaty manipulacyjnej (prowizji) co skorygowano. W uzupełnieniu do wniosku z dnia 16 marca 2011 r. wskazano, iż kontrola przeprowadzona w lipcu 1999 r. w zakresie prawidłowości rozliczeń z budżetem z tytułu podatku od towarów i usług w ogóle nie zajmowała się kwestią prowizji od udzielonych pożyczek. Natomiast w protokole kontroli podatkowej z dnia 13 maja 2004 r. w zakresie podatku od towarów i usług ustalono, iż w okresie objętym kontrolą Wnioskodawca udzielał pożyczek, od których pobierał prowizje. W wyniku takiego ustalenia zwrócono uwagę, iż prowizje te powinny być wykazywane w deklaracji VT-7 w pozycji "sprzedaż zwolniona". Nie wydano w tym zakresie decyzji podatkowej. Wnioskodawca dokonał korekt deklaracji VAT-7.

Ponadto, jak wynika z uzupełnienia do wniosku z dnia 4 kwietnia 2011 r. usługi będące przedmiotem zapytania do dnia 31 grudnia 2010 r. sklasyfikowane były w PKWiU w sekcji J dział 65 - usługi pośrednictwa finansowego, z wyjątkiem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych, 65.22.10-00.00 - usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym. Od 1 stycznia 2011 r. usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38. Wnioskodawca udzielając pożyczek beneficjentom działa we własnym imieniu. Jednakże biorąc pod uwagę fakt, iż w momencie pozyskania środków w drodze najczęściej konkursów w formie dotacji Wnioskodawca nie jest ich właścicielem, a jedynie zarządcą, który ma na celu rozdysponować te środki w formie udzielanych pożyczek dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą lub już prowadzących działalność mikro i małym przedsiębiorcą. Z tego punktu widzenia Wnioskodawca jest w pewnym sensie pośrednikiem, ale biorąc pod uwagę fakt, iż wszystkie środki za wyjątkiem Kanadyjskiego Funduszu Pożyczkowego pozyskane na pożyczki pozostają u Wnioskodawcy przez cały okres jego działalności i sukcesywnie przechodzą na własność Wnioskodawcy, brak jest podstaw, aby uważać go za pośrednika. Odnosząc się do samego pośrednika, należy zauważyć, iż zadaniem Wnioskodawcy jest oferowanie produktów (pożyczek) nie stanowiących ani w trakcie spłaty, ani po jej zakończeniu własności Wnioskodawcy. Pożyczka to produkt w znaczeniu rynkowym, będący własnością innego podmiotu. Wnioskodawca jako pośrednik nie ponosi również żadnej odpowiedzialności za ewentualne pożyczki w windykacji, w żaden sposób nie obciąża to jego działalności. Wnioskodawca działa na zlecenie i w imieniu innego podmiotu. Z zawartych umów wynika, iż wszelkie przychody z tytułu umowy pożyczki, w tym odsetki bankowe, są przeznaczone na wsparcie MŚP, tzn. zwiększają konkretne Fundusze Pożyczkowe. Inny sposób wykorzystania przychodów powoduje konieczność niezwłocznego ich zwrotu na rachunek wskazany przez Instytucję Pośredniczą. Ponadto Wnioskodawca otrzymał następujące środki:

* na uruchomienie Funduszu Rozwoju Przedsiębiorczości w1995 r. (umowa z 25 kwietnia 1996 r.) z Banku w ramach programu TOR#10.

* środki na uruchomienie Kanadyjskiego Programu Pożyczkowego dla Inkubatorów Przedsiębiorczości Wnioskodawca otrzymał w 2000 r. (umowa z dnia 25 lutego 2000 r.) z Kanadyjsko-Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości (CPEF) i z tego Funduszu Wnioskodawca mógł zatrzymać część należnych odsetek do pożyczek udzielanych MŚP (jako fundusz rezerwowy w przypadku konieczności windykacji), co było umieszczane na rachunku bankowym i zwiększało Fundusz Pożyczkowy, lub były wykorzystywane na pokrycie kosztów operacyjnych Wnioskodawcy. Natomiast część odsetek należną CPEF Wnioskodawca niezwłocznie przekazywał (nie później jednak niż do 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni) na rachunek inwestycyjny CPEWF. Kanadyjski Fundusz Pożyczkowy jest zakończony i nie udziela się z tego Funduszu pożyczek, a Wnioskodawca nie posiada na dzień dzisiejszy żadnych środków na udzielanie pożyczek.

* środki na uruchomienie Funduszu Powodziowego Wnioskodawca otrzymał w 2001 r. z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości na usuwanie skutków powodzi (umowa z dnia 5 września 2001 r. na okres od 5 września 2001 r. do 30 listopada 2001 r.).

* środki na uruchomienie Funduszu Pożyczkowego SPO WKP w 2006 r. Wnioskodawca otrzymał z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (umowa z dnia 16 marca 2006 r., na okres od 2 listopada 2005 r. do 30 czerwca 2008 r.). Zgodnie z umową w przypadku uzyskiwania przez Wnioskodawcę w okresie realizacji projektu oraz w okresie 5 lat od dnia podpisania umowy przychodów pochodzących z wykorzystania środków dofinansowania, wnioskodawca ma obowiązek przekazać uzyskane przychody na cele realizacji projektu, czyli na udzielanie pożyczek. Prowizje od udzielonych pożyczek były i są przeznaczone na pokrycie kosztów operacyjnych związanych z prowadzeniem Funduszu.

* środki na uruchomienie Funduszu Pożyczkowego "S." w ramach Programu RPO Wnioskodawca otrzymał w 2009 r. z Urzędu Marszałkowskiego (umowa z dnia 8 grudnia 2009 r., na okres od 6 grudnia 2009 r. do 31 grudnia 2012 r.). Wszelkie przychody z tytułu umowy, w tym odsetki bankowe, zgodnie z zawartą umową są przekazywane wyłącznie na wsparcie MŚP, czyli zwiększają Fundusz Pożyczkowy. Inny sposób wykorzystania przychodów spowoduje konieczność niezwłocznego ich zwrotu na rachunek wskazany przez Instytucję Pośredniczącą II stopnia. Prowizje od udzielonych pożyczek są przeznaczone na pokrycie kosztów operacyjnych związanych z prowadzeniem Funduszu.

Po zakończeniu realizacji konkretnego projektu środki były i są przekazywane Wnioskodawcy na własność z zaznaczeniem, że nie mogą być wykorzystywane na nic innego tylko na zwiększenie kapitału Funduszu Pożyczkowego w celu udzielania pożyczek.

Wynagrodzeniem Wnioskodawcy są prowizje z tytułu udzielonych pożyczek. Oprocentowanie zaś na koniec każdego roku obrotowego z konta "751 - przychody finansowe" jest przeksięgowywane na kapitał konkretnego Funduszu Pożyczkowego (po potrąceniu podatku dochodowego do osób prawnych).

Jak wynika z uzupełnienia do wniosku z dnia 4 kwietnia 2011 r. intencją Wnioskodawcy jest uzyskanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej możliwości korzystania ze zwolnienia przedmiotowego, w tym dotyczącego stanu prawnego do dnia 31 grudnia 2010 r., jak i od dnia 1 stycznia 2011 r.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi będące przedmiotem zapytania do dnia 31 grudnia 2010 r. sklasyfikowane były w PKWiU w sekcji J dział 65 usługi pośrednictwa finansowego, z wyjątkiem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych 65.22.10-00.00 - usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym. Od 1 stycznia 2011 r. usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, poprzez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Natomiast z treści art. 8 ust. 3 ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r. wynika, że usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Należy wskazać, iż w myśl § 3 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293 z późn. zm.) - dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług do dnia 31 grudnia 2010 r. stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU), wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 42, poz. 264 ze. zm).

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

W myśl art. 146a pkt 1 ustawy, wprowadzonym na mocy art. 19 ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578), zmienionym treścią art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726), w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

W oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 1 przedmiotowej ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług.

W ww. załączniku w pozycji nr 3 zostały wymienione jako zwolnione od podatku od towarów i usług usługi pośrednictwa finansowego Sekcja J ex (65-67) z wyłączeniem:

Z dniem 1 stycznia 2011 r. kwestie zwolnień przedmiotowych, które obejmował do dnia 31 grudnia 2010 r. załącznik nr 4 do ustawy określone zostały w art. 43 ust. 1 pkt 17-41.

I tak zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Powyższe regulacje stanowią implementację do krajowego porządku prawnego zapisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347). Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 pkt 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady

Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje:

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Wnioskodawca jest realizatorem programów pomocowych dla przedsiębiorców m.in. w formie funduszy pożyczkowych i funduszy poręczeniowych. Z funduszy pożyczkowych udzielane są pożyczki dla osób bezrobotnych, które zakładają działalność gospodarczą oraz dla przedsiębiorców, którzy chcą rozwijać swoją działalność gospodarczą.

Analiza stanu faktycznego na tle powołanych przepisów prawa, prowadzi do wniosku, że skoro - jak wskazano we wniosku przedmiotowe usługi udzielania pożyczek mieściły się w grupowaniu PKWiU Sekcja J ex (65-67) jako usługi pośrednictwa finansowego-to do 31 grudnia 2010 r. zgodnie z przytoczonym powyżej art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług w związku z pozycją nr 3 załącznika nr 4 do ww. ustawy, korzystały ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Natomiast od dnia 1 stycznia 2011 r. przedmiotowe usługi udzielania pożyczek korzystają ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, z tym jednak zastrzeżeniem, że nie dotyczą one czynności, o których mowa w art. 43 ust. 15 (a w szczególności czynności ściągania długów).

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.